Tôi e ấp gửi nụ hôn vào nỗi nhớ
Phẳng phiu gấp lại những mong mỏi đợi chờ
Cười ngây cười ngô chờ ngày anh nhận được
Nụ cười theo gót đến tận giấc đêm mơ.

I

Gửi anh, A Tích thân yêu!

Chiến trường miền Nam anh cầm súng nào có khỏe không? Đường Trường Sơn mưa rừng gió dữ, anh dầm dãi liệu không bệnh chứ?

Em vẫn khỏe, ở lại hậu phương vẫn vừa học vừa dạy. Các cán bộ Đảng khen em học giỏi với dạy tốt lắm anh, các chú còn nói em có khiếu viết văn nữa, dễ rồi học giỏi như anh, mai sau gây dựng đất nước giàu mạnh. Em cũng cố gắng lao động, tăng gia sản xuất. Anh ơi, mùa vụ này lúa nương lên đòng nhiều lắm, chè đồi cũng thu hoạch được nhiều. Bản mình bội thu gấp mấy vụ rồi anh ạ. Già làng mình vui quá, hết hò reo rồi lại môi uốn lá thổi kèn ăn mừng, thế là có nhiều thóc gạo hơn cho các anh rồi đấy.

Anh ơi, cũng xa anh được chừng mấy tháng trời, dễ có khi còn xa thêm lâu nữa, thế là Tết này anh không ở nhà rồi. Trai tráng mười tám tòng quân, anh đi rồi ai ở nhà chơi với em, anh đi rồi ai cùng em xẻ núi phát nương?

Nhưng nghĩ đến khi anh trở về, cũng vừa khi em mở xong con đường xuống xuôi, anh em mình đi đó đây thăm thú, em chả thấy tủi thân nữa.

Vì nếu còn được cùng anh đi trên chuyến tàu thành quả của mình, có cái gì đáng vui hơn thế?

A Tích, đêm nay em lại mơ. Em mơ về ngày anh nhận được lá thư này, anh ấm lòng, em cười ngây ngô. Em thương anh, lo anh đi chiến đấu với lũ giặc Mĩ, em sợ anh hằng đêm canh tiếng súng, chẳng khắc nào anh được ngủ ngon. Em sợ anh đêm đến không lạnh, nhưng lại âm u khói súng, anh không ngủ được. Anh đi chinh chiến, lo phận nước còn bị cắt xẻ, lo phận người kham khổ gian lao. Anh quên mình để cho em với bản được đổi lấy ngày no ấm.

Em thương anh, nên gửi anh những tấm chân tình của mình, mong được xoa dịu anh những đêm không an giấc.

Em thương anh, em hóa vần thơ.

Hứa với em, bảo vệ chính mình, anh nhé?

Còn em nơi hậu phương, cùng gia đình thống lí(1) Sí Hùng và các trai trẻ còn ở lại lo chuyện phát nương, hái chè, và mở nên cung đường Hạnh Phúc(2) về xuôi.

Rồi mai này anh về, khi chuyến tàu sắt mà các cán bộ Đảng đã nói được khởi hành, khi Tổ Quốc mình thắng gian khổ khói bom, đường qua núi qua nương thôi trắc trở. Mình thực hiện lời anh từng hứa nhé?

Em đợi ngày anh về.

II

Thân mến gửi A Tích!

Em nghe nói trận Ấp Bắc(3) vừa rồi, quân ta toàn thắng, có đúng không anh? A Tích của em giỏi quá, Mĩ Ngụy bạo vậy anh cũng đánh cho chết chúng nó được, ngày đầu đi chiến dịch đã chiến thắng, bản tự hào về anh lắm. Anh có biết thống lí với các già nghe được đã phấn khởi như thế nào không? Họ nổi lửa ăn mừng, xem chừng còn mừng lớn hơn khi Giàng(4) cho vụ bội thu, còn hát Thản chù(5) như mở hội nữa. Rồi anh xem, đến khi anh về, kiểu gì các già cũng vây lấy anh đòi kể chuyện đánh Mĩ cho nghe, cái này em chắc chắn. Bắt anh kể, để truyền dạy cho đời con đời cháu, muốn chúng nhớ về truyền thống quả cảm của người Mông mình, nhớ về những ngày kham khổ anh chống giặc, em sản xuất.

Hình như thư trước em chưa kể anh nhỉ? Em được nạp vào Đoàn rồi đấy anh. Trai gái trẻ trong làng cũng nạp vào Đoàn, vào Đội hết cả rồi, mọi người đều cố gắng phục vụ Đảng với nước, hăng hái lắm, cố gắng rèn luyện mà noi gương anh. Em cũng vậy, rồi để khi em tròn mười tám xem, cũng nguyện ra trận, sát cánh chung đơn vị với anh luôn.

Chỉ là hiện tại nhỏ quá, em chỉ có thể ở nhà phụ nương phát rẫy thôi, nhưng mà em thông minh giống anh, em cũng không an phận ngồi không, em phải làm việc gì đó lớn lớn cho anh hài lòng, em nài nỉ các cán bộ cho đi mở đường. Em nói việc phát rẫy đã có A Hanh, A Quốc thay em, anh rồi, thế là các chú cho em đi, anh Trân anh Tuấn cán bộ còn nói em giỏi với chịu khó. Anh thấy đúng chứ, em có giỏi không nào?

Anh ơi, đêm qua em lại mơ về anh. Biết sao giờ, em thương anh lắm, lại mơ về anh rồi. Em mơ sau chiến công vừa rồi, chẳng mấy mà Mĩ Ngụy rút quân, chẳng mấy mà bộ đội chiến thắng, chẳng mấy mà Việt Nam hòa bình rồi anh về với bản. Đêm anh về già làng nhóm bếp, nấu mèn mén(6) trên bếp lửa bập bùng, mọi người quây quầy xung quanh xử cang(7) nghe anh ngồi cạnh xử cang mà kể chuyện chiến thắng, anh đánh trận ra sao, anh giết giặc thế nào. Anh kể chuyện dễ nghe, chân thật sống động, cứ có cảm tưởng chính mình theo anh ra trận chiến đấu ấy. Mọi người hăng say nghe anh kể, vỗ tay hoan hô A Tích giỏi quá, gan dạ quá.

Và rồi thổi khèn thổi sáo, bắn pháo râm ran mừng đất nước do anh cầm súng canh giữ đã yên bình. Cũng bắn pháo chúc mừng đôi ta.

Thương nhau, xa nhau có ngày lại về nối duyên.

Anh nhớ nhé.

III

A Tích thân thương!

Hôm trước em nhận lại thư anh, em đọc, em buồn lắm. Anh thế mà nói em đừng có ra trận cho khổ, anh bảo em ở nhà lo gặt lúa chè khoai cho đỡ cực, anh bảo anh xót em.

Thế nhưng anh có biết em nguyện được sát cánh cùng anh mà quên khổ quên cực không?

Anh ơi, hoa tam giác mạch(8) đã nở rồi, hồng cả một đồi cỏ tươi, em vẫn chờ anh về để cùng nhau ngắm. Thung lũng đá cũng phá ra phân nửa, chỉ chờ ngày đặt đường ray chuyến tàu, đưa anh về núi thôi anh.

Đồng Văn(9) nhớ anh, dân mình nhớ anh, A Kỳ cũng nhớ anh.

Anh tòng quân cũng đã hơn hai năm mấy tháng, anh vẫn chưa về, em nhớ anh.

Anh hứa anh về, đưa em xuống xuôi anh có nhớ nhé? Em thương anh.

Tái bút: A Tích thân yêu, có phải hôm nay em lạ lắm không? Vốn dĩ em muốn giấu anh lắm, nhưng anh từng bảo nói dối là xấu, anh không yêu. Nên em kể anh nghe này, em sợ lắm, em không ổn tí nào.

A Tích thân yêu, hôm qua em nhận thư anh rồi, đêm về em lại mơ. Anh nói chiến trường gian khổ khói súng, bom đạn găm thịt lửa máu tơi bời, em đọc mà em sợ, rồi đêm về em mơ như thế.

Em mơ ngày em mở xong đường tàu, tàu chạy băng băng, bánh xe xình xịch vui tai, mà anh vẫn chưa xong chiến đấu. Em theo chuyến tàu vào đến nơi anh cầm súng, nhìn tiền tuyến còn chìm trong khói bom thuốc súng. Nhìn từng con người anh dũng ngã xuống mồ chung, nhìn thấy thằng Mỹ Diệm nỡ tàn bạo, tay giết từng đứa trẻ nhỏ. Anh ơi em sợ, em hốt hoảng, tự nhiên mắt em khói, khói mãi, cay xè, em cũng đau đau, mờ mịt, nước từ đâu nước chảy ra rồi!

Anh ơi, em nhìn thấy anh, anh tới chỗ em, sao anh đi khập khiễng thế? Anh bị đau ở chân à? Anh đi từng bước một, vai nhún xuống sau mỗi nhịp, chân anh một bên đi dép một bên để trần, em nhìn ra một cái cọc gắn vào cái đế gỗ. Rồi anh cười nhìn em, anh không nói gì nhưng anh đưa tay xoa đầu em. Nó cứng, nó lạnh, nó gượng gạo lắm anh ơi, em giơ tay lên sờ, nó thô nó sần sùi, em không sờ thấy ngón tay anh, dằm gỗ đâm vào tay em, đau ơi là đau, cái tay giả không có tí cơ nâng nào, nó đè đầu em, nặng ơi là nặng!

Anh ơi anh tàn phế!

Em khóc, khói càng hoảng càng hãi, anh dù gì vẫn còn có mạng trở về, thế nhưng em vẫn hoảng. Anh vẫn trìu mến nhìn em, hình như định trấn an em đấy. Em thương anh quá làm sao giờ? Em gào không ra tiếng nữa rồi.

Sau đó lại chiếc xe lăn ở đâu tự động lăn đến, anh ngã ngửa, ngồi vào xe. Gương mặt anh lại biến dạng, già nua và nhăn nheo. Anh mở miệng thì thào, em không nghe thấy tiếng anh. Sờ má anh, em thấy tay mình vẫn còn mịn lắm, không có nhăn nhúm như da mặt anh. Em vẫn trẻ mà nhìn anh già đắng.

Rồi lại hạt bụi nhỏ rơi vào mắt em. Nó ngứa quá, em đưa tay dụi cả nước mắt lẫn bụi bặm. Nhưng anh ơi, khi em mở mắt ra, xe lăn đưa anh biến mất.

Chỉ để lại một lọ sứ nhỏ dưới chân, Giàng ơi nó nặng, nó đầy, chứa đầy mủn cát. Cát nó đen, nhưng nó mịn, nó lại khiến em khóc òa. Anh Mân đồng đội với anh nói em đưa chiếc lọ này về bản. Nói em chôn lọ này cùng với cây súng của anh.

Nói rằng, đó là xác anh.

Anh ơi anh câm, không nói được nữa rồi! Anh về với Giàng rồi! Anh thất hứa!

A Tích ơi, em đã khóc. Em nấc nghẹn, họng em đau. Em mệt mỏi quá, uể oải rải nước mắt xuống sàn rồi em thức dậy. Em mơ, nhưng em sợ. Anh ơi, biết rằng anh lành ít giữ nhiều, nhưng em vẫn sợ anh chết. Em sợ lắm anh ơi.

Cầu Giàng cho anh thân hổ mình voi, cho anh da đồng xương sắt, cho anh bách chiến bách thắng, cho anh về với em.

Em lại lập xử cang, khấn Giàng, khấn thần, thậm chí còn khấn cả Bùa đăngz(10) lẫn Bùa trùngz(11), thần bếp, thần khèn, em khấn cho Plỳ(12) và Chua lua(13) của anh được toàn vẹn bình an. Vì em thương anh lắm, em không thể mất anh được. Em chỉ cần anh trở về, em yêu anh, bao năm em chẳng đổi.

Chỉ cần anh về thôi, miễn sao anh còn về với bản, thì lời hứa đó, không thực hiện cũng được, em vẫn vui.

Em chỉ cần anh, anh về với em là đủ rồi. Lúc ấy đôi mình sẽ lại vui vầy với nhau, anh không cần lên nương, em làm nuôi anh là đủ, mình cứ thế mình sống qua ngày. Mình nương tựa vào nhau mình sống đến già. Khi răng rụng hết, miệng móm mắt hoa, tóc bạc hai màu, mình vẫn sống vui sống khỏe. Rồi đến một hôm nào đó hoa mạch lại nở, hai ông lão mình đến đồi hoa, ngắm trời xanh đất hồng, hưởng cái thái bình sau chiến tranh, vui vẻ ôn lại chuyện trước kia.

Ôi, tuyệt vời biết bao. Cái ngày ấy chính là thành quả của gian lao lúc này anh ạ. Nên anh nhớ cho nhé, giữ thân an toàn.

Thân mến anh, trân quý anh, yêu anh, mong ngày anh trở về.

A Kỳ của anh.

VI

A Kỳ bên chõng đèn, chấm nét bút cuối thư. Thư này cậu đem bao tâm tình nỗi nhớ, chứa đựng những mảnh hồn ngây thơ, cậu góp nhặt gửi vào cho Tích.

Lá thư thêm thắt chút tình, chút mong của cậu cán bộ trẻ người Mèo(14). A Kỳ tay lau nước mắt, vừa rồi cậu đã khóc nhiều quá. Nhưng nghĩ về ngày tình mình đến tay A Tích, cậu lại vui mừng, hí hửng đợi chờ. Cười tươi, tiếng cười như tiếng ném Pa Pao(15), râm ran như tiếng pháo. Ánh nắng chiếu qua khe cửa chỉ bé bằng một bàn tay, không gian trong buồng ngủ yên ắng lạ thường, chỉ nghe đâu đó tiếng sột soạt gấp thư, lẫn tiếng cười vui vẻ.

Bỗng nghe đâu đó tiếng người anh trai xa.

"A Kỳ ơi, anh về nghỉ phép, anh về này."

Cậu giật mình, là anh, lòng cậu vui, tưng bừng, vội chạy ra ngoài chào đón, cậu cười váng lên, anh về rồi!

V

Đêm tĩnh lặng, trăng soi ngoài cửa sáng trưng, nhưng lọt qua khe cửa thì lại tối mờ mờ, tĩnh lặng ả yên. A Hanh bị tiếng ú ớ nói nhảm rồi cười ha ha của A Kỳ đánh thức, thằng bé nhíu mày khó chịu, gõ gõ lên tấm vách cách buồng, miệng nói to.

"A Kỳ, ngủ đi."

A Kỳ cũng vì thế mà thức giấc theo. Cậu ngơ ngác nhìn quanh phòng, quái lạ, A Tích vừa hô hào thông báo mình mới về mà?

Thế nhưng đêm rồi, chẳng có ánh dương nào lọt qua khe, cũng chẳng có tiếng bút nào sột soạt, chỉ còn mảnh mùng buông thõng với tiếng muỗi ve ve, và cả giấc mơ hỗn độn từ quá khứ dội về.

Đã hai giờ sáng, quá canh khuya, A Kỳ còn thao thức thở dài. Vậy ra những gì mới đây chỉ là đêm mơ. Đúng rồi, A Tích sao lại về chứ? Đã thắng trận đâu, thằng lính Mĩ còn đầy đường ra đấy. Đã mười năm xa rồi, thư qua thư lại vẫn có đó thôi, nhưng biết sao được, sông Bến Hải(16) còn làm ranh giới, đường Trường Sơn vẫn còn nghe tiếng rầm rập xe lăn, miền Nam vẫn còn vang trời tiếng súng. Non nước còn bị cắt xẻ chia đôi, cậu và anh vẫn còn hậu phương - tiền tuyến.

Thư A Tích mới gửi vẫn còn đó, A Kỳ mỉm cười. Thôi đành, chờ đợi, chờ ngày trời lại xanh, chờ ngày thôi tiếng súng. Não nề chờ ngày những thái bình cậu thấy không phải mơ, chờ ngày nên duyên đôi lứa, chờ ngày thăm thú miền xuôi.

"Yêu A Tích của em nhiều.

Đêm qua em lại mơ..."

End "Đêm mơ".

.Chú thích:

(1) Thống lí: người cai quản một vùng bản làng miền núi của người Mông trước Cách Mạng. Tương tụ như "Phìa" của người Thái hay "Chánh tổng" ở miền xuôi. Vì khi tớ đã viết xong rồi mới chợt nhớ "Thống lí" sau Cách Mạng Tháng Tám đã không còn dùng mà cũng lười sửa nên mong mọi người tha cho.
(2) Cung đường Hạnh Phúc: Thời kỳ 59-65, cung đường Hạnh Phúc thi công để nối vùng Cao Nguyên với miền xuôi, do thiếu điều kiện người ta phải xẻ đá mở đường, dùng sức lao động thô sơ để thi công. Chị Bell đã gợi ý tớ để A Kỳ ở lại hậu phương thì cho làm đường, sẽ tốt hơn cho những mạch sau.
(3) Trận Ấp Bắc: trận đánh mở đầu cho cuộc phá tan kế hoạch "Chiến tranh đặc biệt" (1961-1965) của đế quốc Mĩ, trận đánh này diễn ra ở Ấp Bắc (Mỹ Tho) vào ngày 2-1-1963. Sau Ấp Bắc, khắp miền Nam dấy lên phong trào "Thi đua Ấp Bắc, giết giặc lập công". Từ đó phá tan âm mưu của đế quốc Mĩ, một phần trong chiến thắng lớn của dân tộc ta.
(4) Giàng: Trời, theo cách gọi người dân tộc. Vì tớ không chắc người Mông có gọi thế hay không, nên còn chờ được nhắc nhở.
(5) Thản chù: loại hình nghệ thuật hát kể chuyện lịch sử của người Mông, thường được hát khi có dịp vui, giống như múa khèn.
(6) Mèn mén: một thức ăn đặc sản của người Mông, làm từ ngô xay mịn, đem ngào nước rồi cho vào chõ đồ chín.
(7) Xử cang: bàn thờ được đặt chính giữa gian nhà chính. Được lập trong các dịp hệ trọng. Sau khi xong lễ được bỏ đi. Tương đương với bàn thờ tổ tiên dưới xuôi mình. Người Mông không thờ tổ tiên, thay vào đó họ thờ thần tài.
(8) Hoa tam giác mạch: là một loài hoa ở miền núi. Cái này cũng nhờ chị Bell mà tớ mới biết có loại hoa này.

(9) Đồng Văn: tức cao nguyên đá Đồng Văn, nơi có dân tộc Mông sinh sống. Vì tớ không tìm hiểu kỹ nên cũng không biết nhiều, chỉ nhớ thông tin đại nhơn gửi cho mà viết thôi, tại có tuổi nên cũng lười tra, vận dụng những gì mình nhớ mà viết thôi.

(10) Bùa đăngz: thần cột nhà.
(11) Bùa trùngz: thần cột cửa. Hai vị thần này được người Mông thờ nhiều nhất, bên các thần bếp, thần khèn,...
(12) PLỳ: vía. Người Mông quan niệm đời người có 3 vía: 1 vía lên công quản, tức lên trời, 1 vía đầu thai thành người mới ở nơi xa, 1 vía quanh quẩn bên người chết và thỉnh thoảng sẽ về với gia đình khi có việc hệ trọng, tương tự như hồn người chết theo quan niệm dưới xuôi mình.
(13) Chua lua: hồn. Theo người Mông, có 7 chua lua, chua lua chỉ tồn tại khi người còn sống, khi chết, chua lua sẽ không còn nữa, trái ngược với quan niệm của người Kinh. (Cầu Chua Lua - Pê Lỳ)
(14) Mèo: người H-Mông, theo một cách gọi khác xuất phát từ Trung Quốc(Miêu).
(15) Pa Pao: một trò chơi của người Mông, nôm na là ném thứ gọi là "Pao" , khi chơi Pa Pao, người Mông thường hát "Gầu Phềnh", hát qua sợi chỉ nối hai ống nứa bịt da ếch dành riêng cho hai người.
(16) Sông Bến Hải: bờ sông làm ranh giới chia hai miền Nam-Bắc sau hiệp định Giơ-ne-vơ. Theo đó, miền Bắc được trả tự do, đi lên Xã Hội Chủ Nghĩa, miền Nam vẫn chịu đấu tranh với chính quyền Mĩ-Ngô Đình Diệm. Cầu Hiền Lương nằm trên sông Bến Hải cũng là ranh giới phân chia.