Đọc truyện de cuong ktvm

♥ Truyen2U.Top - Tên miền mới của Truyen2U.Net. Hãy sử dụng ứng dụng 1.1.1.1 để đọc truyện nhé!

de cuong ktvm

Trước Sau

Màu nền

Font chữ

Font size

Chiều cao dòng

Đề cương KTVM

Câu 7: trình bày sự phối hợp giữa chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ bằng mô hình AD, AS? Cho biết sự kết hợp này khắc phục được những hiện tượng kinh tế gì?

1/ KN:

- Chính sách tài khoá: là hệ thống các giải pháp nhằm điều chỉnh thu nhập và chi tiêu của chính phủ để hướng nền KT vào sản lượng và việc làm mong muốn. Trong ngắn hạn (1-2năm), chính sách này điều tiết sản lượng thực tế, lạm phát, thất nghiệp nhằm ổn định nền KT, trong dài hạn nó có tác dụng điều chỉnh cơ cấu KT, thúc đẩy tăng trưởng KT lâu dài.

- Chính sách tiền tệ: là hệ thống các giải pháp và công cụ quản lí KT vĩ mô của nhà nước về tiền tệ do ngân hàng trung ương khởi thảo và thực thi nhằm ổn định giá trị đồng tiền , hướng nền KT vào sản lượng và việc làm mong muốn.

2/ Sự phối hợp giữa chính sách tài khoá và chính sách tền tệ:

- Chính sách tài khoá có 2 công cụ: Thuế và chi tiêu nhà nước, có tác động trực tiếp tới G, C, I, tức là tác động tới các thành tố của tổng cầu AD.

- Chính sách tiền tệ với 2 công cụ: mức cung tiền (MS) và lãi xuất (i) sẽ tác động tới C, I, NX, tức là cũng tác động trực tiếp tới các thành tố của tổng cầu (AD)

Kết hợp 2 chính sách này và định hướng vào một mục tiêu thì tốc độ điều chỉnh kinh tế của nhà nước sẽ nhanh hơn, đạt hiệu quả cao hơn và khắc phục được hiện tượng "bóp nghẹt" và "tháo lui đầu tư".

Phân tích :

Giả định nền KT đang cân bằng tại điển E0 như trên đồ thị: nhà nước áp dụng chính sách tài khoá mở rộng bằng cách tăng chi tiêu của Chính phủ, tổng cầu AD sẽ tăng, trong khi đó chưa áp dụng chính sách tiền tệ thì đường LMo vẫn đứng nguyên trên đồ thị IS-LM. Khi Chính phủ tăng chi tiêu G làm AD tăng dẫn đến Y tăng. AD tăng khiến cho đường ISo dịch chuyển thành đường IS1 trên đồ thị IS-LM. Nếu MS không thay đổi (MS = const ) <ổn định> thì lãi xuất i0 sẽ tăng đến i1 vì Y tăng đến Y1 với (Y1> Y) mà MS = cosnt dẫn đến lãi suất i tăng, giá cả Po trên đồ thị AD sẽ tăng thành P1. Sản lượng Y tăng làm xấu đi các hiện tượng của đầu tư, giảm bớt mức cầu tiền về tiền tệ, hạn chế bớt thu nhập, bóp nghẹt một số đầu tư lớn. Hiện tượng "bóp nghẹt" và "tháo lui đầu tư" xuất hiện. Vậy khi tăng chi tiêu CP mà không tăng mức cung Sử dụng hình Câu 13

tiền làm lãi xuất tăng đã bóp nghẹt một số đầu tư => cầu sản lượng thu nhập tăng bị mất đi do i tăng.

Để khắc phục hiện tượng này, nhà nước cần áp dụng chính sách tiền tệ mở rộng bằng cách tăng mức cung tiền MS để giảm lãi suất i=io<i1. Lúc này, trên đồ thị đường LMo sẽ dịch chuyển thành LM1, nền kinh tế sẽ cân bằng tại E2 (IS1;LM1) và P = Po, Y = Y2>Y1>Yo trên đồ thị tổng cầu, đường AD' coa xu hướng dịch sang trái, xuống dưới.

Như vậy, sự kết hợp giữa chính sách tài khóa mở rộng với chính sách tiền tệ mở rộng đã đạt được hiệu quả cao trong việc khắc phục được hiện tượng "tháo lui đầu tư" xuất hiện trong nền kinh tế mở.

Câu 8: So sánh đối tượng môn KT vĩ mô và KT vi mô. Cho biết sự giống và khác nhau?

Trả lời:

KT học là môn học có phạm vi nghiên cứu hết sức rộng lớn, tuỳ thuộc vào từng phạm vi và đối tượng nghiên cứu cụ thể mà KT học được chia thành phân nghành lớn là KT vĩ mô và KT vi mô.

KT học vĩ mô là: một phân ngành của KT học, nghiên cứu sự vận động và những mối quan hệ kinh tế chủ yếu của một đất nước trên bình diện của toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Hay nói cách khác là kinh tế vĩ mô đề cập đến hoạt động của toàn bộ nền kinh tế hoặc tổng thể rộng lớn của nền kinh tế, nó nghiên cứu trên quy mô toàn cục sản lượng, công ăn việc làm, thất nghiệp và giá cả của nền kinh tế quốc gia.

KT học vi mô là: một phân ngành của KT học quan tâm đến việc nghiên cứu, phân tích, lựa chọn các vấn đề kinh tế cụ thể của các tế bào kinh tế trong một nền kinh tế, sự vận động của các tế bào trong nền kinh tế như tiêu dùng cá nhân, cung, cầu, sản xuất, chi phí...

* Giống nhau: KT học vĩ mô và KT học vi mô giống nhau là chúng cùng là một phân ngành của môn khoa học (KT học) nghiên cứu cách thức XH phân bổ nguồn lực khan hiếm giữa những yêu cầu sử dụng mang tính cạnh tranh, giải quyết vấn đề tài nguyên khan hiếm để thoả mãn nhu cầu cũng chính là trả lời 3 vấn đề KT cơ bản của mọi nền KT, do đó KT vi mô và vĩ mô còn là môn khoa học nghiên cứu cách thức XH trả lời 3 vấn đề cơ bản: "Sản xuất cái gì, SX như thế nào, SX cho ai".

* Khác nhau: Mặc dù KT vĩ mô và KT vi mô đều là những phân nghành được tách ra từ KT học. Nhưng có thể thấy đối tưọng hay mục đích nghiên cứu của KT vi mô và KT vĩ mô là khác nhau:

+ KT vĩ mô đề cập đến hoạt động của toàn bộ nền KT hoặc tổng thể rộng lớn những vấn đề của nền KT. hoặc nó nghiên cứu trên quy mô toàn cục về sản lượng, về công ăn việc làm, tình trạng thất nghiệp, lạm phát và sự biến động giá cả của một quốc gia chứ không xem xét từng thành viên riêng lẻ. Do đó KT học vĩ mô nghiên cứu đến các nội dung tương tự như tổng cung (AS), tổng cầu (AD), tổng sản phẩm và thu nhập quốc dân, tăng trưởng, lạm phát, thất nghiệp.

+ Còn KT học vi mô thì lại ngược lại, nó nghiên cứu sự vận động của các tế bào trong nền KT, chẳng hạn sự vận động của các mức giá cả cá biệt của từng loại hàng hoá và những đại lượng khác ở cấp độ tương đương, giá, sản lượng, lợi nhuận ....

VD: KT vi mô xẻm xét sự tác động của giá thép so với giá năng lượng, trong khi đó KT vĩ mô lại nghiên cứu hoạt động của toàn bộ giá cả, khả năng SX và mức tiêu dùng đối với từng mặt hàng, hoặc KT vi mô nghiên cứu vấn đề đi học Đại học có phải là một cách sử dụng tốt thời gian của tuổi trẻ hay không, trong khi đó KT vĩ mô xem xét cái gì đã quyết định đến mức thất nghiệp trong nền KT...

Câu 10: mức cung tiền vào nền KT chịu tác động bởi bao nhiêu nhân tố. Hãy viết công thức và phân tích từng nhân tố đó. (8 nhân tố)

Trả lời:

Mức cung tiền (MS) là tổng khối lượng tiền cung ứng cho nền KT bao gồm tiền lưu hành trên thị trường nằm bên ngoài ngân hàng và tiền nằm trong ngân hàng có thể rút ra bằng séc.

Ta có công thức mức cung tiền như sau: MS = mM . H = . H

Trong đó: - ra: tỷ lệ dự trữ tiền tệ

- H: cơ số tiền

- S: tỷ lệ tiền lưu hành so với tiền gửi

Từ công thức trên ta thấy mức cung tiền chịu sự tác động bởi 2 nhóm nhân tố là số nhân tiền và cơ số tiền. Trong đó, số nhân tiền phụ thuộc vào tỷ lệ dự trữ thực tế và tỷ lệ tiền lưu hành, tỷ lệ dự trữ bắt buộc và tỷ lệ tiền tệ lưu hành (S) lại đều phụ thuộc vào 3 nhân tố khác nhau; Cơ số tiền thì chịu sự tác động của 2 nhân tố là tốc độ tăng trưởng GNP và chính sách tiền tệ của CP. Do đó, mức cung tiền vào nền kinh tế chịu sự tác động của các nhân tố sau:

- Tỷ lệ dự trữ thực tế (ra) là tỷ số giữa lượng tiền dự trữ thực tế (Ra) với lượng tiền gửi kỳ hạn (D). Tỷ lệ dự trữ thực tế càng nhỏ, nhân số tiền tệ sẽ càng lớn, tỷ lệ dự trữ thực tế chịu tác động bởi 3 nhân tố là: phụ thuộc vào tỷ lệ dự trữ bắt buộc do ngân hàng trung ương quy định; tính không ổn định của lưu lượng tiền mặt ra, vào các ngân hàng thương mại hàng ngày bắt buộc các ngân hàng thương mại phải dự trữ tiền mặt nhiều hơn (nếu lưu lượng tiền ra, vào đều đặn thì tỷ lệ dự trữ thực tế thấp, lưu lượng tiền không đều đặn thì tỷ lệ dự trữ thực tế cao); phụ thuộc vào độ thiệt hại khi phải chi trả lãi suất nếu không đảm bảo đủ tỷ lệ dự trữ bắt buộc.

Công thức tính ra: ra =

Ra: Lượng tiền dự trữ thực tế

ra: Tỷ lệ dự trữ thực tế

D: Lượng tiền gửi

- Tỷ lệ tiền mặt lưu hành so với tiền gửi (S). Tỷ lệ này càng nhỏ thì mM càng lớn. Tỷ lệ S phụ thuộc vào thói quen thanh toán của dân cư; tốc độ tăng của tiêu dùng; kỹ thuật thanh toán của các ngân hàng thương mại. Trong trường hợp S rất nhỏ hoặc bằng không và ra = rb thì mM = 1/rb

Công thức tính S: S =

S: Tỷ lệ tiền mặt lưu hành so với tiền gửi

U: Tiền mặt trong lưu thông

- Cơ số tiền (Tiền cơ sở - H). Lượng tiền này do ngân hàng trung ương độc quyền phát hành, chủ yếu là tiền mặt. Trong quá trình lưu thông, một phần của lượng tiền này do các tác nhân kinh tế nắm giữ để chi tiêu hàng ngày, phần còn lại nằm trong két của các ngân hàng thương mại dưới dạng tiền dự trữ. H chịu ảnh hưởng bởi 2 nhân tố là: tốc độ tăng trưởng GNP hoặc GDP, nếu tốc độ GNP càng lớn thì tốc độ bơm tiền vào lưu thông càng lớn; chính sách tiền tệ của Chính phủ.

Công thức tính: H = U + Ra

Câu 11: Khi nền KT bị suy thoái, cán cân ngân sách bị thâm hụt. Hãy vận dụng chính sách tài khoá để khắc phục? Dùng đồ thị tổng cung (AD), tổng cầu (AS) để minh hoạ và chứng minh cho lập luận của mình.

Trả lời:

Nền kinh tế suy thoái, cán cân ngân sách bị thâm hụt khi có mức sản lượng thấp hơn mức sản lượng tiềm năng nên thất nghiệp cao, tổng cầu giảm ở mức thấp, các hãng không tăng đầu tư, dân cư không tăng tiêu dùng. Để khắc phục tình trạng này cần áp dụng chính sách tài khóa ngược chiều bằng cách tăng chi tiêu, giảm thuế.

Chính sách tài khóa là hệ thống các giải pháp nhằm điều chỉnh thu nhập và chi tiêu của chính phủ để hướng nền KT vào sản lượng và việc làm mong muốn. Trong ngắn hạn (1-2năm), chính sách này điều tiết sản lượng thực tế, lạm phát, thất nghiệp nhằm ổn định nền KT, trong dài hạn nó có tác dụng điều chỉnh cơ cấu KT, thúc đẩy tăng trưởng KT lâu dài.

Chính sách tài khóa ngược chiều có 2 công cụ là thuế và chi tiêu, được áp dụng trong trường hợp nền kinh tế bị suy thoái bằng cách giảm thuế, tăng chi tiêu.

Từ công thức thu chi của chính phủ B = T - G

Ngân sách đang thâm hụt là: B < 0 (G > T)

Lúc này áp dụng chính sách tài khóa ngược chiều, ta thấy:

Hệ quả:

+) Khi nhà nước giảm thuế dẫn đến tiêu dùng trong xã hội tăng lên, chi phí đầu tư giảm, lợi nhuận doanh nghiệp tăng lên, làm cho đầu tư tăng lên, tác động vào tổng cầu AD.

+) Tăng chi tiêu của chính phủ làm mở rộng tiêu dùng XH, mở rộng các công trình công cộng, trợ cấp XH, phúc lợi XH, mở rộng bộ máy làm việc của chính phủ.

+) Giảm thuế dẫn đến chi phí xuất khẩu hàng hóa giảm, sức cạnh tranh của hàng hóa giảm và làm cho xuất khẩu tăng lên, tác động tới tổng cầu AD.

Như vậy, 4 yếu tố của tổng cầu tăng lên, làm cho tổng cầu tăng lên, lúc này sản lượng sẽ tăng theo số nhân trong khi tỷ lệ thuế không đổi dẫn đến lượng thuế thu về (T) sẽ tăng lên, tự động làm cho ngân sách đi tới thăng bằng.

Câu 9. Hãy trình bày sự mất cân bằng giữa 3 khu vực của nên KT (Khu vực NN, Khu vực tư nhân, KT đối ngoại) và các giải pháp khắc phục?

Trả lời:

Một nền KTVM hoàn chỉnh thường có 4 tác nhân KT, đó là: Các hộ gia đình; Các hãng kinh doanh; Chính phủ; Người nước ngoài. Bốn tác nhân này làm hình thành nên 3 khu vực của nền kinh tế là:

- Khu vực nhà nước

- Khu vực tư nhân

- Kinh tế đối ngoại

Sự vận động, giao dịch giữa các tác nhân kinh tế giữa các khu vực của nền kinh tế tạo nên dòng luân chuyển kinh tế vĩ mô toàn phần. Tuy nhiên trong quá trình vận động, các yếu tố này bị chi phối bởi quy luật cân bằng động về lượng, tức là trạng thái cân bằng về lượng luôn được xác lập và luôn bị phá vỡ để xác lập một trạng thái mới. Do đó, kinh tế vĩ mô đưa ra khái niệm về đồng nhất thức khi phân tích những biến động về lượng trong dòng luân chuyển kinh tế vĩ mô để thấy rõ được xu hướng vận động của các tác nhân kinh tế theo hướng cân bằng hoặc mất cân bằng giữa các khu vực của nền kinh tế. Đồng nhất thức dùng dấu (≡) để chỉ sự bằng nhau theo giả định - sự bằng nhau một cách tương đối nhằm mục đích chỉ xu hướng vận động của đại lượng phân tích.

Ta có sơ đồ thể hiện dòng luân chuyển kinh tế vĩ mô hoàn chỉnh như sau:

Hàng hóa và dịch vụ

Thu nhập (Chi phí)

Trong đó: IM: Nhập khẩu; T: Thuế ròng; S: Tiết kiệm; NH: Ngân hàng; CP: Chính phủ; NN: Nước ngoài; I: Đầu tư; G: Chi tiêu chính phủ; X: Xuất khẩu.

Dựa theo đồ thị ta thấy ở cung dưới rò rỉ khỏi dòng luân chuyển kinh tế vĩ mô theo 3 nguồn:

Một là, tiết kiệm của dân cư (S). Tiết kiệm này chủ yếu chảy vào ngân hàng và ngân hàng bằng nghiệp vụ của mình cung cấp tín dụng cho đầu tư (I) là chủ yếu. Đầu tư lại mua sắm các yếu tố cho sản xuất và cuối cùng lại trở lại vòng luân chuyển kinh tế vĩ mô.

Hai là, thuế ròng (T). Thu nhập của dân cư còn phải đóng thuế cho nhà nước (Tax) và được nhận lại qua trợ cấp (TR), còn lại là thuế ròng (T = Tax - TR). Thuế ròng chảy vào ngân quỹ của nhà nước và từ đó tài trợ cho chi tiêu của nhà nước (G). Sự chi tiêu này cuối cùng trở lại dòng hàng hóa và dịch vụ.

Ba là, thu nhập của dân cư chi vào các hàng hóa nhập khẩu (IM). Dòng chi tiêu này vào túi của người nước ngoài và được trở lại dòng luân chuyển kinh tế vĩ mô dưới hình thức các khoản thu từ xuất khẩu (X).

Theo nguyên tắc đi tới xu thế cân bằng, thì tổng rò rỉ (S + T + IM) phải bằng tổng bổ sung vào dòng luân chuyển của nền kinh tế (I + G + X). Từ đó ta có đồng nhất thức toàn phần sau:

S + T + IM ≡ I + G + X

Chuyển vế để hình thành đồng nhất thức thể hiện 3 khu vực cơ bản của nền kinh tế: Khu vực nhà nước, tư nhân và kinh tế đối ngoại như sau:

(T - G) ≡ (I - S) + (X - IM)

Đồng nhất thức này chỉ mối liên hệ vận động về lượng giữa các khu vực trong nền kinh tế. Mối liên hệ này phản ánh sự phản ánh (biến đổi) của các khu vực kinh tế khác khi một khu vực kinh tế do nguyên nhân nào đó dẫn đến bị mất cân đối. Có một số trường hợp mất cân đối giữa các khu vực của nền kinh tế như sau:

- Nếu khu vực kinh tế đối ngoại cân đối (X = IM). Trong trường hợp thâm hụt ngân sách nhà nước (G > T) thì ở khu vực tư nhân sẽ xuất hiện hiện tượng tiết kiệm lớn hơn đầu tư (S > I).

- Nếu khu vực tư nhân cân đối (S = I), trong khi mất cân đối khu vực kinh tế đối ngoại (IM > X) thì ngân sách chính phủ bị thâm hụt (G > T). Đây là trạng thái thâm hụt kép.

Để khắc phục sự mất cân đối này, có thể áp dụng các giải pháp sau:

Trong trường hợp S > I thì cần phải áp dụng chính sách tiền tệ mở rộng trong hệ thống các chính sách của kinh tế vĩ mô.

ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng cã 2 c«ng cô lµ møc cung tiÒn vµ l•i suÊt. ChÝnh s¸ch nµy ®îc ¸p dông trong nÒn kinh tÕ suy tho¸i b»ng c¸ch t¨ng møc cung tiÒn ®Ó gi¶m l•i suÊt (i) vµ t¸c ®éng tíi tæng cÇu AD nh sau:

- T¨ng møc cung tiÒn, gi¶m l•i suÊt sÏ khiÕn cho d©n c vµ c¸c doanh nghiÖp b¾t ®Çu sö dông kho¶n tiÒn tÝch tr÷ cña m×nh ®Ó ®Çu t cho tiªu dïng c¸c nhu cÇu c¸ nh©n vµ nhu cÇu x• héi do ®ã, tiªu dïng C t¨ng lªn.

- Gi¶m l•i suÊt khiÕn cho chi phÝ ®Çu vµo s¶n xuÊt thÊp, lîi nhuËn cao, c¸c doanh nghiÖp t¨ng ®Çu t ®Ó më réng s¶n xuÊt.

- L•i suÊt gi¶m dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp gi¶m, hä më réng s¶n xuÊt vµ søc c¹nh tranh hµng ho¸ t¨ng lªn, do ®ã xuÊt khÈu t¨ng.

Do đó sẽ dần khắc phục được tình trạng mất cân đối trên.

Mặt khác, trong trường hợp G > T thì cần áp dụng chính sách tài khóa ngược chiều trong hệ thống các chính sách kinh tế vĩ mô để khắc phục tình trạng thâm hụt ngân sách do sự mất cân đối của khu vực kinh tế đối ngoại.

Từ công thức thu chi của chính phủ B = T - G

Ngân sách đang thâm hụt là: B < 0 (G > T)

Khi nhà nước giảm thuế dẫn đến tiêu dùng trong xã hội tăng lên, chi phí đầu tư giảm, lợi nhuận doanh nghiệp tăng lên, làm cho đầu tư tăng lên, tác động vào tổng cầu AD.

Tăng chi tiêu của chính phủ làm mở rộng tiêu dùng XH, mở rộng các công trình công cộng, trợ cấp XH, phúc lợi XH, mở rộng bộ máy làm việc của chính phủ.

Giảm thuế dẫn đến chi phí xuất khẩu hàng hóa giảm, sức cạnh tranh của hàng hóa giảm và làm cho xuất khẩu tăng lên, tác động tới tổng cầu AD.

Câu 1

Trả lời:

Theo quan điểm của KT chính trị thì tiền là một hình thức giá trị của hàng hoá, là sản phẩm của quá trình phát triển sản xuất và tiêu dùng hàng hoá, tiền tệ là hàng hoá đặc biệt được tách ra từ trong thế giới hàng hoá làm vật ngang giá chung thống nhất cho các hàng hoá khác, nó thể hiện lao động xã hội và biểu hiện quan hệ giữ những người sản xuất hàng hoá.

Theo C. Mác, tiền tệ có 5 chức năng: - thước đo giá trị;

- phương tiện lưu thông;

- phương tiện thanh toán;

- phương tiện dự trữ;

- tiền tệ thế gới

Tuy nhiên, dưới góc độ của kinh tế học vĩ mô thì " tiền tệ là một lượng tài sản có thể sử dụng ngay để điều hành các giao dịch" và tiền tệ có 3 chức năng cơ bản:

- phương tiện trao đổi

- phương tiện dự trữ giá trị

- phương tiện hạch toán

* So sánh:

Giống nhau:

- Cùng là những phương tiện để trao đổi, lưu thông, dự trữ và thanh toán trong quá trình sản xuất và kinh doanh hàng hóa.

Khác nhau:

- Tiền tệ làm chức năng phương tiện lưu thông (hay phương thức trao đổi): với chức năng này, tiền dùng trong giao dịch, mua bán hàng hoá, làm môi giới trong qúa trình trao đổi hàng hóa, thúc đẩy phân công lao động và chuyên môn hóa sản xuất

+ Dưới góc độ của Kinh tế chính trị: Tiền tệ là một hàng hóa, đóng vai trò là vật trung gian để trao đổi hàng hóa, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình lưu thông hàng hóa.

+ Dưới góc độ của KT vĩ mô: Tiền tệ là một tài sản đóng vai trò là công cụ để trao đổi hàng hóa trong quá trình lưu thông từ khâu sản xuất đến khâu tiêu dùng.

- Tiền tệ làm chức năng phương tiện dự trữ giá trị: khi tiền thực hiện chức năng này thì tức là tiền đã được rút khỏi lưu thông.

+ Dưới góc độ của kinh tế chính trị: tiền đưa vào cất trữ phải có đủ giá trị, tức phải là tiền, vàng, chức năng này làm cho tiền trong lưu thông thích ứng một cách tự phát với nhu cầu tiền cần thiết trong lưu thông.

+ Còn theo quan điểm của kinh tế học vĩ mô: tiền là một loại tài sản tài chính. Khi tiền tệ làm phương thức dự trữ giá trị, tức là tiền từ thu nhập của quá khứ để chi tiêu hiện tại hoặc tiền hiện tại để chi tiêu tương lai. Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể tích luỹ để mở rộng sản xuất, dân cư tích luỹ để tăng tài chính hoặc tăng chi tiêu vào những hàng hoá có giá trị lớn hơn.

- Chức năng đơn vị hạch toán ( kinh tế vĩ mô)/ chức năng thước đo giá trị ( kinh tế chính trị)

+ Dưới góc độ của KT chính trị: tiền tệ là thước đo giá trị, tức là tiền cung cấp 1 đơn vị tiêu chuẩn của giá trị dùng để đo lường giá trị của các hàng hoá khác nhau

+ Còn dưới góc độ của KT vĩ mô: ngoài việc là một thước đo giá trị như tiền tệ theo quan điểm của KT chính trị, khi làm chức năng đơn vị hạch toán, tiền còn dùng để so sánh lợi ích và chi phí của các phương án kinh tế, tiền còn là cơ sở để hạch toán mọi hoạt động kinh doanh từ sản xuất, lưu thông và tiêu dùng.

- Dưới góc độ kinh tế vĩ mô, chức năng tiền tệ thường không phải là chức năng cơ bản của tiền tệ.

Câu 2: Hãy cho biết sự tạo tiền gửi ngân hàng từ các khoản tiền gửi của khách hàng trong các ngân hàng thương mại và cho biết khối lượng tiền mặt trong lưu thông có tăng lên không? Hãy chứng minh.

Ngân hàng thương mại là 1 cơ cấu tài chính trung gian, có chức năng kinh doanh tiền tệ thông qua 3 chức năng kỹ thuật sau:

- nợ (đi vay)

- có (cho vay)

- thanh toán cho xã hội.

Trên cơ sở 3 nghiệp vụ đó và mối liên hệ chặt chẽ, tuỳ thuộc vào ngân hàng trung ương mà các ngân hàng thương mại có khả năng tạo ra tiền gửi ngân hàng từ các khoản tiền gửi của khách hàng.

- Quá trình "tạo ra tiền" là sự mở rộng nhiều lần số tiền gửi và được thực hiện với hệ thống các ngân hàng thương mại.

Tại các ngân hàng thương mại khi nhận được 1 khoản tiền gửi thì 1 phần được gửi lại dự trữ theo một tỷ lệ nhất định do ngân hàng trung ương quyết định (rb), một phần gửi vào tài khoản của họ tại ngân hàng trung ương.

rb = rb: tỷ lệ dự trữ bắt buộc

Rb: lượng tiền dự trữ bắt buộc

D: lượng tiền gửi

- Những khoản tiền gửi mới tạo ra những khoản cho vay mới và khi trở lại hệ thống ngân hàng, nó trở thành những khoản tiền gửi mới (∆D)

∆D = ∆R ∆D : lượng tiền gửi mới tạo ra

mM = số nhân tiền lí thuyết

∆R : Khoản dự trữ mới

mM muốn đứng trong thị trường thì (ra = rb và thanh toán qua NHTM)

Ta thấy được rằng, với nghiệp vụ "tạo ra tiền gửi ngân hàng" từ các khoản tiền gửi của khách hàng của hệ thống NHTM không làm cho lượng tiền mặt trong lưu thông tăng lên vì lượng tiền gửi mới đó mà NHTM tạo ra không phải là tiền mặt.

Chứng minh: Giả định: trong nền kinh tế của một quốc gia có 1000 đơn vị tiền tệ gửi vào 2 NHTM tham gia kinh doanh tiền tệ : ra = rb =20%

Ngân hàng 1:

Tiêu chí Có Nợ

Dự trữ 200 đơn vị tiền tệ 1000 đơn vị tiền tệ

Cho vay 800 đơn vị tiền tệ

Như vậy NH1 giữ 800 đơn vị tiền tệ là tiền mặt và đem cho vay, tức là đã tạo ra 800 đơn vị tiền tệ cho vay. Đây là khoản cho vay mới, giả sử nếu 800 đơn vị tiền tệ này lại được gửi vào ngân hàng 2, quá trình tạo tiền tiếp tục diễn ra.

Ngân hàng 2:

Tiêu chí Có Nợ

Dự trữ 160 đơn vị tiền tệ 800 đơn vị tiền tệ

Cho vay 640 đơn vị tiền tệ

Tương tự như NH1, ở NH2 tiền gửi được tạo ra thêm 640 đơn vị tiền tệ. Nhưng trên thực tế xét về khối lượng tiền mặt trong trong lưu thông thì vẫn chỉ có 1000 đơn vị tiền tệ ban đầu, do đó lượng tiền mặt trong lưu thông không tăng lên. Nói cách khác, quá trình tạo tiền gửi của hệ thống ngân hàng làm tăng khả năng thanh toán của nền kinh tế, nhưng không làm tăng của cải trực tiếp của nền kinh tế.

Câu 3: Trong nền kinh tế thị trường, ngân hàng là một hệ thống 2 cấp, mỗi cấp có một chức năng riêng biệt. Bạn hãy trình bày các chức năng đó và chỉ ra mối liên hệ và phụ thuộc vào nhau giữa các chức năng này?

Trong nền kinh tế thị trường, hệ thống ngân hàng thường được chia làm 2 cấp: ngân hàng trung ương và ngân hàng thương mại, mỗi cấp thực hiện những chức năng khác nhau.

Ngân hàng trung ương: là ngân hàng nhà nước có nhiệm vụ hoạch định và thực thi các chính sách tiền tệ để định hướng nền KT vào các mục tiêu KT vĩ mô cơ bản.

NHTW thực hiện nhiệm vụ này thông qua 3 chức năng cơ bản sau:

+ NHTW là ngân hàng của chính phủ, giữ tài khoản cho chính phủ, nhận tiền gửi, tạm ứng tiền cho CP chi tiêu và cho vay đối với kho bạc nhà nước, ủng hộ chính sách tài khoá của chính phủ bằng cách mua các chứng chỉ có giá của CP như: tín phiếu, trái phiếu...

+ Là các NH của các NHTM, giữ tài khoản cho các NHTM, giúp các NHTM thanh toán bù trừ vào cuối ngày, bảo lãnh cho các NHTM hoạt động ở nước ngoài và là đơn vị cuối cùng cho các NHTM vay tiền vay tiền khi các NHTM mất khả năng thanh toán.

+ Điều tiết khối lượng tiền tệ và khối lượng tín dụng vào lưu thông. Đây là chức năng quan trọng nhất của NHTW. Để điều tiết khối lượng tiền vào lưu thông, ngân hàng TW sử dụng 3 công cụ là: hoạt động của thị trường mở, quy định tỷ lệ dự trữ bắt buộc và sử dụng lãi suất chiết khấu.

Ngân hàng thương mại: là một cơ cấu tài chính trung gian, có chức năng kinh doanh tiền tệ thông qua 3 chức năng kỹ thuật sau:

+ Nợ (đi vay): thu thập các khoản tiết kiệm trong dân cư và các khoản tiền nhàn rỗi trong xã hội.

+ Có (cho vay): cho những người cần vay để chi tiêu trong hiện tại.

+ Thanh toán cho xã hội: đây là nghiệp vụ trung gian thông qua hệ thống liên ngân hàng và hệ thống thanh toán của ngân hàng trung ương.

Trên cơ sở của 3 nghiệp vụ trên và mối liên hệ chặt chẽ và tùy thuộc vào NHTW mà các NHTM có khả năng "tạo ra tiền gửi ngân hàng" từ các khoản tiền gửi của khách hàng.

* Mối liên hệ phụ thuộc giữa chức năng của NHTM và chức năng của NHTW:

- Mỗi NHTM đều phải có 1 tài khoản tại NHTW, điều đó cho phép mỗi ngân hàng riêng biệt không cần phải lưu giữ đầy đủ mọi giá trị các khoản tiền vào, ra trong 1 ngày mà công việc thanh toán bù trừ được tiến hành vào cuối ngày, tức là thông qua hệ thống thanh toán của NHTW, chức năng thanh toán cho xã hội của NHTM được thực hiện. Đồng thời, thông qua tài khoản này, NHTM nhờ NHTW bảo lãnh để quan hệ với các đối tác nước ngoài và hoạt động ở nước ngoài.

- Thông qua hoạt động của các NHTM và tài khoản của NHTM tại NHTW, NHTW thực hiện chức năng kiểm soát mức cung tiền, điều tiết khối lượng tiền tệ và khối lượng tín dụng lưu thông nhằm ổn định và phát triển nền kinh tế.

Câu 4: Hãy trình bày cơ sở lí luận của phưong thức tính GDP và cho minh chứng cụ thể của một trong các phương pháp đó?

Để xây dựng lý luận và vạch ra nguyên tắc cơ bản cho việc xác định GDP, ta bắt đầu bằng việc phân tích dòng luân chuyển kinh tế vĩ mô.

Một nền KTVM hoàn chỉnh thường có 4 tác nhân KT, đó là:

+ Các hộ gia đình;

+ Cac hãng kinh doanh

+ Chính phủ;

+ Người nước ngoài;

Song để tìm ra nguyên lý cơ bản có tính phương pháp luận cho việc xác định GDP, chúng ta chúng ta chỉ xét nền KTVM giản đơn khép kín có 2 tác nhân KT, đó là hộ gia đình và hãng kinh doanh với những giả định sau:

- Một là, các hộ gia đình sở hữu các yếu tố đầu vào như: vốn, đất đai, sức lao động... Họ cung cấp các yếu tố đó và những dịch vụ tương ứng cho các hãng dưới hình thức các yếu tố sản xuất, nhờ đó mà họ có thu nhập.

- Hai là, các hãng mua các yếu tố đầu vào và các dịch vụ thích hợp để tổ chức quá trình sản xuất ra hàng hóa dịch vụ và cung cấp trở lại cho các hộ tiêu dùng, nhờ đó mà có thu nhập.

- Giả định toàn bộ thu nhập của các hộ gia đình phải được chi tiêu hết vào hàng hóa tiêu dùng và các hãng cũng phải tiêu thụ hết hàng hóa dịch vụ sản xuất ra để có thể tiếp tục quá trình sản xuất tiếp theo. Như vậy, lợi nhuận của hãng cũng được chuyển thành thu nhập của các hộ.

Sự giao dịch giữa các hộ và các hãng tạo nên một dòng luân chuyển KT vĩ mô giản đơn, có sơ đồ hóa như sau:

Phân tích: Nhìn vào sơ đồ ta có các nhận xét sau

- Dòng luân chuyển bên trong của sơ đồ là sự vận động của hàng hóa, dịch vụ dưới hình thái hiện vật.

- Dòng luân chuyển bên ngoài là dòng vận động giá trị của các hàng hóa và dịch vụ đó thông qua giao dịch của các tác nhân kinh tế. Trong thực tế, sự vận động của hàng hóa và dịch vụ trên thị trường thông qua trao đổi và thanh toán bằng tiền, hình thái hiện vật và hình thái giá trị của chúng tách rời nhau rất xa bởi tác động của các quan hệ và quy luật thị trường. Song để giản đơn hóa vấn đề, ở đây ta giả định chúng bằng nhau

- Cung trên của sơ đồ cho biết tổng hiện vật và giá trị đầu ra của nền kinh tế.

- Cung dưới của sơ đồ cho biết tổng hiện vật và giá trị đầu vào của nền kinh tế.

Như vậy, với những giả định như đã trình bày, dựa vào cung trên của dòng luân chuyển KTVM ta tính được tổng giá trị hàng hóa dịch vụ được sản xuất ra của nền kinh tế. Nếu dựa trên nguyên tắc này, mở rộng cách tính ra cả 1 tác nhân của nền kinh tế và điều chỉnh những sai lệch cần thiết về giá cả và các sắc thuế của nhà nước đánh vào hàng hóa, dịch vụ ở tất cả các khâu của nền sản xuất (sản xuất, phân phối, trao đổi, tiêu dùng) thì ta có được một phương pháp tính GDP là phương pháp tính GDP theo luồng sản phẩm.

Dựa vào cung dưới và cũng với những điều chỉnh thích hợp như trên, ta có phương pháp tính GDP theo thu nhập hoặc chi phí.

Ngoài ra còn có phương pháp tính GDP theo giá trị gia tăng.

=> Phương pháp tính GDP:

1. Tính GDP theo nguồn sản phẩm (theo cung trên)

- Mở rộng ra cả 4 tác nhân KT (các hộ gia đình, các hãng kinh doanh, chính phủ và người nước ngoài) thì yếu tố đầu tiên là tiêu dùng của XH (C). Trên thực tế C = 60 - 70% tiêu dùng thực tế của xã hội, còn 30 - 40% tự tiêu dùng, tự sản xuất nên không tính vào GDP.

- Đầu tư (I): người ta tính tổng đầu tư (tức là tiền bỏ ra mua máy móc, thiết bị nhà xưởng mới) chứ người ta không tính đầu tư ròng. Ngoài ra người ta còn quy định tất cả các sản phẩm tồn kho đều tính vào đầu tư hết, bao gồm nguyên liệu mua về chưa sử dụng, máy móc mua về chưa lắp ráp, hàng hóa SX ra chưa bán được...

(Lưu ý: Để trả lời trắc nghiệm thì riêng trường hợp nhà xây dựng để bán hoàn thành vào năm 2009 , năm 2011 mới bán được thì giá trị tính vào GDP của năm 2011)

- Chi tiêu Chính phủ (G): chính phủ thu thuế (bao gồm thuế gián thu và thuế trực thu) chi tiêu cho khu vực hành chính sự nghiệp, xây dựng các cơ sở kết cấu hạ tầng vật chất cho nền KT, XH và sự nghiệp phúc lợi XH. Phần lớn các khoản chi tiêu này được tính vào GDP. Song cần loại trừ một số trường hợp chi tiêu ròng không được tính sau:

+ Thanh toán chuyển nhượng XH (kí hiệu TR): bảo hiểm XH, trợ cấp nguời già cô đơn, người tàn tật, trẻ em không nơi nương tựa ...

+ Chi tiêu của Nhà nước được tạo nguồn từ thuế trực thu, thuế gián thu.

VD: Người có thu nhập là 10.000.000 đồng/tháng trở nên thì phải đóng thuế thu nhập là 600.000 đồng/tháng thì loại thuế này gọi là thuế trực thu, chính phủ chuyển sang phúc lợi XH nên không được tính vào GDP.

- Xuất khẩu ròng {NX = Xuất khẩu (X) - Nhập khẩu (IM)}

Khi đó ta có: GDP = C + I + G + X - IM

Nếu GDP tính theo giá trị thị trường thì phải trừ đi thuế gián thu của Chính phủ.

2. Tính GDP theo thu nhập hoặc theo chi phí:

TÍnh GDP theo chi phí các yếu tố đầu vào của nền KT bao gồm các khoản:

+ Tiền công (W)

+ Tiền thuế đất, thuế nhà (đ)

+ Lãi xuất (i)

+ Lợi nhuận (

+ Khấu hao

+ Các điều chỉnh khác (nếu có) ...

Như vậy GDP tính theo thu nhập hoặc chi phí là:

GDP = W + r + i + + khấu hao + ... (nếu có)

3. Tính GDP theo giá trị gia tăng (VA)

Theo định nghĩa GDP thì đó là tổng gía trị bằng tiền của các hàng hóa dịch vụ cuối cùng. Như vậy, hàng hóa đi từ nơi SX đến nơi tiêu dùng phải trải qua nhiều công đoạn. Ở mỗi công đoạn, các hãng chuyên môn hóa chỉ đóng góp được một phần giá trị sản phẩm, do đó tính GDP theo luồng, theo thu nhập hoặc chi phí rất dễ tính trùng lặp. Cho nên ngày nay người ta thường tính GDP theo giá trị gia tăng. Giá trị gia tăng là khoản chênh lệch giữa giá trị của sản phẩm mà doanh nghiệp SX ra với gía trị các hàng hóa và dịch vụ được mua vào từ các doanh nghiệp khác mà đã được sử dụng hết trong việc SX ra sản lượng đó.

Minh chứng tính GDP:

Theo GTGT: tính GTGT của XN sản xuất bánh mì góp vào GDP.

Các công đoạn Tiền mua nguyên vật liệu (USD) Tiền bán thành phẩm (USD) VA (USD)

- Lúa mì 1.000 1000

- Bột mì 1.000 1.200 200

- Bánh mì 1.200 2.000 800

- bán 2.000 2.500 500

Cộng 4.200 6.700 2.500

C©u 12. Khi l¹m ph¸t tiÒn tÖ næ ra, Ng©n hµng trung ¬ng thêng dïng c«ng cô g× ®Ó gi÷ æn ®Þnh thÞ trêng tiÒn tÖ? H•y gi¶i thÝch b»ng c«ng thøc.

Tr¶ lêi:

L¹m ph¸t theo nghÜa chung nhÊt lµ sù suy gi¶m trong søc mua cña ®ång tiÒn.

Søc mua cña ®ång tiÒn ®îc biÓu hiÖn ë møc gi¸ chung, tøc lµ sè lîng ®¬n vÞ tiÒn tÖ trªn mçi hµng hãa vµ dÞch vô. Th«ng thêng th× l¹m ph¸t x¶y ra khi møc gi¸ chung vµ chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng lªn ®èi víi mäi hµng hãa vµ dÞch vô.

Ngêi ta thêng dùa vµo tû lÖ l¹m ph¸t ®Ó chia l¹m ph¸t thµnh 3 lo¹i lµ:

- L¹m ph¸t võa ph¶i: §îc gäi lµ l¹m ph¸t mét con sè, cã tû lÖ l¹m ph¸t díi 10% (Tõ 0% - 9%) mét n¨m.

- L¹m ph¸t phi m•: Lµ møc l¹m ph¸t x¶y ra khi tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng nhanh víi tû lÖ 2 hoÆc 3 con sè, ®¹t møc tõ 20% ®Õn 100%, thËm chÝ lµ 200%.

- Siªu l¹m ph¸t: Lµ møc l¹m ph¸t x¶y ra khi gi¸ c¶ t¨ng lªn ë møc hÕt søc cao, tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng tõ 4 ®Õn 5 con sè.

L¹m ph¸t tiÒn tÖ næ ra do nhiÒu nguyªn nh©n, ®Æc biÖt liªn quan ®Õn viÖc lu th«ng cña ®ång tiÒn. §Ó m« t¶ nguyªn nh©n cña l¹m ph¸t díi gi¸c ®é kinh tÕ vÜ m«, ngêi ta quy chóng vÒ 3 nhãm c¬ b¶n, ®ã lµ l¹m ph¸t: do cÇu kÐo, l¹m ph¸t do chi phÝ ®Èy vµ l¹m ph¸t dù kiÕn.

L¹m ph¸t næ ra cã nh÷ng ¶nh hëng lín tíi toµn bé nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng cña d©n c nh: ph©n phèi l¹i thu nhËp vµ cña c¶i gi÷a c¸c tÇng líp d©n c trong x• héi, t¹o ra nh÷ng thay ®æi mang tÝnh chÊt biÕn d¹ng vÒ c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ viÖc lµm trong nÒn kinh tÕ, n¹n ®Çu c¬ trôc lîi xuÊt hiÖn g©y ra hiÖn tîng khan hiÕm hµng hãa gi¶ t¹o buéc nhµ níc vµ t nh©n ph¶i xuÊt ngo¹i tÖ nhËp hµng hãa, l•i suÊt ng©n hµng thùc tÕ do l¹m ph¸t mµ trë thµnh sè ©m lµm trît tiªu c«ng cô tiÒn tÖ, thu thuÕ kh«ng ®ñ chi buéc nhµ níc ph¶i tiÕp tôc ph¸t hµnh tiÒn, ®Èy l¹m ph¸t vµo vßng xo¸y nguy hiÓm.

Do vËy, khi l¹m ph¸t tiÒn tÖ næ ra, Ng©n hµng trung ¬ng sÏ ph¶i ¸p dông hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« ®Ó ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ nh»m kiÒm chÕ l¹m ph¸t vµ h¹ tû lÖ l¹m ph¸t. C¸c chÝnh s¸ch ®îc sö dông cã hiÖu qu¶ trong t×nh huèng nµy lµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt vµ chÝnh s¸ch tµi khãa th¾t chÆt.

* Trêng hîp thø nhÊt: dïng chÝnh s¸ch tµi khãa th¾t chÆt.

ChÝnh s¸ch tµi khãa lµ mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®iÒu chØnh thu nhËp vµ chi tiªu cña ChÝnh phñ ®Ó híng nÒn kinh tÕ vµo s¶n lîng vµ viÖc lµm mong muèn. ChÝnh s¸ch tµi khãa cã 2 c«ng cô lµ thuÕ vµ chi tiªu cña chÝnh phñ. Khi nÒn kinh tÕ ë tr¹ng th¸i qu¸ nãng, l¹m ph¸t rÊt cao th× NHTW quyÕt ®Þnh dïng chÝnh s¸ch tµi khãa th¾t chÆt b»ng c¸ch t¨ng thuÕ lµm cho mùc chi tiªu chung cña nÒn kinh tÕ gi¶m xuèng. ViÖc nµy sÏ t¸c ®éng tíi c¸c yÕu tè cña hµm tæng cÇu, lµm cho tæng cÇu thay ®æi.

Ta cã c«ng thøc tÝnh tæng cÇu nh sau: AD = C + I + G + X - IM

¸p dông chÝnh s¸ch kinh tÕ th¾t chÆt b»ng c¸ch t¨ng thuÕ, gi¶m chi tiªu cña chÝnh phñ, hÖ qu¶ cña viÖc ¸p dông nh sau:

- T¨ng thuÕ sÏ lµm cho chi phÝ ®Çu vµo cña s¶n xuÊt t¨ng cao, lîi nhuËn Ýt, c¸c doanh nghiÖp sÏ dÇn thu hÑp s¶n xuÊt, dÉn ®Õn thÊt nghiÖp t¨ng, thu nhËp cña d©n c gi¶m. §ång thêi thuÕ t¨ng, chi phÝ s¶n xuÊt ®¾t ®á ®Èy gi¸ hµng hãa, dÞch vô lªn cao dÉn ®Õn tiªu dïng XH (C) trong hµm AD gi¶m.

- T¨ng thuÕ, chi phÝ ®¾t ®á cïng víi nhu cÇu hµng hãa trong d©n c gi¶m xuèng, hµng hãa gi¶m tèc ®é lu th«ng, c¸c doanh nghiÖp vµ d©n c gi¶m lîng ®Çu t xuèng. VËy (I) trong hµm AD sÏ bÞ gi¶m xuèng.

- ViÖc t¨ng thuÕ ®Ó gi¶m tiªu dïng x• héi trong d©n c vµ gi¶m ®Çu t, ®• khiÕn cho chÝnh phñ buéc ph¶i c¾t gi¶m c¸c kho¶n chi tiªu cho viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi x• héi, gi¶m trî cÊp x• héi, thu hÑp bé m¸y lµm viÖc cña chÝnh phñ ®Ó gi¶m chi tiªu cña chÝnh phñ.

- T¨ng thuÕ dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng cao, søc c¹nh tranh cña hµng hãa gi¶m xuèng, do ®ã dÉn ®Õn xuÊt khÈu (X) trong hµm tæng cÇu AD gi¶m xuèng.

Nh vËy 4 yÕu tè: C , I , G, X trong hµm AD ®Òu gi¶m sÏ dÉn ®Õn tæng cÇu AD còng gi¶m, AD gi¶m dÉn ®Õn s¶n lîng còng sÏ gi¶m trë vÒ møc s¶n lîng c©n b»ng. Tõ ®ã kh¾c phôc ®îc l¹m ph¸t.

§iÒu nµy ®îc biÓu hiÖn trªn ®å thÞ nh sau:

Ta cã : AD = C + I + G + X - IM. T¨ng thuÕ, gi¶m chi tiªu ta cã c¸c yÕu tè C , I , G, X gi¶m mét lîng nh sau:

C = C - 1

I = I - 1

G = G - 1

X = X - 1

§iÒu nµy dÉn ®Õn AD sÏ gi¶m xuèng cßn AD - 1

Trªn ®å thÞ ta thÊy AD gi¶m, tøc lµ tæng cÇu trong nÒn kinh tÕ gi¶m, ®iÒu ®ã dÉn tíi s¶n lîng Y sÏ gi¶m vµ tiÕn dÇn vÒ møc s¶n lîng tiÒm n¨ng Y2 = Y1. Khi Y2 = Y1 th× ®êng AD sÏ dÞch chuyÓn thµnh ®êng AD1

Vµ kh¾c phôc ®îc l¹m ph¸t.

* Trêng hîp thø hai: dïng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt

ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ 1 hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô qu¶n lý KTVM cña nhµ níc vÒ tiÒn tÖ, do NHTW khëi th¶o vµ thùc thi nh»m æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn vµ ®Þnh híng nÒn kinh tÕ vµo s¶n lîng vµ viÖc lµm mong muèn. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ cã 2 c«ng cô lµ møc cung tiÒn vµ l•i suÊt.

Khi nÒn kinh tÕ r¬i vµo tr¹ng th¸i qu¸ nãng, l¹m ph¸t tiÒn tÖ cao th× ng©n hµng trung ¬ng sÏ dïng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt b»ng c¸ch gi¶m møc cung tiÒn ®Ó t¨ng l•i suÊt ng©n hµng nh»m thu håi bít lîng tiÒn trong lu th«ng vÒ. ViÖc nµy sÏ t¸c ®éng ®Õn c¸c yÕu tè cña hµm tæng cÇu AD, lµm cho tæng cÇu thay ®æi.

Ta cã c«ng thøc tæng cÇu AD nh sau: AD = C + I + G + X - IM

HÖ qu¶ cña viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt b»ng c¸ch gi¶m møc cung tiÒn, t¨ng l•i suÊt t¸c ®éng tíi tæng cÇu nh sau:

- L•i suÊt trong níc t¨ng t¬ng ®èi so víi l•I suÊt ë níc ngoµi khiÕn cho dßng vèn tõ níc ngoµi t¨ng cêng ch¶y vµo trong níc. §iÒu nµy lµm cho tû gi¸ hèi ®o¸I gi÷a néi tÖ víi ngo¹i tÖ gi¶m xuèng. XK rßng v× thÕ gi¶m ®i, khiÕn cho tæng cÇu AD gi¶m theo

- L•i suÊt t¨ng lµm gi¶m vay nî, c¸ nh©n gi¶m ®i vay vµ t¨ng göi tiÒn tiÕt kiÖm; gi¸ vèn vµ gi¸ chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng lµm gi¶m lîi nhuËn doanh nghiÖp khiÕn doanh nghiÖp cã xu híng thu hÑp s¶n xuÊt, gi¶m lao ®éng vµ do ®ã ¶nh hëng tíi thu nhËp cña ngêi lao ®éng. §iÒu nµy khiÕn ngêi d©n ph¶i c¾t gi¶m tiªu dïng ®Ó tr¶ nî, göi tiÕt kiÖm, ®iÒu chØnh tiªu dïng phï hîp víi møc thu nhËp thay ®æi. ViÖc gi¶m tiªu dïng trong d©n c vµ c¸c doanh nghiÖp ®• t¸c ®éng tíi tæng cÇu khiÕn AD còng gi¶m theo.

- L•i suÊt t¨ng khiÕn c¸c doanh nghiÖp gi¶m vay míi, ®ång thêi chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ vèn t¨ng lªn lµm gi¶m lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp khiÕn hä gi¶m lîng tiÒn ®Çu t, gi¶m ®Çu t míi, thu hÑp s¶n xuÊt.

Bªn c¹nh ®ã, l•i suÊt t¨ng ngêi d©n sÏ gi¶m nhu cÇu vay tiÒn, ®Ó ®Çu t cho cuéc sèng gia ®×nh ®èi víi c¸c vÊn ®Ò ®ßi hái ph¶i ®Çu t lín nh x©y nhµ, mua nhµ, vay vèn kinh doanh... Do vËy, lîng ®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¶ trong d©n c ®Òu gi¶m ®¸ng kÓ, ¶nh hëng tiªu cùc ®èi víi tæng cÇu AD.

Nh vËy 3 yÕu tè C , I , X trong hµm AD ®Òu gi¶m dÉn ®Õn tæng cÇu AD còng gi¶m ®Ó ®a s¶n lîng trë vÒ møc c©n b»ng cña nÒn kinh tÕ æn ®Þnh, tõ ®ã kh¾c phôc ®îc l¹m ph¸t.

§iÒu nµy ®îc biÓu diÔn trªn ®å thÞ IS - LM vµ ®å thÞ tæng cÇu nh sau:

Trªn ®å thÞ IS-LM ta thÊy,

L•i suÊt tiÒn göi ng©n hµng ®îc n©ng lªn cao lµm cho khèi lîng tiÒn cung øng gi¶m (MS gi¶m), ®êng LM dÞch chuyÓn sang tr¸i thµnh LM', l•i suÊt i t¨ng thµnh i' ®• lµm cho tiªu dïng vµ ®Çu t gi¶m, chi phÝ s¶n xuÊt gi¶m, do ®ã s¶n lîng Y gi¶m xuèng Y', ®êng AD trªn ®å thÞ AD dÞch chuyÓn xuèng díi thµnh AD', P gi¶m xuèng thµnh P', vµ kh¾c phôc ®îc viÖc l¹m ph¸t.

Tãm l¹i, khi l¹m ph¸t tiÒn tÖ næ ra, ng©n hµng trung ¬ng ph¶i ¸p dông chÝnh s¸ch tµi khãa th¾t chÆt vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt b»ng c¸ch sö dông c¸c c«ng cô cña 2 chÝnh s¸ch nµy lµ: thuÕ, chi tiªu cña chÝnh phñ, l•i suÊt vµ møc cung tiÒn ®Ó t¸c ®éng ®Õn sù lu th«ng cña ®ång tiÒn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò l¹m ph¸t.

Tuy nhiªn cã thÓ thÊy, khi l¹m ph¸t tiÒn tÖ næ ra ë møc rÊt cao th× ng©n hµng trung ¬ng nªn dïng biÖn ph¸p t¨ng l•i suÊt tríc tiªn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò l¹m ph¸t trong ng¾n h¹n v× l•i suÊt t¨ng sÏ ¶nh hëng m¹nh mÏ tíi søc lu th«ng cña ®ång tiÒn vµ lµm gi¶m møc cung tiÒn trong lu th«ng, do ®ã kh¾c phôc nhanh chãng vÊn ®Ò l¹m ph¸t. VÒ dµi h¹n th× ng©n hµng trung ¬ng cã thÓ sö dông viÖc t¨ng thuÕ ®Ó dÇn kiÒm chÕ l¹m ph¸t.

C©u 13.

Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më, tû gi¸ linh ho¹t, TB vËn ®éng tù do, khi chÝnh phñ t¨ng G , nÕu møc cung tiÒn (MS) kh«ng ®æi sÏ dÉn ®Õn hiÖn tîng g×? Lµm thÕ nµo ®Ó kh¾c phôc. Dïng ®å thÞ tæng cÇu ®Ó minh chøng cho lËp luËn cña m×nh.

Tr¶ lêi:

NÒn kinh tÕ më lµ mét nÒn kinh tÕ cã giao dÞch víi c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c víi ®Çy ®ñ 4 t¸c nh©n: c¸c hé gia ®×nh, h•ng kinh doanh, chÝnh phñ vµ ngêi níc ngoµi.

Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më, tû gi¸ linh ho¹t, TB vËn ®éng tù do, khi chÝnh phñ t¨ng chi tiªu, nÕu møc cung tiÒn (MS) kh«ng ®æi th× sÏ dÉn ®Õn sù xuÊt hiÖn cña hiÖn tîng "bãp nghÑt" vµ "th¸o lui ®Çu t".

Ta cã thÓ thÊy râ ®iÒu nµy qua m« h×nh ®å thÞ sau:

Gi¶ ®Þnh nÒn kinh tÕ c©n b»ng t¹i E0 (LM0, IS0) trªn ®å thÞ, Nhµ níc ¸p dông chÝnh s¸ch tµi khãa më réng b»ng c¸ch t¨ng chi tiªu cña CP (G t¨ng) lµm cho AD t¨ng, nÕu møc cung tiÒn MS kh«ng ®æi th× ®êng LM0 vÉn kh«ng ®æi, AD t¨ng khiÕn ®êng IS0 dÞch chuyÓn thµnh IS1, ®êng AD dÞch chuyÓn thµnh AD'. ë l•I suÊt i0 ®¸ng lÏ nÒn kinh tÕ c©n b»ng t¹i E2 víi s¶n lîng Y2 nÕu t¨ng møc cung tiÒn.

Song do møc cung tiÒn (MS) kh«ng ®æi nªn nÒn kinh tÕ c©n b»ng t¹i E1, l•i suÊt t¨ng ®Õn i1, gi¸ c¶ P0 t¨ng lªn thµnh P1. Trªn ®å thÞ tæng cÇu s¶n lîng Y0 t¨ng thµnh Y1 ®• lµm xÊu ®i c¸c hiÖn tîng cña ®Çu t, gi¶m bít møc cÇu vÒ tiÒn

tÖ, h¹n chÕ bít thu nhËp, bãp nghÑt mét sè ®Çu t lín. HiÖn tîng "bãp nghÑt" vµ "th¸o lui ®Çu t" xuÊt hiÖn.

§Ó kh¾c phôc hiÖn tîng nµy, Nhµ níc cÇn ¸p dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng b»ng c¸ch t¨ng møc cung tiÒn (MS) ®Ó gi¶m l•i suÊt i = i0 < i1. Lóc nµy, trªn ®å thÞ ®êng LM0 sÏ dÞch chuyÓn thµnh LM1 nÒn kinh tÕ sÏ c©n b»ng t¹i E2 (IS1; LM1) vµ P = P0, Y = Y2 > Y1 > Y0 trªn ®å thÞ tæng cÇu, ®êng AD' cã xu híng dÞch sang tr¸i, xuèng díi.

Nh vËy, kÕt hîp gi÷a chÝnh s¸ch tµi khãa më réng lÉn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng ®• ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao trong viÖc kh¾c phôc ®îc hiÖn tîng "th¸o lui ®Çu t" xuÊt hiÖn trong nÒn kinh tÕ më, tû gi¸ linh ho¹t, TB vËn ®éng tù do.

C©u 14:

T¹i sao nãi MS lín h¬n tiÒn c¬ së nhiÒu lÇn. H•y gi¶i thÝch vµ cho 1 vÝ dô ®Ó chøng minh.

Tr¶ lêi:

- Møc cung tiÒn (MS): lµ tæng khèi lîng tiÒn cung øng cho nÒn kinh tÕ, bao gåm tiÒn lu hµnh trªn thÞ trêng n»m bªn ngoµi ng©n hµng vµ tiÒn göi n»m trong ng©n hµng cã thÓ rót ra b»ng SEC

C«ng thøc tÝnh MS nh sau: MS = U + D

Trong ®ã: + U: lµ tiÒn mÆt lu th«ng;

+ D: tiÒn göi trong ng©n hµng;

TiÒn c¬ së (H) hay cßn gäi lµ c¬ sè tiÒn hoÆc quü tiÒn tiÒn m¹nh. Lîng tiÒn nµy do ng©n hµng trung ¬ng ®éc quyÒn ph¸t hµnh, chñ yÕu lµ tiÒn mÆt. Trong qu¸ tr×nh lu th«ng, mét phÇn cña lîng tiÒn nµy do c¸c t¸c nh©n kinh tÕ n¾m gi÷ ®Ó chi tiªu hµng ngµy, phÇn cßn l¹i n»m trong kÐt c¸c ng©n hµng díi d¹ng tiÒn dù tr÷.

C«ng thøc tÝnh H: H = U + Ra

Tong ®ã:

+ H: tiÒm c¬ së;

+ U: lµ tiÒn mÆt lu th«ng;

+ Ra : TiÒn mÆt dù tr÷ thùc tÕ trong c¸c NH;

§Ó tr¶ lêi cho vÊn ®Ò t¹i sao nãi MS lín h¬n H nhiÒu cÇn ph¶i xem xÐt cô thÓ c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh cung øng tiÒn tÖ. M« h×nh vÒ cung øng tiÒn tÖ trong ®iÒu kiÖn cã hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i dù tr÷ 1 phÇn cã 3 biÕn sè ngo¹i sinh nh sau:

Mét lµ: tiÒn c¬ së (H) lîng tiÒn nµy do ng©n hµng trung ¬ng ®éc quyÒn ph¸t hµnh chñ yÕu lµ tiÒn mÆt, mét phÇn trong lu th«ng vµ 1 phÇn ®îc dù tr÷ trong c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Khèi lîng trªn c¬ së ®îc biÓu thÞ b»ng c«ng thøc: H = U + R

Hai lµ: tû lÖ dù tr÷ thùc tÕ (ra) lµ tû sè gi÷a lîng tiÒn dù tr÷ thùc tÕ (Ra) víi lîng tiÒn göi kú h¹n (D). Tû lÖ dù tr÷ thùc tÕ cµng nhá, sè nh©n tiÒn tÖ sÏ cµng lín, tû lÖ dù tr÷ trùc tiÕp phô thuéc vµo c¸c nh©n tè sau:

- TÝnh kh«ng æn ®Þnh cña nguån tiÒn mÆt vµo, ra cña ng©n hµng, b¾t buéc cac ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i dù tr÷ tiÒn mÆt nhiÒu h¬n.

Ba lµ: tû lÖ tiÒn mÆt lu hµnh (U) so víi tiÒn göi (D) gäi lµ S. C«ng thøc S = U/D. Tû lÖ nµy cµng nhá, th× mM cµng lín. Tû lÖ U/D phô thuéc vµo thãi quen thanh to¸n cña x• héi, tèc ®é t¨ng cña tiªu dïng vµ cßn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng s½n sµng ®¸p øng tiÒn mÆt cña ng©n hµng th¬ng m¹i. Trong trêng hîp S rÊt nhá hoÆc = 0 vµ ra = rb th× mM = 1/rb (sè nh©n tiÒn).

M« h×nh chØ ra sù phô thuéc cña cung øng tiÒn tÖ vµo H, ra vµ S. Nã cho phÐp chóng ta xem xÐt t¸c ®éng do chÝnh s¸ch cña ng©n hµng trung ¬ng, sù lùa chän cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ hé gia ®×nh ®èi víi cung øng tiÒn tÖ.

Chóng ta b¾t ®Çu b»ng c¸c ph¬ng tr×nh ®Þnh nghÜa vÒ cung øng tiÒn tÖ vµ c¬ sè tiÒn: MS = U + D

H = U + Ra

Ph¬ng tr×nh MS = U + D cho biÕt cung øng tiÒn tÖ lµ tæng cña tiÒn mÆt vµ tiÒn göi. Ph¬ng tr×nh H = U + Ra chØ ra c¬ sè tiÒn lµ tæng sè tiÒn mÆt vµ dù tr÷ cña ng©n hµng. Chia ph¬ng tr×nh thø nhÊt cho ph¬ng tr×nh thø hai ta ®îc:

Chia c¶ tö sè vµ mÉu sè cña vÕ ph¶i ph¬ng tr×nh cho D, ta cã:

Ta biÕt U/D lµ tû lÖ tiÒn mÆt / tiÒn göi (S) vµ Ra / D lµ tû lÖ dù tr÷ thùc tÕ tiÒn göi ra. Thay nh÷ng ký hiÖu nµy vµo biÓu thøc vµ chuyÓn H sang vÕ ph¶i, ta cã:

Ph¬ng tr×nh míi nµy cho thÊy, cung øng tiÒn tÖ phô thuéc vµo ba biÕn sè ngo¹i sinh: H, ravµ S

tiÒn ký hiÖu lµ mM.

VËy MS = mM * H

Theo ®ã cã thÓ thÊy mçi ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña c¬ sè tiÒn t¹o ra mM ®¬n vÞ tiÒn tÖ. V× c¬ sè tiÒn cã t¸c dông khuÕch ®¹i ®èi víi cung øng tiÒn tÖ, cho nªn ®«i khi c¬ sè tiÒn ®îc gäi lµ khèi lîng tiÒn m¹nh.

Nh vËy, møc cung tiÒn lín h¬n nhiÒu lÇn so víi lîng tiÒn c¬ së bëi ho¹t ®éng "t¹o ra tiÒn" cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Cã thÓ thÊy râ qua m« h×nh sau

Gi¶ sö c¬ sè tiÒn H lµ 300 tû VN§, tû lÖ dù tr÷ tiÒn göi (ra) lµ 0,1 vµ tû lÖ tiÒn mÆt/ tiÒn göi (S) lµ 0,4

Møc cung øng tiÒn lµ MS = 2,8 * 300 tû VN§ = 840 tû VN§. Mçi VN§ c¬ sè tiÒn t¹o ra 2,8 VN§, v× vËy tæng cung øng tiÒn tÖ lµ 840 tû VN§.

Tõ ®ã cã thÓ thÊy, sù thay ®æi t¨ng lªn cña møc cung øng tiÒn tÖ chÞu sù t¸c ®éng cña 3 biÕn sè ngo¹i sinh H, ra vµ S nh sau:

- Cung øng tiÒn tÖ tû lÖ thuËn víi c¬ sè tiÒn. V× vËy, sù gia t¨ng c¬ sè tiÒn lµm t¨ng cung øng tiÒn tÖ theo cïng mét tû lÖ %.

- Tû lÖ dù tr÷ thùc tÕ / tiÒn göi (ra) cµng thÊp th× ng©n hµng cµng cho vay nhiÒu vµ cµng t¹o thªm nhiÒu tiÒn tõ mçi VN§ dù tr÷, tøc lµ cµng t¹o ra ®îc nhiÒu tiÒn. Bëi vËy, sù c¾t gi¶m tû lÖ tiÒn mÆt/ tiÒn göi lµm sè nh©n tiÒn (mM) vµo cung øng tiÒn tÖ (MS) t¨ng lªn.

- Tû lÖ tiÒn mÆt / tiÒn göi (S) cµng thÊp, c«ng chóng cµng gi÷ Ýt VN§, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cµng gi÷ nhiÒu VN§ th× cµng t¹o ra ®îc nhiÒu tiÒn. Bëi vËy, sù c¾t gi¶m tû lÖ tiÒn mÆt / tiÒn göi lµm cho sè nh©n tiÒn vµ cung øng tiÒn mÆt t¨ng lªn.

Nh vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh MS lín h¬n H nhiÒu lÇn.

C©u 15: Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn qu¸ nãng, l¹m ph¸t t¨ng cao, lµm thÕ ®Ó h¹ nhiÖt nhanh cho nÒn kinh tÕ? H•y dïng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« thÝch hîp ®Ó gi¶i thÝch vµ minh ho¹ cho lËp luËn cña m×nh b»ng ®å thÞ IS - LM

Tr¶ lêi:

Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn qu¸ nãng, l¹m ph¸t t¨ng cao, Ng©n hµng trung ¬ng sÏ ph¶i ¸p dông hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« ®Ó ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ nh»m kiÒm chÕ l¹m ph¸t vµ h¹ tû lÖ l¹m ph¸t. C¸c chÝnh s¸ch ®îc sö dông cã hiÖu qu¶ trong t×nh huèng nµy lµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt vµ chÝnh s¸ch tµi khãa th¾t chÆt.

* Trêng hîp thø nhÊt: dïng chÝnh s¸ch tµi khãa th¾t chÆt.

Ta cã c«ng thøc tÝnh tæng cÇu nh sau: AD = C + I + G + X - IM

¸p dông chÝnh s¸ch kinh tÕ th¾t chÆt b»ng c¸ch t¨ng thuÕ, gi¶m chi tiªu cña chÝnh phñ, hÖ qu¶ cña viÖc ¸p dông nh sau:

- T¨ng thuÕ dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng cao, søc c¹nh tranh cña hµng hãa gi¶m xuèng, do ®ã dÉn ®Õn xuÊt khÈu (X) trong hµm tæng cÇu AD gi¶m xuèng.

§iÒu nµy ®îc biÓu hiÖn trªn ®å thÞ nh sau:

P AD AS

AD'

P E

P' E'

0 Y* Y Y

i LM'

i1 E1

0 Y* Y Y

Trªn ®å thÞ AD ta thÊy, gi¶ sö nÒn kinh tÕ ®ang c©n b»ng t¹i E víi P vµ (Y>Y*), s¶n lîng Y lín h¬n møc s¶n lîng tiÒm n¨ng Y* T¬ng øng trªn m« h×nh ®« thÞ IS-LM ta cã ®iÓm c©n b»ng E víi l•i suÊt i vµ s¶n lîng Y lín h¬n s¶n lîng tiÒm n¨ng Y*. ChÝnh phñ ¸p dông chÝnh s¸ch tµi kho¸ th¾t chÆt b»ng c¸ch t¨ng thuÕ, gi¶m chi tiªu. ViÖc t¨ng thuÕ, gi¶m chi tiªu ®• t¸c ®éng lµm cho møc cung tiÒn (MS) trong lu th«ng gi¶m xuèng. Gi¸ c¶ P gi¶m xuèng P' trªn ®å thÞ AD ®• lµm cho ®êng AD dÞch chuyÓn thµnh AD', nÒn kinh tÕ c©n b»ng t¹i E' víi møc gi¸ P', vµ s¶n lîng Y gi¶m vÒ møc s¶n lîng tiÒm n¨ng Y*. T¬ng tù trªn ®å thÞ IS -LM , l•i suÊt i t¨ng tõ i lªn i1 ®• lµm cho tiªu dïng vµ ®Çu t gi¶m, chi phÝ s¶n xuÊt cao, lîi nhuËn Ýt, c¸c doanh nghiÖp thu hÑp s¶n xuÊt, do ®ã s¶n lîng Y gi¶m vÒ møc Y*, ®iÓm c©n b»ng E chuyÓn thµnh E1 víi møc l•i suÊt i1 vµ s¶n lîng Y*, ®iÓm c©n b»ng E chuyÓn thµnh E1 víi møc l•i suÊt i1 vµ s¶n lîng Y*, ®êng LM dÞch chuyÓn sang tr¸i thµnh LM', ®êng IS dÞch sang tr¸i theo híng tho¶i dÇn, lªn trªn. §iÒu nµy chøng tá tæng cÇu AD gi¶m, dÉn ®Õn s¶n lîng Y gi¶m vÒ møc c©n b»ng Y* -> Kh¾c phôc ®îc l¹m ph¸t.

* Trêng hîp thø hai: dïng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt

Ta cã c«ng thøc tæng cÇu AD nh sau: AD = C + I + G + X - IM

HÖ qu¶ cña viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt b»ng c¸ch gi¶m møc cung tiÒn, t¨ng l•i suÊt t¸c ®éng tíi tæng cÇu nh sau:

§iÒu nµy ®îc biÓu diÔn trªn ®å thÞ IS - LM vµ ®å thÞ tæng cÇu nh sau:

Trªn ®å thÞ IS-LM ta thÊy,

C©u 16: T¹i sao gäi møc cÇu tiÒn chÝnh lµ c¸n c©n tiÒn tÖ thùc tÕ? Vµ nã chÞu t¸c ®éng bëi c¸c nh©n tè nµo? Khi s¶n lîng nÒn KT t¨ng, møc cung tiÒn MS kh«ng ®æi, cã kh¶ n¨ng sau ®ã nÕn kinh tÕ sÏ l©m vµo suy tho¸i. §Ó ng¨n ngõa hiÖn tîng nµy, ph¶i dïng nh÷ng chÝnh s¸ch g×? Minh ho¹ lËp luËn cña m×nh b»ng ®å thÞ?

Tr¶ lêi:

- Dù phßng tiÒn tÖ: c¸c t¸c nh©n kinh tÕ lu«n ph¶i dù phßng tiÒn tÖ, ngêi ta vÝ viÖc kh«ng dù phßng tiÒn tÖ t¬ng ®¬ng nh sù thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ khi ph¶i tr¶ l•i suÊt 1 c¸ch ®ét xuÊt.

Gäi møc cÇu tiÒn lµ c¸n c©n tiÒn tÖ thùc tÕ lµ v×: khi gi¸ c¶ (P) t¨ng lªn lµm cho nhu cÇu tiÒn tÖ danh nghÜa (MDn) còng t¨ng theo ®Ó ®¶m b¶o mua ®ñ khèi lîng hµng ho¸ vµ dÞch vô ®• dù tÝnh. Møc cÇu tiÒn (MD) phô thuéc vµo thu nhËp thùc tÕ. Khi thu nhËp thùc tÕ t¨ng lµm tiªu dïng t¨ng, dÉn ®Õn møc cÇu tiÒn thùc tÕ (MDr) t¨ng. Ngoµi ra, nã cßn phô thuéc vµo l•i suÊt (i) v× (i) lµ chi phÝ c¬ héi cña viÖc gi÷ tiÒn trong trêng hîp c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng ®æi. L•i suÊt (i) tû lÖ nghÞch víi møc cÇu tiÒn (MD). NÕu (i) gi¶m, c¸c thùc thÓ kinh tÕ sÏ muèn gi÷ mét phÇn tiÒn mÆt vµ mét phÇn chøng chØ cã gi¸, do ®ã (MD) sÏ t¨ng. Ngîc l¹i (i) t¨ng sÏ lµm cho (MD) trong thùc tÕ gi¶m.

Ta cã thÓ thÊy râ ®iÒu nµy qua c«ng thøc tÝnh (MD) vµ m« h×nh sau:

Trong ®ã: MDr : Møc cÇu tiÒn thùc tÕ;

MDn : Møc cÇu tiÒndanh nghÜa;

P : Gi¸ c¶

C«ng thøc tÝnh hµm cÇu tiÒn:

MD = K.Y - h.i

Trong ®ã : - K : hÖ sè chØ ®é nh¹y c¶m cña cÇu tiÒn víi s¶n lîng

- i : L•i xuÊt;

- h : hÖ sè chØ ®é nh¹y c¶m cña cÇu tiÒn ®èi víi l•i xuÊt;

- Y : S¶n lîng;

Ta cã ®å thÞ nh sau:

Trªn ®å thÞ ta thÊy MD0 lµ nhu cÇu tiÒn tÖ ë Y0. Khi Y0 t¨ng lªn Y1 víi Y1 > Y0 theo c«ng thøc MD = K.Y - h.i th× MD0 dÞch chuyÓn tíi MD1 tøc lµ víi l•i suÊt i kh«ng ®æi khi s¶n lîng Y0 t¨ng lªn Y1 th× møc cung tiÒn M0 t¨ng lªn thµnh M1 víi M1 > M0 ®Ó c©n b»ng víi s¶n lîng hµng ho¸.

* Khi s¶n lîng nÒn kinh tÕ t¨ng, nÕu møc cung tiÒn (MS) kh«ng ®æi cã kh¶ n¨ng sau ®ã nÒn kinh tÕ sÏ l©m vµo suy tho¸i. NÒn kinh tÕ l©m vµo tr¹ng th¸i suy tho¸i lµ nÒn kinh tÕ cã møc s¶n lîng thÊp h¬n møc s¶n lîng tiÒm n¨ng, thÊt nghiÖp cao, tæng cÇu AD gi¶m ë møc thÊp, c¸c h•ng kinh doanh kh«ng t¨ng ®Çu t, d©n c kh«ng t¨ng tiªu dïng.

§Ó ng¨n ngõa hiÖn tîng nµy, chÝnh phñ cÇn sö dông chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« tµi kho¸ më réng hoÆc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng.

1. VÒ chÝnh s¸ch tµi kho¸ më réng:

ChÝnh s¸ch tµi khãa lµ mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®iÒu chØnh thu nhËp vµ chi tiªu cña ChÝnh phñ ®Ó híng nÒn kinh tÕ vµo s¶n lîng vµ viÖc lµm mong muèn.

ChÝnh s¸ch tµi kho¸ cã 2 c«ng cô lµ thuÕ vµ chi tiªu cña chÝnh phñ. ChÝnh s¸ch nµy ®îc ¸p dông trong nÒn kinh tÕ suy tho¸i b»ng c¸ch gi¶m thuÕ, t¨ng chi tiªu cña chÝnh phñ ®Ó t¨ng AD.

Ta cã c«ng thøc tÝnh AD nh sau: AD = C + I + G + X - IM

- Gi¶m thuÕ, t¨ng chi tiªu cña chÝnh phñ ®èi víi c¸c dÞch vô c«ng ®• thóc ®Èy ngêi d©n mua s¾m hµng ho¸ dÞch vô do ®ã tiªu dïng C t¨ng.

- ThuÕ gi¶m dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt gi¶m, c¸c doanh nghiÖp t¨ng ®Çu t ®Ó më téng s¶n xuÊt, kinh doanh, d©n c t¨ng ®Çu t cho c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n ®• t¹m g¸c l¹i tríc ®ã hoÆc cha thùc hiÖn. Do ®ã, ®Çu t I t¨ng.

- ThuÕ gi¶m sÏ khiÕn cho hµng ho¸ gi¶m, chi phÝ s¶n xuÊt gi¶m, c¸c doanh nghiÖp vµ d©n c sÏ t¨ng mua s¾m hµng ho¸, t¨ng ®Çu t s¶n xuÊt, do ®ã sÏ t¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c dÞch vô c«ng vµ c¸c nhu cÇu mang tÝnh céng ®ång. Do ®ã, ChÝnh phñ ph¶i t¨ng chi tiªu ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, t¨ng phóc lîi x• héi, t¨ng chi tiªu cho më réng bé m¸y ho¹t ®éng. Do vËy, G trong hµm AD t¨ng.

- ThuÕ gi¶m, chi phÝ s¶n xuÊt gi¶m søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ t¨ng lªn, do ®ã xuÊt khÈu t¨ng.

Nh vËy 4 yÕu tè C, I, G, X trong hµm AD t¨ng lµm cho AD t¨ng, tõ ®ã s¶n lîng Y t¨ng tiÕn tíi møc s¶n lîng tiÒm n¨ng vµ kh¾c phôc ®îc suy tho¸i.

ChÝnh s¸ch ®îc m« t¶ qua m« h×nh AD nh sau:

Gi¶ sö nÒn kinh tÕ ®ang c©n b»ng t¹i E trªn ®å thÞ víi møc s¶n lîng Y0 thÊp h¬n Y*, nhµ níc ¸p dông chÝnh s¸ch tµi kho¸ më réng b»ng c¸ch gi¶m thuÕ, t¨ng chi tiªu cña chÝnh phñ.

ViÖc gi¶m thuÕ, t¨ng chi tiªu cña chÝnh phñ dÉn ®Õn tiªu dïng (C) t¨ng, ®Çu t (P) t¨ng, xuÊt khÈu t¨ng do ®ã dÉn ®Õn AD t¨ng vµ dÞch chuyÓn thµnh AD' nÒn kinh tÕ c©n b»ng t¹i E' vµ s¶n lîng Y0 t¨ng thµnh Y* §êng IS0 dÞch chuyÓn thµnh IS1 trªn ®å thÞ IS - LM

2. VÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng.

- Gi¶m l•i suÊt khiÕn cho chi phÝ ®Çu vµo s¶n xuÊt thÊp, lîi nhuËn cao, c¸c doanh nghiÖp t¨ng ®Çu t ®Ó më réng s¶n xuÊt.

- L•i suÊt gi¶m dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp gi¶m, hä më réng s¶n xuÊt vµ søc c¹nh tranh hµng ho¸ t¨ng lªn, do ®ã xuÊt khÈu t¨ng.

C¸c yÕu tè C, I, X trong hµm AD (AD = C + I + G + X -IM) t¨ng lªn, dÉn ®Õn AD t¨ng vµ s¶n lîng Y t¨ng ®Õn møc tiÒm n¨ng Y* kh¾c phôc ®îc suy tho¸i kinh tÕ.

Minh ho¹ = s¬ ®å

Gi¶ sö nÒn kinh tÕ ®ang c©n b»ng t¹i ®iÓm E trªn ®å thÞ AD víi møc s¶n lîng Y nhá h¬n Y* Nhµ níc ¸p dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ më réng b»ng c¸ch t¨ng møc cung tiÒn MS ®Ó gi¶m l•i suÊt i tíi i1 lµm cho C , I , X trong hµm AD t¨ng vµ ®êng AD dÞch chuyÓn thµnh AD', s¶n lîng Y t¨ng lªn møc tiÒm n¨ng Y* nÒn kinh tÕ c©n b»ng t¹i E1. §ång thêi l•i suÊt gi¶m lµm cho ®êng LM0 dÞch chuyÓn thµnh LM1 trªn ®å thÞ IS - LM, Y0 t¨ng lªn møc Y* vµ kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ.

C©u 17: Nªu KN c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. Khi c¸n c©n thanh tãan Quèc tÕ cña VN bÞ th©m hôt, h•y tr×nh bµy c¸c gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc?

Tr¶ lêi:

Cán cân thanh toán quốc tế là 1 bảng kết toán tổng hợp toàn bộ các luồng buôn bán hàng hoá và dịch vụ của tư nhân và nhà nước, vận động từ quốc gia này đến quốc gia khác, các luồng chu chuyển vốn và tài sản giữa các công dân và Chính phủ 1 nước với các nước còn lại trên thế giới.

Cán cân thanh toán có 2 tài khoản chủ yếu: Tài khoản thanh toán vãng lai và tài khoản tư bản (vốn).

- Tài khoản vãng lai (Current Acount) ghi chép các luồng buôn bán hàng hóa và dịch vụ cũng như các khoản thu nhập ròng khác từ nước ngoài. Tài khoản vãng lai bao gồm:

+ Cán cân thương mại, tức xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ hữu hình hay vô hình. Xuất khẩu mang dấu (+); nhập khẩu mang dấu (-).

+ Luồng thu nhập tài sản ròng, tức là khoản lãi suất, lợi nhuận cổ phần được tạo ra khi công dân của một nước có những tài sản để sinh lợi ở nước ngoài. Phần này mang dấu (+) nếu công dân nước đó thu được nhiều hơn từ tài sản của mình ở nước ngoài, ngược lại mang dấu (-) khi công dân của nước ngoài thu được nhiều hơn từ tài sản của họ trên nước sở tại.

+ Những khoản tiền chuyển nhượng qua các nước (viện trợ nước ngoài, đóng góp cho cộng đồng). Phần này mang dấu (+) khi nhận viện trợ nhiều hơn phần chuyển đi, và ngược lại mang dấu (-) nếu đóng góp nhiều hơn cho thế giới bên ngoài.

Nếu chênh lệch giữa các khoản trên mang dấu (+), ta có thặng dư tài khoản vãng lai và ngược lại mang dấu (-) ta có thâm hụt tài khoản vãng lai.

- Tài khoản tư bản (vốn): ghi lại những giao dịch quốc tế về các tài sản tài chính. Tài khoản vốn bao gồm:

+ Những khoản đầu tư để mua tài sản (bất động sản hay cổ phiếu của công ty) của công dân nước này ở nước khác. Phần này mang dấu (-) khi khoản đầu tư của công dân trong nước ra nước ngoài lớn hơn khoản đầu tư của nước ngoài vào trong nước, ngược lại mang dấu (+).

+ Những khoản giao dịch khác về các tài sản tài chính, tức các luồng tiền dùng để mua tín phiếu, công trái của phủ của công dân nước này ở nước khác. Phần này mang dấu (-) khi giao dịch tài chính của công dân trong nước ra ngoài lớn hơn giao dịch tài chính của người nước ngoài vào trong nước, ngược lại mang dấu (+).

- Cán cân thanh toán hay kết toán chính thức nhằm tổng kết toàn bộ lượng ngoại tệ đi vào và đi ra dưới tất cả các hình thức:

Có (+ )

1. Tài khoản vãng lai

-Giá trị hàng hoá và dịch vụ xuất khẩu (X).

- Nhận viện trợ của nước ngoài.

- Thu nhập từ nước ngoài.

2. Tài khoản vốn (tài khoản tư bản)

- Đầu tư nước ngoài vào trong nước.

- Vay của chính phủ và tư nhân Nợ (-)

-Giá trị hàng hoá và dich vụ nhập khẩu (IM)

- Viện trợ ra nước ngoài và đóng góp cho ngân sách cho tổ chức quốc tế.

- Chi trả thu nhập cho nước ngoài.

- Đầu tư ra nước ngoài.

-Cho chính phủ và tư nhân nước ngoài vay.

VN lµ mét níc chËm ®ang ph¸t triÓn (ë møc trung b×nh cña sù ph¸t triÓn), thu nhËp b×nh qu©n rÊt thÊp , VN ®ang thùc hiÖn CNH, H§H ®Êt níc nªn c¸n c©n th©m hôt lµ c¸n c©n vèn (th©m hôt ng©n s¸ch). §Ó kh¾c phôc vÊn ®Ò nµy, cã thÓ sö dông c¸c gi¶i ph¸p cơ bản là: vay nợ trong nước, ngoài nước, sử dụng dự trữ ngoại tệ và in tiền. Mỗi giải pháp sẽ phù hợp với từng hoàn cảnh và đặc điểm của từng quốc gia. Sau đây là những ưu và nhược điểm của từng giải pháp:

Một là, vay tiền ngân hàng (in thêm tiền). Thế mạnh của giải pháp này là tài trợ kịp thời cho các khoản thâm thủng của ngân sách, tạo điều kiện thuận lợi cho bộ máy tài chính vận hành bình thường, giải tỏa được những ngưng trệ trong hoạt động của bộ máy nhà nước... Song, giải pháp này sẽ dẫn đến hậu quả kinh tế nan giải như: lạm phát cao, giá cả tăng, đời sống dân cư giảm sút và trực tiếp là làm giảm ngay sức mua của đồng tiền, trong đó có cả các khoản tiền nhà nước mới in ra, dẫn đến làm giảm khả năng tài trợ cho ngân sách. Trong điều kiện thu nhập không tăng, giá cả tăng, nhà nước phải chi tiêu nhiều hơn cho những tiêu dùng không đổi, điều đó lại buộc nhà nước phải tiếp tục in thêm nhiều tiền. Nếu cứ tiếp tục như vậy, nền kinh tế sẽ rơi vào khủng hoảng tiền tệ.

Hai là, sử dụng dự trữ ngoại tệ. Giải pháp này có hiệu lực rất mạnh, giúp bù đắp kịp thời cho thâm thủng ngân sách và ảnh hưởng tiêu cực của nó tới nền kinh tế không tức thời. Tuy nhiên không phải nước nào cũng có lượng dự trữ lớn. Nếu lượng dự trữ ngoại tệ bị rút ra thấp hơn mực tối thiểu sẽ dẫn tới nguy cơ phá giá đồng bản tệ, uy tín của quốc gia trên thị trường quốc tế giảm. Và đặc biệt không thể ứng phó kịp thời với những sự cố xảy ra trong nền kinh tế lúc đó khu vực tư nhân sẽ chuyển vốn ra nước ngoài. Hiện tượng tháo lui đầu tư và suy thoái sẽ xảy ra.

Ba là, vay nợ nước ngoài. Giải pháp này đã từng là nguồn tài trợ phổ biến và quan trọng của các nước bị lệ thuộc vào hệ thống chính trị này hay hệ thống chính trị kia trong lịch sử. Song giải pháp này cũng có giới hạn và chỉ là giải pháp tình thế. Nếu là một nước vay nợ thường xuyên để tài trợ cho thâm thủng ngân sách sẽ vấp phải những đối sách hạn chế của các chủ nợ làm cho các khoản vay không đủ lượng, do đó không hiệu quả. Mặt quan trọng hơn là nợ nần chồng chất dẫn đến thu nhập quốc dân hàng năm không đủ trả nợ nước ngoài, tất yếu bị lệ thuộc về kinh tế dẫn đến lệ thuộc về chính trị.

Bốn là, vay nợ trong nước. Giải pháp này có ưu thế là đã huy động được các nguồn nội lực để khắc phục thâm thủng ngân sách, song nó gây ra không ít hiệu ứng phụ, tác động xấu vào nền kinh tế như: làm giảm khối lượng tín dụng cho đầu tư, làm lãi suất tăng, làm khu vực tư nhân đi vay nợ nước ngoài...

Để áp dụng các giải pháp trên một cách có hiệu quả cần phải tuân thủ theo quy tắc sau: nếu nguồn gốc của thâm thủng ngân sách nằm ở bản thân sự vận động nền kinh tế thì phải áp dụng giải pháp giảm thâm hụt ngân sách. Ngược lại, thâm hụt do những nguyên nhân bên ngoài nền kinh tế thì áp dụng giải pháp tài trợ cho thâm hụt ngân sách. Mặt khác, thâm hụt có tính tạm thời thì áp dụng giải pháp tài trợ sẽ có hiệu quả hơn, còn thâm hụt có quy mô lớn và lâu dài thì sử dụng giải pháp giảm thiếu hụt.

Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Top

Trước Sau

Tags: