Hội nghị BCH TƯ Đảng CS Đông Dương (11/1939)

*Hoàn cảnh triệu tập hội nghị:

Khi chiến tranh tg t2 bùng nổ được 3 tháng, nhận thức được nguy cơ PX NB nhảy vào xâm lược ĐD, ĐCS ĐD đã đề nghị TD P hợp tác với Đảng để cùng chống N. Nhưng TDP không có thiện chí hợp tác với ta, chúng tăng cường các cuộc khủng bố, tăng cường áp bức bóc lột ND ĐD để phục vụ chiến tranh đế quốc, làm cho MT giữa toàn thể DTộc ĐD với đế quốc P và tay sai trở nên gay gắt hơn. Giữa bối cảnh đó, 11/1939, hội nghị BCH TƯ Đảng đã được triệu tập tại Bà Điểm – Gia Định do Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ chủ trì.

*Nội dung:

- Hội nghị đã QĐ chuyển hướng chỉ đạo chiến lược CM, từ giành độc lập và ruộng đất cho dân cày (GĐ 30-31) và đòi quyền dân chủ dân sinh (GĐ36-39) sang đặt vấn đề giải phóng DTộc lên hàng đầu với mục tiêu trước mắt là đánh đổ ĐQ và tay sai, giành độc lập DT, tạm gác khẩu hiệu CM ruộng đất, chỉ thu ruộng đất của ĐQ và địa chủ phản bội DT, chống tô cao lãi nặng. Những đổi mới của đảng đã cho thấy Đảng luôn theo dõi tình hình Ctrị trên Tg để đưa ra những QĐịnh kịp thời làm sao để đưa CM đến thắng lợi cuối cùng.

- Phương pháp đấu tranh: bí mật, bất hợp pháp, tích cực chuẩn bị tiến tới KN vũ trang giành CQ

- Đảng QĐịnh thành lập Mặt trận thống nhất DT phản đế Đông Dương để tập hợp lực lượng của DT tham gia đáu tranh chống ĐQ và tay sai, GPhóng các DT Đông Dương.

*Ý nghĩa: Hội nghị TƯ Đảng tháng 11/1939 đã đánh dấu bước chuyển hướng quan trọng của CM VN, đặt nhiệu vụ GPhóng DT lên hàng đầu, đưa nhân dân ta bước vào thời kỳ trực tiếp vận động cứu nước.

Hội nghị lần thứ 8 BCH TƯ Đảng CS Đông Dương (5/1941)

*Hoàn cảnh:

- Sau 30 năm bôn ba HĐ ở nước ngoài, tháng 1/1941, Nguyễn Ái Quốc đã về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam.

- Sau khi nắm vững tình hình CM trong nước, Người đã triệu tập và chủ trì Hội nghị BCH Trung ương Đảng lần thứ 8 tại Pác Bó (Cao Bằng) từ ngày 10 đến 19/5/1941

* Nội dung:

- Hội nghị tiếp tục đặt vấn đề GPhóng DT lên hàng đầu, chống đế quốc phát xít Pháp – Nhật, giành lại ĐLập DT, tạm gác khẩu hiệu “cách mạng ruộng đất” và thay vào đó là các khẩu hiệu “giảm tô, giảm tức” để tiến đến “ người cày có ruộng”

- Hội nghị QĐịnh giải quyết vấn đề DT trong khuôn khổ từng nước Đông Dương. Ở VN ngày 19/5/1941 Việt Nam độc lập đồng minh -  gọi tắt là Việt Minh được thành lập, bao gồm các hội quần chúng mang tên cứu quốc

- Hội nghị  XĐ hình thái của cuộc KN là đi từ KN từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa giành chính quyền

* Ý nghĩa

- Hội nghị Trung ương 8 đã hoàn chỉnh chủ trương chuyển hướng đấu tranh của

Đảng đã được đề ra từ Hội nghị Trung ương tháng 11/1939, nhằm giải quyết mục tiêu số 1 của CM là giải phóng dân tộc và đề ra chủ trương sáng tạo để thực hiện mục tiêu ấy

- Bước chuẩn bị trực tiếp cho cách mạng tháng Tám

Chuẩn bị tiến tới KN giành CQ

*Xây dựng lực lượng chính trị

- Quán triệt tư tưởng CM là sự nghiệp của quần chúng nhân dân, Đảng ta đã chú trọng tập hợp lực lượng của toàn DT làm CM

- Ngày 19/5/1941, Mặt trận Việt Minh ra đời là trung tâm đại đoàn kết toàn dân với các hội cứu quốc.

- Tại Cao Bằng: Là nơi thí điểm thành lập các Hội cứu quốc trong MT Việt Minh       

- Đến 1942 khắp các châu ở Cao Bằng đều có Hội cứu quốc

- Thành lập Ủy ban Việt Minh tỉnh Cao Bằng, sau đó phát triển thành Ủy ban Việt Minh liên tỉnh Cao - Bắc - Lạng.

- Năm 1943, Đảng đã ra Đề cương văn hoá Việt Nam.

- Cuối năm 1944, Hội Văn hoá cứu quốc và Đảng dân chủ Việt Nam nằm trong lực lượng Việt Minh được thành lập

*Xây dựng lực lượng vũ trang

- Là đội quân xung kích của quần chúng CM, giữ vai trò quan trọng QĐịnh thành công của CM. VÌ vậy Đảng ta rất chú trọng quan tâm đến XD vũ trang, từ đội du kích Bắc Sơn thống nhất thành Trung đội Cứu quốc quân I (14/2/1941)

- Phát động chiến tranh du kích, phát triển lực lượng tại các tỉnh Thái Nguyên, Tuyên Quang (7/1941-2/1942)

- 15/9/1941, Trung đội cứu quốc quân II ra đời.

- Cuối năm 1941, Nguyễn Ái Quốc thành lập Đội tự vệ vũ trang

-25-28/2/1943, Ban thường vụ TW Đảng họp ở Võng La vạch kế hoạch cụ thể cho việc chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang.

- 25/2/19441944, Trung đội Cứu quốc III thành lập.

- Ở Cao Bằng các đội tự vệ vũ trang, đội du kích được thành lập.

- Ngày 7/5/1944, Tổng bộ Việt Minh ra chỉ thị cho các cấp “sửa soạn khởi nghĩa” và kêu gọi nhân dân “sắm sửa vũ khí đuổi kẻ thù chung”; không khí chuẩn bị  khởi nghĩa sôi sục trong khu căn cứ:

- 22/12/1941, Đội VN tuyên truyền GPhóng quân được thành lập, Ngay sau khi thành lập, đội đã liên tiếp giành thắng lợi: Phay Khắt (25/12/1944), Nà Ngần (26/12/1944), mở rộng ảnh hưởng khắp chiến khu Cao - Bắc - Lạng

*Xây dựng căn cứ địa:

Công tác XD căn cứ địa CM cũng được Đảng quan tâm

- 2 căn cứ địa lớn đầu tiên ở nước ta: Bắc Sơn-Võ Nhai, Cao Bằng

- Tại các địa phương, XD các an toàn khu (ATK)

- 6/1945 căn cứ địa lớn nhất cả nước ra đời (khu GPhóng Việt Bắc gồm Cao-Bắc-Lạng-Hà-Tuyên-Thái)

Khởi nghĩa từng phần:

*Nhật đảo chính Pháp

- CT TG t2 bước vào GĐ cuối, sự thất bại của CN phát xít là khó tránh khỏi, NB bị lực lượng đồng minh tấn công tiên tiếp, tại Đông Dương lực lượng quân Pháp đang HĐ để nội ứng với quân đồng minh chống Nhật, tình thế cấp bách, buộc NB phải ra tay trước.

- Đêm 9/3/1945, Nhật nổ súng đảo chính Pháp trên toàn Đông Dương => Thực dân Pháp nhanh chóng tan rã và đầu hàng

- Sau khi hất cẳng Pháp, Nhật tuyên bố “trao trả độc lập cho các dân tộc Đông Dương” và đưa lực lượng thân Nhật ra lập nên chính phủ bù nhìn ở Việt Nam do Trần Trọng Kim làm Thủ tướng và Bảo Đại làm Quốc trưởng

*Chủ trương của Đảng:

- Đang lúc N đảo chính P, ban thường vụ TƯ đảng họp tại Đình Bảng (Từ Sơn – Bắc Ninh). Dưới sự chủ trì của đồng chí Trường Chinh, chúng ta đã ptích NN dẫn đến cuộc đảo chính, sự thắng lợi tạm thời của quân nhật và dự đoán biến chuyển của tình hình thế giới và khu vực

- Tại hội nghị này, Ngày 12/3/1945, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã ra bản chỉ thị lịch sử: “Nhật – Pháp bắn nhau và HĐ của chúng ta” XĐ thời cơ của CM đã xuất hiện, chúng ta từ có 2 kẻ thù P-N, giờ đây chúng ta chỉ còn 1 kẻ thù trước mắt và duy nhất là phát xít Nhật. Nhưng ĐK cho cuộc tổng KN chưa chín muồi. Đảng đã phát động cao trào kháng nhật cứu nước làm tiền đề cho cuộc tổng KN

- Thay khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật – Pháp” bằng “Đánh đuổi phát xít Nhật”

- Đưa ra khẩu hiệu “Thành lập chính quyền cách mạng” để chống lại chính quyền bù nhìn thân Nhật.

- Hình thức đấu tranh: bất hợp tác, biểu tình thị uy, vũ trang du kích và sẵn sàng chuyển sang hình thức tổng khởi nghĩa khi có điều kiện

- Hội nghị QĐ “phát động cao trào kháng Nhật cứu nước làm tiền đề cho tổng KN”

*Diễn biến cao trào kháng Nhật cứu nước

- Ở căn cứ Cao - Bắc - Lạng, đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân và Cứu quốc quân đã lãnh đạo quần chúng giải phóng hàng loạt các xã, châu, huyện

- Ở Bắc kỳ và Bắc Trung Kì khẩu hiệu “Phá kho thóc giải quyết nạn đói” thu hút hàng triệu người tham gia -> đáp ứng nguyện vọng cấp bách của nông dân, tạo thành PT đấu tranh mạnh mẽ chưa từng có

- Làn sóng KN từng phần dâng lên ở nhiều nơi. Vminh lãnh đạo quần chúng nổi dậy ở Tiên Du (bắc Ninh, 10/3), Bần Yên Nhân (Hưng Yên, 11/3)

- Ở Quảng Ngãi, tù chính trị ở nhà lao Ba Tơ nổi dậy, thành lập chính quyền cách mạng, lập ra đội du kích Ba Tơ (11/3)

- Ở Nam kỳ: Việt Minh hoạt động mạnh mẽ, nhất là ở Mỹ Tho, Hậu Giang

Sự chuẩn bị cuối cùng cho tổng khởi nghĩa

- Từ ngày 15 đến 20/4/1945, Hội nghị quân sự cách mạng Bắc kỳ quyết định:

+ Thống nhất các lực lượng vũ trang, phát triển hơn nữa lực lượng vũ trang và nửa vũ trang

+ Mở trường đào tạo cấp tốc cán bộ quân sự và chính trị

+ Phát triển chiến tranh du kích, chuẩn bị  Tổng KN khi thời cơ đến, Ủy ban Quân sự cách mạng Bắc Kỳ được thành lập.

+16/4/1945 tổng bộ việt minh ra chỉ thị thành lập Ủy ban DTộc và GPhóng VN và Ủy ban Dân tộc GPhóng các cấp.

+ 15/5/1945, Việt Nam cứu quốc quân và Việt Nam tuyên truyền GPhóng quân thống nhất thành Việt Nam GPhóng quân.

-5/1945, HCM rời Pác Bó về Tân Trào (Tuyên Quang), Người chọn Tân Trào làm trung tâm chỉ đạo PT CM cả nước. 

- 04/6/1945 thành lập Khu giải phóng Việt Bắc gồm 6 tỉnh Cao - Bắc - Lạng, Hà - Tuyên - Thái. Ủy ban lâm thời Khu giải phóng được thành lập.

Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945:

* Nhật đầu hàng quân Đồng Minh – lệnh tổng KN được ban bố

- NN khách quan:

+ Đầu 8/1945 quân Đồng minh tiến công mạnh mẽ và các vị trí của quân đội NB ở châu Á – TBD. Để uy hiếp Nhật, Ngày 6 và ngày 9/8/1945 Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống TP Hirosima và Nagaxaki của NB, hủy diệt 2 TP này và giết hàng vạn dân thường.

+ 8/8/1945 Liên Xô tuyên chiến với NB Ngày 9/8/1945, Hồng quân Liên Xô đã tiêu diệt đạo quân Quan Đông của Nhật Bản ở đông bắc TQ

+ Trước tình hình đó, hội đồng tối cao chiến tranh và nội các NB họp, với sự tham gia của Nhật hoàng, thông qua QĐịnh đầu hàng. Đúng giữa trưa 15/8/1945, Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng quân Đồng Minh không điều kiện trên sóng phát thanh của NB

=> Quân Nhật ở ĐD rệu rã, chính phủ thân Nhật Trần Trọng Kim hoang mang, ĐK khách quan thuận lợi cho tổng KN đã đến

- NN chủ quan:

+Ngay từ ngày 13/8/1945, khi nhận được thông tin về việc NB sắp đầu hàng, TƯ Đảng và Tổng bô Việt Minh lập tức thành lập Ủy Ban khởi nghĩa, ban bố “Quân lệnh số 1”, chính thức phát lệnh tổng khởi nghĩa trong cả nước

- Ngày 14/8 đến 15/8/1945.  Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (Sơn Dương- Tuyên Quang) thông qua kế hoạch lãnh đạo toàn dân Tổng KN và QĐịnh những vđề quan trọng về CSách đối nội, đối ngoại sau khi giành được Cquyền

- Từ ngày 16 đến 17/8/1945, Đại hội Quốc dân được triệu tập ở Tân Trào. Đại hội tán thành quyết định Tổng khởi nghĩa của Trung ương Đảng, thông qua 10 chính sách của Việt Minh,

lập Ủy Ban dân tộc giải phóng Việt Nam do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch

*Diễn biến tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước

- Chiều ngày 16/8/1945, một đơn vị giải phóng quân từ Tân Trào tiến về giải  phóng thị xã Thái Nguyên, mở đầu cho cuộc Tổng khởi nghĩa

- Từ ngày 14/8/1945 đến 18/8/1945, 4 tỉnh đầu tiên giành được chính quyền là: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tỉnh, Quảng Nam

= Từ  15/8/1945 đến ngày 19/8/1945, nhân dân Hà Nội khởi nghĩa và đã giành được chính quyền

= Ngày 23/8/1945, khởi nghĩa ở Huế giành thắng lợi.

= Ngày 25/8/1945, khởi nghĩa ở Sài Gòn giành thắng lợi.

=>Thắng lợi của Hà Nội, Huế, Sài gòn có tác dụng cổ vũ cho các địa phương còn lại trong cả nước vùng lên giành chính quyền

= Đến ngày 28/8/1945, Hà Tiên VÀ Đồng Nai Thượng là hai tỉnh cuối cùng giành được chính quyền.

=>cuộc Tổng khởi nghĩa đã thành công hoàn toàn trong cả nước

- Ngày 30/8/1945: Bảo Đại vị vua cuối cùng của triều Nguyễn tuyên bố thoái vị, chấm dứt vĩnh viễn chế độ phong kiến ở VN

=Ngày 2/9/1945, CT HCM đọc tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước VN dân chủ cộng hòa.

Nguyên nhân thắng lợi

-NN Chủ quan:

+ Dân tộc ta vốn có truyền thống yêu nứơc nồng nàn, trải qua những cuộc đấu tranh kiên cường bất khuất cho độc lập tự do. Vì vậy khi Đảng CS ĐD và Mặt trận Việt Minh phất cao ngọn cờ cứu nước thì toàn dân nhất tề đứng lên cứu nước, cứu nhà.

+ CM T8 do Đảng CS ĐD, đứng đầu là HCM lãnh đạo, đã đề cao đường lối CM đúng đắn dựa trên cơ sở lí luận Mác – Lênin được vận dụng STạo vào Hoàn cảnh VN

+ Để giành thắng lợi trong CM T8 đảng ta đã có quá trình chuẩn bị trong suốt 15 năm, qua các PT Cm 1930-1965, 1936-1939, đã đúc rút được những bài học KN qua những thành công và thất bại, nhất là trong quá trình XD lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang, căn cứ địa thời kì vận động GPhóng dân tộc 1939-1945

+ Trong những ngày KN, toàn đảng, toàn dân nhất trí đồng lòng, không sợ hi sinh gian khổ, quyết tâm giành độc lập tự do. Các cấp bảng và Việt Minh từ TƯ đến đị pương đã linh hoạt, Stạo chỉ đạo KN, chớp thời cơ phát động quần chúng nổi dậy giành CQ

- NN khách quan: Chiến thắng của hồng quân liên xô và quân Đồng minh trong cuộc chiến tranh chống phát xít nhất là chiến thắng phát xít đức và quân phiệt NB, đã cổ vũ tinh thần, củng cố niềm tin cho ND ta trong ự nghiệp đấu tranh GPhóng dân tộc, tạo thời cơ để nhân dân ta đứng lên Tổng KN

Ý nghĩa lịch sử

*Đối với dân tộc:

- CMT8 mở ra một bước ngoặt lớn trong lịch sử DT ta, nó đã phá tan xiềng xích nô lệ của TDP hơn 80 năm và ách thống trị của phát xít nhật gần 5 năm, lật nhào ngai vàng phong kiến ngự trị ngót chục thế kỉ ở nước ta, lập nên nước VN dân chủ cộng hòa – nhà nước do ND lao động làm chủ

- Thắng lợi của CMT8 đánh dấu bước Ptriển nhảy vọt của CM VN, mở đầu kỉ nguyên mới của DTộc: Kỉ nguyên độc lập, tự do; kỉ nguyên ND lao động nắm chính quyền, làm chủ đất nươc,s làm chủ vận mệnh Dtộc; kỉ nguyên GPhóng DTộc gắn liền với GPhóng xã hội.

- Với thắng lợi của CM T8 Đảng CS ĐD trở thành một đảng cầm quyền, chuản bị những ĐK tiên quyết cho những thắng lợi tiếp theo.

*Đối với thế giới:

- Thắng lợi của CM T8 đã góp phần vào chiến thắng chủ nghĩa phát xít trong CTTGT2, đã chọc thủng khâu yếu nhất trong hệ thống thuộc địa đấu tranh tự GPhóng, “có ảnh hưởng trực tiếp đến hai dân tộc bạn là Miên và Lào”

- Để lại bài học kinh nghiệm cho các nước trên thế giới, cổ vũ mạnh mẽ PT nhân dân các nước thuộc địa ở Á, Phi