"Cuộc sống có ý nghĩa là sống có mục đích"

Vậy chúng ta cùng nhau đi đến nhân tố thứ hai để hình thành nên cuộc sống có ý nghĩa

2) Mục đích

Vẫn như cũ, chúng ta chỉ cảm thấy hạnh phúc và thỏa mãn khi mục đích của mỗi cá nhân hướng đến lợi ích chung của tập thể, của cộng đồng. Mục đích để cho bản thân kiếm được nhiều tiền hơn hay có được công việc tốt hơn là hoàn toàn chính đáng nhưng chúng ta hãy thử mở rộng mục đích của mình ra xa hơn một tí để hướng tới tập thể, cộng đồng.

Khi nghe đến phục vụ lợi ích cho cộng đồng thì tôi có xu hướng nghĩ tới những bậc vĩ nhân cỡ Abraham Lincoln, Thomas Jefferson, Thomas Edison,...nhưng sự thật thì mục đích của mỗi người chẳng cần quá xa vời đến nỗi mới nghe đã thấy nản lòng nhụt chí như vậy đâu. Mặt khác, mục đích của mỗi người có chỉ cần mở rộng ra chỉ một tí thôi là đã có thể hướng tới tập thể rồi. 

Đơn giản như khi là học sinh thì mỗi người sẽ tự giác học hành đàng hoàng hơn, vừa giúp ích cho chính mình sau này vừa đỡ phiền lòng ba mẹ còn lúc đi làm thì làm hết sức công việc của mình dù có là phần việc mà mình xa lạ hay không thích đi chăng nữa. Thế là đã góp phần giúp bản thân tự phát triển, học thêm kiến thức chuyên môn đồng thời thúc đẩy sự phát triển của công ty. Có lẽ bạn sẽ nghĩ... Dễ vậy thôi à?

Thì chính là đơn giản như vậy đấy nên mỗi người chúng ta đều có thể thực hiện được. Nhưng điều đáng nói ở đây là lợi ích của tập thể luôn đi đôi với lợi ích cá nhân. Và như vậy là giúp cho người khác cũng là hỗ trợ cho chính mình. Mặt khác, chỉ có sự tương hỗ này thì con người ta mới cảm thấy được bản thân mình có ý nghĩa để sống, có mục đích sống hay nói cách khác là "cảm thức cộng đồng" chúng ta đề cập ở chương trước đấy.

Nói tới đây thì câu hỏi sống có mục đích là như thế nào đã được giải đáp rồi đấy. Sống có mục đích chỉ đơn thuần là sống hướng tới lợi ích của bản thân và xã hội. Chắc chắn rằng nếu phải hy sinh lợi ích của mình vì thế giới thì nghe cao cả và ảo tung chảo quá rồi, nhưng nếu có thật đi chăng nữa thì liệu đó có phải là ý nghĩa mà chúng ta vẫn luôn hướng tới? Hoặc giả nếu chỉ biết quan tâm đến lợi ích của bản thân thì làm sao bên cạnh chúng ta có những người bạn chân thành hay những mối quan hệ dài lâu được?

Những mối quan hệ xã hội đóng một vai trò rất quan trọng trong việc tăng mức độ hạnh phúc của mỗi người. Và cuộc sống có ý nghĩa cũng gắn liền với những mối quan hệ 'chất lượng' này. Tại sao lại gọi là 'chất lượng'? Bởi vì trong thời đại công nghệ thông tin ngày nay thì việc kết bạn là chuyện của một cái nhấp chuột qua loa không cần nghĩ ngợi nhiều mà việc một mối quan hệ sâu cỡ nào thì không biết.

Những bên cạnh đó cũng có nhiều bài báo chỉ ra rằng càng nối kết con người ta càng cô đơn và lại kỳ lạ hơn nữa là nếu hỏi mỗi người chúng ta có bao nhiêu người bạn thì kể không đếm xuể hay nói tới sáng mai cũng chưa hết vậy mà tỷ lệ tự sát và số người mắc bệnh trầm cảm lại tăng cao hơn bao giờ hết. Theo ước tính thống kê của báo Tuổi Trẻ thì cứ 40 giây lại có một người tự tử! Quả là một con số đáng kinh ngạc.

Vì sao? Vậy chúng ta sẽ kiếm tìm câu trả lời thông qua một câu hỏi khác: Có bao nhiêu người bạn "thân" mà bạn có thể chia sẻ hết những khó khăn, thử thách mình đang phải đối diện? Chắc hẳn khi mới nhìn thì não bộ bạn đã bắt đầu tìm kiếm con số rồi đấy nhưng tôi tin chắc số người để mỗi người chúng ta có thể thoải mái chia sẻ những tâm sự thì không đến được một bàn tay đâu. Và nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi hỏi câu hỏi này thì càng về sau khi công nghệ ngày một tiên tiến và phát triển thì con số lại càng giảm đáng kể.

Thế nên ước tính đến bây giờ thì trung bình kết quả chỉ còn lại 1,5 người thôi (theo tôi thì có một người cũng may lắm rồi). Vậy nên mối quan hệ 'chất lượng' mà tôi đã đề cập ở trên chính là độ sâu sắc, bền chặt của mối quan hệ chứ không phải là những mối quan hệ hời hợt, giả lả và tôi tin chắc rằng những mối quan hệ chỉ chú trọng 'số lượng' thì có cũng như không thôi vì chúng chẳng khác nào thêu hoa trên gấm.

Khi nhận thức được rằng mối quan hệ 'chất lượng' là một cầu nối vững bền cho chúng ta tìm kiếm được ý nghĩa của cuộc sống thì việc xây dựng những mối quan hệ như vậy là một việc không thể thiếu. Lí do thì đơn giản thôi, chúng ta có thể nhìn những người hay vui vẻ, lạc quan kế bên mình mà xem liệu họ có phải là một ngươi cô đơn không ai chơi không? Tất nhiên là không rồi. Tôi cá rằng xung quanh họ sẽ thường có những người bạn thân cùng nói cười vui vẻ hơn là một mình lủi thủi.

Vậy vấn đề quan trọng ở đây là làm sao để xây dựng một mối quan hệ 'chất lượng' bây giờ? Cái này thì cần quay lại với định nghĩa thế nào là một mối quan hệ chất lượng? Sẽ cần có những yếu tố và phẩm chất nào? Đối với bạn, một mối quan hệ tốt đẹp sẽ là những mục nào trong đây:

-Hoạn nạn có nhau cùng giúp đỡ, khi thành công thì cùng sẻ chia niềm vui

-Chân thành, trung thực với đối phương và không nói xấu sau lưng

-Hết mình vì lợi ích của đối phương

-Khoan dung, biết tha thứ cho lỗi lầm bồng bột của nhau

-Biết lắng nghe và cảm thông, thấu hiểu đồng thời đưa ra những lời khuyên bổ ích

-Thẳng thắn chỉ ra những lỗi lầm, sai sót của người kia để cả hai cùng sửa đổi, hoàn thiện chính mình

-Đáng tin cậy, không nói dối

-Các đặc điểm khác

Bạn hãy chọn những tính cách mà bạn tin rằng đó là cần thiết cho một mối quan hệ 'chất lượng' đi. Những đặc điểm tôi nêu ra ở trên chỉ mang tính chất tham khảo chứ hào toàn không phải một chuẩn mực chung gì cả nên việc thêm vào những đặc điểm khác mà bạn mong chờ là việc tôi hoàn toàn ủng hộ. Sau khi đã chọn xong những nét tính cách mà bạn hy vọng đối phương sẽ có rồi thì làm một bước quan trọng nhất và cũng là chủ chốt để có thể xây dựng được những mối quan hệ 'chất lượng': 

Chọn ra một nét tính cách trong số đó và luyện tập cho đến khi nó trở thành một phần cố hữu của bạn và cứ làm như vậy cho đến khi hoàn thành được các mục tính cách mà bạn hy vọng những người trong mối quan hệ của bạn sẽ có. Đây là tôi nói nghiêm túc đấy, không hề đùa đâu và tôi tin rằng đây cũng là cách hữu hiệu nhất để xây dựng một mối quan hệ bền lâu. Bạn có lẽ sẽ khá thất vọng và tức giận khi nhìn thấy cái cách tốn thời gian và khó khăn muốn chết này đây.

Nhưng điều đó không thể thay đổi sự thật rằng đó là một cách duy nhất. Hiển nhiên khi chúng ta thấy chúng khó khăn và xa vời thì người khác cũng thấy vậy y chang không khác gì và nếu chúng ta là một con người tồi tệ chỉ biết quan tâm đến chính mình thì làm gì có tư cách để đòi hỏi những mối quan hệ vững chắc, tuyệt vời cơ chứ. Bất cứ mối quan hệ nào cũng có một quy luật bất biến - quy luật mà chúa Jesus cùng hàng ngàn bạc vĩ nhân đã nhắc đi nhắc lại cho các thế hệ sau:

"Nếu anh em muốn người ta làm gì cho mình, thì anh em hãy làm cho người ta trước đã"

Tương tự như thế đối với các mối quan hệ, chúng ta không thể nào yêu cầu người khác phải đối tốt và cư xử hết lòng với mình nếu bản bản thân còn chưa làm điều đó cho họ. Bài tập trên là giúp chúng ta nhận thức được những chuẩn mực mà chúng ta hy vọng cho các mối quan hệ của mình để rồi rèn luyện cho mình trước tiên bởi lẽ vãn có câu nói đó "Mọi thứ hãy bắt đầu từ chính mình và những điều nhỏ nhặt nhất".

Biết được vậy thì hãy chọn ra một trong số các chuẩn mực trên để thực hiện hay luyện tập là một điều quá tuyệt vời rồi đấy. Khi chúng ta đã trở thành người như trên thì các mối quan hệ xung quanh chúng ta sẽ dựa trên nguyên tức đạo đức đó thôi vì "Luật Hấp Dẫn" giữa người với người là có tồn tại thật đấy.

Tóm lại, qua chương này, chúng ta hãy cùng thực hiện hai điều. Đầu tiên đó là điều chỉnh những mục đích của mình sao cho gắn liền với lợi ích của cá nhân và tập thể để rồi từ đó mà mỗi người sẽ cảm nhận được cuộc sống này thật có ý nghĩa khi mỗi người chúng ta có thể sống hết mình vì bản thân và cũng vì mọi người xung quanh.

Điều thứ hai là hãy bắt đầu xây dựng những mối quan hệ lành mạnh, chất lượng trong cuộc sống của mỗi người bằng cách thức đơn giản và thiết thực nhất: Hãy rèn luyện những phẩm chất đạo đức cần có trong một mối quan hệ lí tưởng. 

Càng kết nối một cách sâu sắc, "cảm thức cộng đồng" sẽ càng mạnh và vì thế mà ảnh hưởng  mạnh mẽ đến mức độ hạnh phúc của mỗi người và dần dà tôi tin rằng chính mỗi người chúng ta sẽ là người nhận được những lợi ích tuyệt vời nhất từ những mối quan hệ 'chất lượng' này dù rằng để xây dựng chúng là việc đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực vô cùng. Hãy cứ tin rằng những nỗ lực của bản thân là xứng đáng và rồi đó chính là như vậy. 

(Hope all of us can keep our determination.)