"Nơi nào có an lạc, nơi đó có hạnh phúc"

Có rất nhiều quyển sách đề nghị rằng hạnh phúc là cảm giác an lạc trong lòng mỗi chúng ta. Tùy thuộc vào mỗi người định nghĩa hạnh phúc theo từng cách khác nhau nhưng tôi cũng tin tưởng rằng cảm giác hạnh phúc không thể vắng bóng sự an lạc. Chúng ta hãy cùng liên tưởng một khung cảnh miền quê sông nước chảy trôi gơn sóng lăn tăn trên mặt hồ cùng và được khoác lên một chiếc áo choàng hoàng kim nhờ  ông Mặt Trời rạng ngời. Phía xa xa là những hàng cây xanh mướt cùng những chú chim đua nhau cất tiếng hót.

Tuyệt vời phải không nào! Tôi tin rằng đa số chúng ta đều sẽ mỉm cười trong vô thức khi đối mặt với cảnh sắc đẹp đẽ yên ả này và chúng ta thấy đấy, nơi có an lạc ắt sẽ có niềm vui. Chúng ta cùng nhau nghe một câu chuyện nhé. 

Có một vị đệ tử nọ hay bị người ta trêu chọc, đừa cợt và nói xấu. Vị đệ tử trẻ tức giận lắm nhưng không biết làm thế nào, đành mang một bụng uất ức đến mách với thầy của mình - một vị thiền sư trong chùa về những kẻ hay nói xấu mình. Vị đệ tử thưa:

"Thưa thầy, những bạn học kia cứ suốt ngày lo chuyện bao đồng của con, không những vậy mà họ còn nói xấu con rồi suốt ngày rỗi hơi đặt điều lắm chuyện mà không chịu chăm chỉ thiền hành, lo chuyện của bản thân. Thầy nhất dịnh phải quản họ cho nghiêm đấy ạ"

VỊ thiền sư trầm ngâm hồi lâu và từ tốn đáp lời cậu:

"Đó là vì bản thân con lúc nào cũng nói xấu và không phải họ rỗi hơi đặt điều, mà chính con mới rỗi hơi đặt điều. Với cả chẳng phải họ đang lo chuyện bao đồng, mà vì con đang lo chuyện bao đồng đấy thôi"

Chàng đệ tử nghe vậy cảm thấy oan ức chất chồng càng nhiều, mặt chàng đỏ bừng bừng lửa giận lên và bảo:

"Tại sao thầy lại nói như vậy cơ chứ? Con có bao giờ làm những chuyện như thế đâu! Thầy vậy là bênh bọn họ rồi chứ gì"

Vị thiền sư liền ôn tồn đáp lời:

"Suy nghĩ linh tinh, nói xấu người khác hay lo chuyện bao đồng đều là chuyện của bọn họ, vậy nên cứ để bọn họ làm đi, liên quan gì đến con đâu? Về phần con, con không chú tâm niệm kinh mà chỉ lo nghĩ về việc họ suy nghĩ tầm phào và thế là chẳng phải con cũng đang suy nghĩ linh tinh sao? Con nãy giờ luôn miệng bảo bọn họ nói xấu mình, vậy thế con cũng đang nói xấu người khác đấy thôi. Cuối cùng, lúc nào con cũng để tâm đến việc bị bọn họ nói xấu, thế chẳng phải là con đang lo chuyện bao đồng sao?"

Chàng đệ tử nghe vậy ngẩn người hồi lâu, chàng muốn cãi lại nhưng nghe sao mà hợp lí quá vậy nên chưa tìm ra được chỗ nào để cãi thì vị thiền sư liền tiếp lời:

"Con hãy đi lấy cho ta một chiếc lá"

Chàng đệ tử không hiểu chuyện gì đang xảy ra nhưng vẫn nghe lời thầy đi lượm đại một chiếc lá gần đó và cung kính đưa cho vị thiền sư. Vị thiền sư gật đầu nhận lấy và bỏ chiếc lá vào một cái thùng cao khoảng nửa mét sát bên. Tiếp đến, vị thiền sư liền bảo:

"Bây giờ thì con hãy đi múc nước sao cho đầy chiếc thùng này đi"

Chàng đệ tử vẫn chẳng dám trái lời cùng không dám hỏi han câu gì đã vội đi lấy nước đổ vào để lấp đầy chiếc thùng rỗng có chứa một chiếc lá trong đó. Mỗi một gáo nước chế vào, vị thiền sư lại bảo chàng đệ tử quan sát kỹ lưỡng chuyển động của chiếc lá. Chàng lấy làm nghi hoặc nhìn vào trong thùng, chỉ thấy mỗi lần đổ nước vào là y như rằng chiến lá bị chìm xuống dưới nhưng hồi lâu lại trôi nổi lên trên mặt nước và cứ như thế tiếp diễn sau khi mỗi gáo nước được đổ vào.

Cuối cùng khi thùng đã đầy nước thì chiếc lá trông có vẻ mảnh mai yếu đuối đó đã an tọa ngay trên mặt nước. Lúc này, vị thiền sư mới mỉm cười chậm rãi chỉ tay vào chiếc lá và nói với cậu học trò:

"Như con thấy đấy. Nếu tâm con cũng nhẹ nhàng được như chiếc lá này thì có bao nhiêu gáo nước - hay cũng chính là những khó khăn trắc trở bên ngoài đổ ập vào đầu con đi chăng nữa thì dù cho ban đầu con có chao đảo nhưng cuối cùng thì con cũng sẽ vững vàng ngự trị trên mặt nước thôi"

Vẻ kinh ngạc không giấu nổi trên gương mặt chàng đệ tử vì lần này chàng đã thực sự hiểu ra rồi...

Có lẽ các bạn vẫn đang ngẫm nghĩ về câu chuyện trên và tôi cho rằng chắc các bạn cũng đoán ra được phần nào ý tôi qua câu chuyện trên. Vậy thì câu chuyện trên mang ý nghĩa gì? Lại còn liên quan gì đến an lạc? An lạc là cái gì? Mà an lạc từ đâu rồi làm sao để đạt được? Chúng ta cùng đi tìm hiểu từ từ nhé.

Theo tôi thì an lạc vốn là từ cảm giác thoải mái, nhẹ nhàng trong tâm chúng ta mà ra. Cái này thì không lầm đâu, là hoàn toàn xuất phát từ tâm mà ra đấy. Điều đó có nghĩa là chúng ta có thể bận tối mặt tối mũi vừa học vừa làm 16 tiếng một ngày mà vẫn có thể có được cảm giác an lạc hoặc ngược lại, chúng ta có thể có cả một ngày rảnh rang vẫn cảm thấy rối bời, bận rộn. 

Lấy ví dụ là vị đệ tử trong câu chuyện trên nhé. Giờ thì chúng ta hãy nghĩ xem vị đệ tử ấy có an lạc không? Tôi cho rằng câu trả lời là không vì vị đệ tử trên tụng kinh niệm phật chưa xong đã phải lo trăm việc từ hôm này người khác nói xấu mình như thế nào rồi đến ngày mai họ sẽ rỗi hơi đặt điều gì đến tận ngày kia họ sẽ lo chuyện bao đồng nào là đủ thấy mệt rồi chứ nói gì an lạc nữa.

Tới đây thì có lẽ bạn đã đoán ra cách để có được an lạc rồi phải không. Vâng cảm giác an lạc là cảm giác thoải mái, nhẹ nhàng xuất phát từ trong tâm nên cách để có được an lạc là làm cho tâm chúng ta thoải mái nhẹ nhàng thôi. Bằng cách nào? Một cách đơn giản nhất mà thiền sư đã gợi ý cho vị đệ tử trên đã làm đấy: Buông bỏ. Bạn thử nghĩ coi, sở dĩ tâm trí bạn bận rộn đến mức không đáp được xuống đất là vì nguyên nhân gì? 

Lo lắng về tương lai? Mãi ngẫm nghĩ và hối hận về quá khứ? Hay đi lo chuyện của người khác? Muốn thay đổi nhưng lại mãi không thực hiện? Tôi cá là nguyên nhân thứ 3 chiếm khá nhiều tổng số thời gian suy nghĩ của chúng ta đấy. Chúng ta hay nghĩ về những gì mà mình vẫn còn chưa vừa lòng ở người khá như kiểu "Giá mà ba mẹ tôi dễ hơn một chút thì tốt biết mấy" hay "Cái ánh mắt đứa A buổi sáng nhìn mình có ý đồ gì nhỉ" đến cả "Sao tôi toàn gặp phải mấy loại người thích đi soi mói đời tư người khác và chỉ toàn ngồi lê đôi mách hóng chuyện không vậy nè trời".

Mà không chỉ vậy đâu, những nguyên nhân về sự lo lắng hay sự hối hận cũng chiếm thời gian không kém hơn là bao nhiêu. Chúng ta hay lo về việc bài vở, về buổi thuyết trình ngày mai hay buổi họp ngày kia, lo mình chuẩn bị chưa đủ tốt rồi nhỡ gặp chuyện gì sơ suất cái phải làm sao đây hay là còn có nhiều người đi đường còn lo tông xe luôn đấy chứ. Và nói ra mới thấy con người ta lắm chuyện để lo thật, cái gì cũng lấy ra lo được hết thế thì lấy gì an lạc nhỉ.

Vậy nguyên tắc quan trọng nhất để cho tâm thái bản thân được nhẹ nhàng chỉ đơn giản là thôi quản chuyện thiên hạ: Những chuyện liên quan đến người khác hay những gì đã là cố hữu không thể thay đổi thì cứ mặc chúng, chúng ta chỉ cần chăm chỉ hoàn thiện chính mình và quản tốt chuyện của chính mình là được rồi. Có lẽ bạn sẽ nghĩ rằng "Nói thì nghe rất đơn giản rồi, ai mà chẳng nói được nhưng thực hành thì lại chẳng hề dễ dàng tẹo nào cả".

Vâng, những điều trên thực sự chẳng hề dễ dàng để rèn luyện nhưng vì lẽ đó nên chúng ta mới tập luyện chứ: Luyện tập thôi để tâm đến những chuyện không liên quan đến mình cũng là một nghệ thuật sống và lâu dần thì mỗi người chúng ta sẽ tự nhận thức rõ ràng những cố gắng của bản thân là xứng đáng thôi. Mỗi người chúng ta làm vậy là giúp ích cho bản thân cũng là làm lợi cho mọi người xung quanh vì chả ai thích người khác soi mói chuyện đời tư của mình cả, giống vị đệ tử trên thôi nên hãy nhớ lấy lời dạy của Khổng Tử rằng "Việc mình không thích, chớ làm với người".

Một cách khác để tâm thái mỗi người có thể nhẹ nhàng ngay cả trong những lúc bận rộn, khó khăn là tự nhủ với bản thân mình "Không vấn đề gì cần căng thẳng cả, cứ nhẹ nhàng thoải mái relax thôi nào". Chắc bạn cũng đã quá rõ sức mạnh của ngôn từ rồi đấy vậy nên hãy cứ vận dụng thôi nào. Nói như vậy không phải bảo những công việc hay những vấn đề bạn đang gặp là easy game mà là để cho bản thân có một tâm thái bình thản để tự tin giải quyết những khó khăn trên con đường mình đã chọn.

Giữa hai sự lựa chọn thoải mái giải quyết vấn đề và vừa mặt nhăn mày nhó rồi than ngắn thở dài vừa giải quyết vấn đề bạn muốn chọn cái nào hơn? Quá rõ rồi phải không! Ai dại gì mà không chọn cái đầu tiên chứ vì làm việc mà tâm thế nhẹ nhàng mới có được niềm vui chứ. Và cuối cùng, tôi vẫn muốn nhắc nhở chúng ta hãy cùng nhau kiên trì thực hiện những gợi ý trên của tôi hoặc làm những gì bản thân cho là đúng. 

Thank you very much for reading this. Hope you are well.