Theo báo Le Monde, thật ra danh xưng "thiên đường thuế" thay đổi tùytheo tiêu chí đánh giá và phân loại. Trên cơ sở bốn tiêu chí nêu trên củaOECD, hai chuyên gia Pháp Esther Jeffers và Dominique Plihon đánh giá cóhơn 100 thiên đường thuế trên thế giới. 

Trong khi đó, OECD chia thiên đường thuế làm ba loại: "loại đen" là cácnước không hợp tác về thuế, "loại xám" là các nước cam kết tuân thủ luậtnhưng không thực hiện hoặc tuân thủ cho có, cuối cùng "loại trắng" là cácnước nỗ lực tuân thủ và có pháp luật phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế củaOECD. 

Cách xếp loại này được thực hiện theo tinh thần hội nghị G20 ở Londonhồi tháng 8-2009, tuy nhiên vẫn bị phản đối. Tổ chức Mạng lưới công bằngthuế ở Anh cho rằng cách xếp loại của OECD không hiệu quả và các yêu cầucủa OECD không đầy đủ. Tổ chức này đã căn cứ mức độ minh bạch để xếphạng 10 thiên đường thuế, trong đó không có... quần đảo Virgin thuộc Anh. 

Báo Le Figaro ghi nhận danh sách thiên đường thuế dễ được chấp nhậnnhất là danh sách công bố năm 2000 của Hội đồng Ổn định tài chính (tổchức quốc tế có trụ sở ở Thụy Sĩ). Danh sách này gồm 42 nước được chialàm ba nhóm tùy theo mức độ minh bạch và hợp tác. Quần đảo Virgin thuộcAnh ở nhóm ba là nhóm tệ nhất. 

Một số thiên đường thuế thu hút các công ty đa quốc gia bằng thuế doanhnghiệp hết sức cạnh tranh. Một số khác áp dụng quy chế hoạt động dễ dàngnên rất dễ lập công ty đầu tư vốn. Cũng có thiên đường thuế bảo vệ bí mậtngân hàng rất chặt chẽ, bởi thế cá nhân và doanh nghiệp muốn trốn thuế ởnước họ thích tìm đến đây. 

Báo Le Monde nhận định sở dĩ các thiên đường thuế như quần đảo Virginthuộc Anh bị soi mói vì phần lớn công ty hoạt động ở đây đã biến tướngthành công ty bình phong nhằm mục đích che giấu tài sản dưới tên giả. Lýdo vì pháp luật tại đây không minh bạch và chặt chẽ nên thường trở thànhchỗ đầu tư của bọn tội phạm, từ những kẻ muốn rửa tiền bẩn do tham nhũngcho đến bọn buôn ma túy và thậm chí bọn khủng bố. 

Quỹ Tiền tệ quốc tế đánh giá gần 50% giao dịch quốc tế đi qua các thiênđường thuế như quần đảo Virgin thuộc Anh, từ đó có thể hình dung quy môtrốn thuế lớn cỡ nào. 

Những thành phần thường sử dụng thiên đường thuế là các quỹ đầu tư, cácdoanh nghiệp lớn muốn mở chi nhánh và các đại gia. Tại các thiên đườngthuế hiện có 4.000 ngân hàng, 2/3 quỹ đầu tư và 2 triệu công ty bình phonghoạt động. Các tài khoản tại đây có khoảng 7.000 tỉ USD, tức hơn ba lầnGDP nước Pháp. 

Cũng như một số lần rò rỉ tài liệu liên quan trốn thuế vài năm trước đây,dư luận cực kỳ căm phẫn với những hoạt động né tránh thuế khóa của nhữngngười giàu có. Nhưng có vẻ vụ rò rỉ "Tài liệu Panama" lần này là nghiêmtrọng hơn cả...