Từ khi Tổng thống Juan Carlos Varela lên nắm quyền vào tháng 7-2014,chính quyền có vẻ rất biết cách quảng bá cho quyết tâm bài trừ tình trạng tội phạm có tổ chức và rửa tiền: mỗi lần bắt được các vụ ma túy lớn, báo chí đều được mời đến đưa tin hoành tráng về chiến lợi phẩm cảnh sát thu được cùng các hoạt động tiêu hủy... 

   Tuy nhiên riêng hoạt động được cho là "rửa tiền" liên quan các công ty bình phong thì chính quyền Panama ít thấy minh bạch được như chuyện chống các băng đảng. Quốc gia nhỏ bé chỉ 76.000 km² này, nằm nối giữa Trung  Mỹ và Nam Mỹ, gần như bất hợp tác với các chính sách chống gian lận thuế và trốn thuế toàn cầu. Panama rõ ràng không thể chối bỏ hình ảnh không tốt đẹp trong mắt các nước khác bởi nơi này có đến 100.000 công ty bình phong hoạt động không minh bạch và không phải đóng đồng thuế nào. 

   Từ hai năm qua, các lãnh đạo nhóm G20 cũng như ban lãnh đạo Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) vẫn tiến hành gây sức ép mạnh mẽ với chính quyền Panama, buộc Panama phải thực thi biện pháp trao đổi tự động các dữ liệu tài chính của các công ty vào khoảng trước năm 2018, như các nước khác vốn bị xem là thiên đường tài chính như Luxembourg, Liechtenstein, Singapore và hầu hết các quốc đảo nhỏ ở Caribbean và Thái Bình Dương (quần đảo Virgin thuộc Anh, Samoa...) đã và đang làm. 

   Ông Pascal Saint-Amans, giám đốc Trung tâm chính sách và điều hành tài chính của OECD, kết tội thẳng: "Panama giờ đây chẳng khác một tay chuyển tiền lậu trong một thế giới đang đi vào quy củ. Chuyện này không thể kéo ài được nữa. Để cuộc chiến chống nạn gian lận và trốn thuế đi vào hiệu quả thì mọi người cần đồng tâm hiệp lực". 

   Nhưng cũng nên biết thêm là ngoài Panama còn có ba anh chàng "cứng đầu" khác là Bahrain, Nauru và Vanuatu, đến nay vẫn từ chối chuyện tham gia trao đổi tự động dữ liệu thuế. 

   Nhưng trong số này Panama bị tấn công nhiều hơn cả. Gần cuối tháng 2 vừa qua, nhân hội nghị Bộ trưởng tài chính G20 tại Thượng Hải (Trung Quốc), đánh giá của OECD công bố tại đây được cho là "rất xấu". Bằng chứng là trong ba năm qua, Panama đã nhận hơn 100 yêu cầu thông tin từ các nước thành viên OECD đối với những trường hợp tài chính đáng ngờ đang có tài khoản tại Panama. 

   Các nước đang ngóng xem cách hành xử của Panama trong việc hợp tác chống trốn thuế. Các chuyên gia cho rằng câu trả lời còn nằm ở thái độ của Mỹ và Anh vốn là đồng minh truyền thống của Panama. Có vẻ thái độ của hai anh cả này cũng đã thay đổi. 

   Gần nhất là Thứ trưởng Tài chính Mỹ Robert Stack đã nói thẳng: "Chúng tôi trông đợi Panama hành xử theo các quy định cho thành viên của Diễn đàn toàn cầu (cơ quan của OECD chuyên kiểm tra việc áp dụng các chuẩn mực về hợp tác tài chính), kể cả quy định về minh bạch". 

   Phải chăng chính quyền Panama cũng phải nhanh chóng chịu phép lần này trước áp lực của thế giới? Tối 12-4, cảnh sát và các công tố viên Panama đã tiến hành khám xét trụ sở và các chi nhánh của Công ty luật Mossack Fonseca trên khắp đất nước. Phía công tố viên cho biết đang nỗ lực tìm kiếm các bằng chứng và tài liệu cho thấy công ty đã thực hiện "những hành vi bất hợp pháp" liên quan đến việc hỗ trợ nhiều khách hàng giàu có trên thế giới"rửa tiền" và trốn thuế.