P22: NHỮNG TÌNH HUỐNG TÂM LÝ KHÓ ỨNG XỬ

1) Bạn muốn biết tên, tuổi, địa chỉ của một người nào đó mà không tiện hỏi trực tiếp.

Bạn làm thế nào?

2) Bạn đến nhà một người bạn chơi, biết bạn mình có ở nhà nhưng bậc phụ huynh (người nhà) nói rằng đi vắng rồi.

Bạn xử lý như thế nào nếu bạn cần gặp ngay và trực tiếp.

3) Bạn tình cờ dự một buổi sinh hoạt câu lạc bộ, bạn có cảm tình với một người nào đó, bạn rất muốn làm quen nhưng ngại thiếu tế nhị.

Bạn có cách gì để đạt mục đích của mình và làm sao để người đó tự nói địa chỉ, mời bạn đến chơi?

4) Cổ nhân có câu: “ Người ta đau khổ là vì thấy cái hạnh phúc của kẻ khác”. “Cái ghét nhất của người đàn bà đẹp, là có người hơn mình… Cái ghét nhất của người thông minh là có người thông minh hơn mình”.

Bạn có thấy đúng với tâm lý của người thường không?

5) Trong cuộc sống, bạn đã từng giận dữ một ai đó, sau đó bạn hiểu ra và chủ động đến làm lành và bạn đã thành công hoặc bạn đã thất bại (người kia vẫn không tha thứ).

Bạn hãy kể lại? Bạn vì lòng tự ái mà để mất một người bạn tốt? Xin bạn hãy kể lại?

6) Bạn đến nhà người bạn mình chơi, gặp bậc phụ huynh khó tính không thích bạn đến nhà, bạn có cách gì phá tan sự mặc cảm đó?

7) Có hai chàng trai là bạn thân của nhau, tình cờ trong một buổi sinh hoạt câu lạc bộ, họ cùng quen một người bạn gái

a). Sau vài ngày, bạn trai kia một mình đến nhà bạn gái chơi. Người bạn thứ hai cũng đến sau đó. Khi gõ cửa bước vào bỗng giật mình thấy người bạn trai của mình đã đến chơi với bạn gái. Bạn sẽ xử sự thế nào nếu bạn là người bạn trai thứ hai, nếu bạn là cô gái kia?

b) Bạn thứ nhất đến mời cô gái kia đi xem. Cô gái đã nhận lời. cả hai vừa dắt xe ra cửa thì tình cờ gặp ngay người bạn thứ hai. Bạn sẽ ứng xử thế nào nếu là một trong ba người( cô gái, bạn trai thứ nhất, thứ hai)?

8) Bạn tình cờ quen một người bạn khác giới, lần thứ hai bạn đến nhà choi và gặp người bạn của người đó, bạn thấy mến người bạn mới này và những lần sau bạn tự đến chơi nhà người đó. Người kia có ý trách bạn.

Bạn làm thế nào để người kia hiểu?

9) Một người bạn gái viết thư cho chúng tôi kể rằng, có một người bạn trai mến tôi và đôi lần đến rủ tôi đi chơi nhưng đều bị tôi từ chối vì tôi chưa hiểu anh ta( mặc dù giây phút ban đầu tôi đã cảm thấy mến anh ta song vẫn sợ anh ta giả dối). Sau vài lần như vậy anh ta không đến nữa… Và bây giờ tôi đã hiểu anh ta là người tốt thì…?” xin bạn hãy mách giùm người bạn gái đó?

10) Bạn là bạn trai, bạn quen một cô gái và thấy mến cô ta nhưng chưa tiện đi chơi riêng, bạn rủ một bạn trai của mình cùng đi. Sau buổi đi chơi, bạn phát hiện ra rằng người bạn trai đó cũng mến cô ta.

Vậy bạn xử sự như thế nào với bạn trai của mình và với tam giác đó.

11) Bạn là nữ, bạn quen một chàng trai và thấy mến người đó, nhưng chưa tiện đi chơi riêng, bạn rủ mộtbạn gái của mình cùng đi. Sau buổi đi chơi, bạn phát hiện ra cô bạn mình cũng mến chàng trai đó.

Bạn ứng xử như thế nào?

12) Bạn thích một người ( con trai hay con gái) nhưng người đó chưa tỏ ra đằm thắm lắm. Vậy có nên theo đuổi lâu( 1-2 năm) không?

13) Bạn định bắc cầu cho một người bạn của mình với một người bạn thứ ba. Sau lần gặp gỡ đầu tiên, người bạn của bạn tỏ ra rất thích người thứ ba này. Nhưng thật rắc rồi: người thứ ba lại thích chính bạn.

Bạn ứng xử như thế nào?

14) Bạn thử nêu một số qui tắc ứng xử tâm lý mà bạn coi nó là cẩm nang trong quá trình tiếp xúc với:

- Mọi người nói chung

- Bạn cùng giới, bạn khác giới

- Với người trên tuổi

15) Có một người bạn trai( hoặc gái) đến với bạn rồi tỏ tình với bạn. Bạn cũng mến, vài lần đi chơi nhưng chưa nhận lời. Tình cờ bạn bắt gặp người ấy đi với một người khác.

Bạn ứng xử như thế nào?

16) Của quý, tài hay sắc đẹp là những điều mà ai cũng muốn, muốn mà làm không đặng thì ganh. Ganh thì tìm cách mà làm hại cho thoả lòng đố kỵ…

Bạn có thấy đúng tâm lý của đời thường không. Khi có người ganh tị với bạn hoặc tìm cách hại bạn, bạn ứng xử như thế nào?

Hãy nêu một trường hợp cụ thể!

P23: TRÒ CHƠI ỨNG XỬ

Khi có hai người trở lên, bạn có thể tổ chức các trò chơi ứng xử các tình huống tâm lý. Điều này rất có lợi vì tình huống khó xử ở người khác có thể là bài học cho chính bạn. và có từ hai cái đầu trở lên cùng tranh luận chắc sẽ tìm ra kết quả tốt hơn.

*Cách tổ chức:

Bạn có thể chọn chủ đề trước rồi yêu cầu mọi người suy nghĩ về chủ đề đó. Mỗi người hãy đưa ra ít nhất hai tình huống có liên quan, trong đó có một tình huống khó xử, bạn thấy lúng túng, một tình huống lúc đầu rất khó nhưng sau đó bạn đã tìm ra được giải pháp tốt cho nó.

Người điều khiển tập hợp các tình huống đó lại (nếu thấy trùng nhau thì hãy bỏ bớt) sau đó đánh thứ tự 1, 2, 3, 4…

Bạn có thể dùng cây hoa có trang trí để cho cuộc chơi thêm long trọng, hoặc chỉ cần bắt thăm, hoặc nói thích câu trả lời số mấy…

Nếu đông người chơi nên làm một số phiếu trắng hoặc những phiếu có nội dung khác (yêu cầu hát, làm trò chơi, ngâm thơ…) để mọi người cùng được bắt và nội dung thêm phong phú.

*Cách chơi:

Có thể từng cá nhân bắt câu hỏi - trả lời - tính điểm, hoặc chia thành từng nhóm chơi với nhau.

Có câu hỏi không cần đáp án nhưng phải đưa ra chuẩn bị để chấm điểm: chẳng hạn câu trả lời phải đảm bảo ba yếu tố: tính hợp lý, tính phổ biến, có thể áp dụng được.

Sau đây là một số các tình huống tâm lý khó ứng xử trong quan hệ giao tiếp nam nữ:

1) Bạn A muốn giới thiệu( làm mai) bạn mình là B cho bạn C. Sau lần tiếp xúc đầu tiên B rất thích C nhưng sau đó phát hiện ra rằng C không thích mình mà lại thích A.

2) Có hai bạn trai hoặc gái thân nhau cùng thích một người thứ ba

3) Bạn gặp một người con gái đẹp ở ngoài đường, trong một đám cưới, trong một sinh hoạt tập thể… Có những cách nào để làm quen hoặc biết được tên, địa chỉ của cô ta?

4) Bạn biết tên, biết địa chỉ của một bạn trai nào đó. Bạn cũng rất có cảm tình với ban trai đó, nhưng người đó chưa biết bạn (người đó cũng chưa có người yêu). Vậy là nữ, bạn có cách nào làm quen?

5) Bạn rất thân với một chàng trai, yêu chàng nhưng sau đó lại phát hiện ra ở chàng nhiều điều tầm thường giả dối nên bạn quyết định chia tay. Trong khi đó người bạn gái thân nhất của bạn vì không hiểu rõ ngọn nguồn, trách bạn và lại đón nhận tình cảm ở người bạn trai kia. Bạn sẽ làm gì để người bạn gái thoát khỏi sai lầm mà vẫngiữ được tình cảm?

6) bạn có một người bạn trai rất thân, tỏ tình với bạn, bạn cũng thích người đó. Sau đó người bạn trai đi nước ngoài 5 năm. Suốt 3 năm chờ đợi, thầm yêu trộm nhớ, nhưng chưa có lời hẹn ước gì chính thức. Sang năm thứ tư, có một người con trai mới xuất hiện làm xáo trộn tình cảm ở bạn, bạn thấy rất mến người bạn trai này, đã mấy lần hẹn đi chơi riêng, cả nhà bạn thấy vậy bèn phản đối, cho rằng bạn không chung thuỷ.

Bạn sẽ xử sự ra sao nếu:

a) Bạn không đủ sức tin vào người bạn trai ở nước ngoài, thư từ vẫn đều, và vẫn muốn giữ tình cảm với anh ta

b) Bạn không muốn mất tình cảm với người con trai mới đến, vì biết rằng cả hai người đó rất hợp với bạn về nhiều điểm

7) Khi bạn đến chơi nhà một bạn gái mà bạn thích, bạn chạm trán với một đối thủ khác. Bạn xử sự thế nào, nếu là một trong hai chàng trai kia hoặc cô gái này?

P24: HÃY BƯỚC CHUNG NHỮNG VŨ ĐIỆU TÂM HỒN

- Nếu bạn chọn người yêu bạn sẽ chọn người như thế nào?

- Dĩ nhiên đấy phải là người tâm đầu ý hợp!

- Nếu không chọn được người tâm đầu ý hợp thì vẫn tiếp tục nửa gia đình hạnh phúc chứ gì.

- Chắc chắn là vậy!

- Do đâu mà bạn có quyết định sắt đá như vậy?

- Không hợp nhau thì làm sao có thể sống chung với nhau hạnh phúc được. Tớ rất thích mấy câu thơ của nhà thơ Xuân Diệu: Cùng giường khác mộng sao em? Tình ta đau đớn hơn đem tử hình! Đúng là không hơn thì cũng ngang với tử hình!

- Thế mà biết bao người vẫn sống vui vẻ dưới cái giá treo cổ của sự đồng sàng dị mộng đó! Rồi cậu sẽ thấy toàn là tâm đầu ý trệch hết vì đàn ông và đàn bà vốn dĩ không hợp nhau mà.

- Tôi thì tôi tin rằng dù ban đầu có khập khiễng như thế nào đi chăng nữa, tình yêu chân chính cũng sẽ san bằng tất cả. Chắc cậu biết, Sếch-pia đã nói một câu rất hay rằng: “Tình yêu đem lại tính thanh cao cho những người mà tự nhiên vốn không phú bẩm cho họ tính thanh cao”

- Vâng, đúng là Sếch-pia đã nói như vậy! Và cả nhà giáo dục học Xô-việt lỗi lạc Ma-ca-ren cũng nói: “ Tình yêu là tình cảm vĩ đại nhất. Nó sáng tạo nên những điều kỳ diệu, đào luyện nên những sinh thể mới, tạo lập nên những giá trị lớn nhất của loài người”. Nhưng không phải ai cũng có diễm phúc được hưởng cái tình yêu vĩnh hằng như vậy cho đến mãn đời. Hơn nữa tình yêu vồn là một con dao hai lưỡi. Chẳng phải cũng chính Sếch-pia đã từng nói là: “Không có nỗi đau khổ nào trên đời lớn hơn sự trừng phạt của tình yêu và cũng không có nỗi hạnh phúc nào cao hơn khoái cảm mà nó dành cho ta”.

- Khi biết nó là con dao hai lưỡi thì ta sẽ có cách gập cái lưỡi nguy hiểm lại chứ! Hơn nữa có hạnh phúc hay không, có tâm đầu ý hợp được hay không phần lớn là do mình chứ! Tôi luôn tin ở sức mạnh của tình yêu và tin vào khả năng của bản thân mình!

- Cậu đúng là một người chưa yêu và là một chuyên gia lý thuyết vì cậu nói như sách. Tôi đành bất lực với cậu và đành chờ đợi cậu cho đến ngày cái đoạn trường ai có qua cầu mới hay…

Trong đời sống hằng ngày thường xảy ra những cuộc tranh luận tương tự như vậy giữa những người đã từng trải với các bạn trẻ đang chập chững bước vào ngưỡng cửa yêu đương và kết quả là không ai chịu ai, vì ai cũng có lí lẽ riêng của mình.

Và có lẽ những người cho rằng chỉ toàn là “tâm đầu ý trệch” cũng đã từng một thời mơ ước sự đồng điệu của những con tim như các bạn đang ở độ tuổi “mắt nhìn toàn hoa”.

Ai cũng phải bước qua một “nhịp cầu” mà khi sang “bờ bên kia” mới thấy những suy nghĩ khát vọng và cả những “quyết tâm sắt đá” của mình cũng không còn y nguyên như trước nữa, bởi vì khoảng cách giữa con người hiện thực và hình mẫu lý tưởng thật là xa vời.

Sự cải tạo con người ở “bờ bên kia” sao mà chậm chạp, ì ạch, thậm chí có cả thụt lùi như vậy!

Không phải ngẫu nhiên mà các chuyên gia tình yêu đều khuyên là nên chấp nhận nhau nhiều hơn là cải tạo. Thậm chí có danh nhân còn khuyên rằng: “Trước khi lấy vợ hãy cố mở mắt ra. Sau khi lấy vợ hãy cố nhắm mắt lại”. Tất nhiên, để đến với nhau và để có hạnh phúc trong tương lai, không thể mỗi người cứ “chứng nào tật nấy” như khi còn là “một nửa cô đơn” mà phải tạo ra được những sự đồng điệu.

Song sự đồng điệu này nhiều khi phải trả giá bằng nhiều vấp váp, lỗi nhịp ban đầu, thậm chí cả những đổ vỡ tạm thời, để rồi cuối cùng chỉ đạt được một kết quả rất tương đối thôi và cho đến cuối đời thường là mỗi bên đềucảm thấy có những chỗ bất lực, chưa toại nguyện về nhau…

Do vậy mà từ xưa các cụ đã dạy là: “Thương nhau chín bỏ làm mười” để lấp đầy khoảng thiếu hụt đó. Còn ngày nay thì các nhà tâm lý, giáo dục học đều khuyên các cặp uyên ương phải tôn trọng nhân cách, tôn trọng cá tính của nhau, đừng biến người yêu thành kẻ nô lệ, thành “vật sỡ hữu” của mình một cách ích kỷ.

Và tình hình đó đòi hỏi các bạn trẻ đang yêu phải có một quá trình tập duyệt để có sự ăn khớp với nhau về cuộc sống tâm hồn. Đó cũng có thể ví như những điệu nhảy đôi mà nhiều lúc mỗi bên phải đi những bước ngược nhau gần như với sắc thái giới tính của phái mình, nhưng tất cả đều phải di chuyển đúng nhịp.

Cái khó ở đây là có quá nhiều điệu vũ và chúng lại thường xuyên biến hoá không theo đúng hoàn toàn những bản nhạc quen thuộc và cũng không có cả dàn nhạc sống kèm theo để giúp mỗi người dễ dàng nhận ra bước đi của nhau. Hãy kiên trì tập luyện và bằng kinh nghiệm, thói quen cũng như bằng trực giác của mình nhận ra sự lỗi nhịp. Hạnh phúc biết bao nếu trong cuộc đời bạn sẽ hoà chung điệu được những điệu vũ tâm hồn.

P25: ĐỂ CÓ ĐƯỢC SỰ HOÀ HỢP TÍNH CÁCH

Có thể bạn sẽ không bao giờ tin rằng có một giải pháp khả quan nào tạo ra được chất “keo gắn đặc biệt” cho các cặp uyên ương bởi vì những gì bạn đã trải nghiệm hay đã chứng kiến trong đời sống hằng ngày.

Thậm chí có thể bạn sẽ bắt bẻ rằng: Có những người đã qua “vài ba lần đò” rồi mà vẫn không hề nhúc nhích tí nào trong quá trình phấn đấu cho sự hoà hợp tính cách. Cũng có thể bạn sẽ là một “cổ động viên” cho luận điểm: “ Làm gì có sự hoà hợp tính cách!” với giải pháp bi quan một cách khôi hài là: “Muốn cho cuộc hôn nhân đem lại hạnh phúc thực sự thì người đàn ông phải điếc và người đàn bà phải mù”.

Kể cũng khá lý thú nhưng cũng rất nguy hiểm bởi lẽ sẽ có những đồng minh bất hạnh của bạn tiếp tục lún sâu vào con đường bi kịch.

Tuy nhiên, với các bạn trẻ đang quá lạc quan với tình yêu và hạnh phúc tương lai, cũng có thể coi đây là một phản đề đáng chú ý. Dẫu sao, đây cũng là một sự cảnh tỉnh rằng không dễ gì tạo ra được sự hoà hợp tính cách, đặc biệt trong điều kiện cá nhân ngày càng được giải phóng, cá tính của con người ngày càng được tôn trọng và phát huy…

Khoảng cách giữa các cá tính ngày càng lớn, con người càng dễ bị rơi vào trạng thái “cô đơn giữa một biển người”nếu không có những cách chống đỡ hữu hiệu. Sự thiếu hoà hợp có vẻ “chính đáng và đương nhiên” đó đã len lỏi vào tổ ấm của không ít các cặp uyên ương, gây nên cảnh chia lìa đáng tiếc. Và càng ngày càng có nhiều bạn trẻ cần đến “đơn thuốc” cho vấn đề này, mặc dù không thể nào có được một giải pháp vạn năng cho mọi tình huống phong phú đa dạng của đời thường.

Vậy làm thế nào để có được sự hoà hợp về tính cách?

Trong các cuộc trao đổi, toạ đàm với các bạn trẻ, có không ít những ý kiến trái ngược nhau xung quanh vấn đề giải pháp cho vấn đề này:

- Có ý kiến cho rằng không nên tìm hiểu nhau kỹ, vì “càng tìm lại càng khó hiểu và càng hiểu lại càng khó hoà hợp”

- Có ý kiến đưa ra một “bí quyết” riêng cho từng giới qua cách nói của một danh nhân là: “Muốn có hạnh phúc với một người đàn ông thì phải hiểu họ rất nhiều và yêu họ in ít cũng được. Còn muốn có hạnh phúc với một người đàn bà thì phải yêu họ thật nhiều và đừng tìm hiểu họ”.

- Đa số ý kiến phản đối những giải pháp trên và cho rằng: dù ở mỗi giới có những đặc điểm tâm sinh lý khác nhau, song nói đến sự hoà hợp tính cách là nói đến một quá trình có sự tham gia tích cực của cả hai phía, trongđó mỗi bên đều phải có những hiểu biết cần thiết cả về bản thân lẫn người bạn khác giới của mình.

Tuy nhiên, vấn đề hiểu người, hiểu mình và đặc biệt là dự đoán được những biểu hiện tâm lý, những phản ứng có thể có của phía đối tượng đâu có dễ. Hơn nữa, vấn đề quan trọng hơn nhiều là từ những hiểu biết đó phải tiến dần đến chỗ bước ra khỏi cái vỏ cá nhân của mình để hoà hợp tính cách với người bạn yêu suốt đời.

Bi kịch của nhiều trí thức, nhiều danh nhân là ở chỗ đó. Có những “bậc trượng phu” sau những phút say mê đắm đuối của tình yêu đã “trấn tĩnh” trở lại để quay về với sự nghiệp theo đúng quy luật “ái tình đối với người đàn ông là một đoạn tình sử nhất thời”, mà quên mất rằng: “ái tình đối với người đàn bà lại là một thiên tình sử suốt đời” dẫn đến những “thoái trào của hạnh phúc” sau thời kỳ hoàng kim ban đầu

Có những người dường như sinh ra để “đáp ứng những sự nghiệp lớn lao” cho toàn nhân loại, chứ không phải cho riêng ai cả.

Nhân vật Jên E-rơ trong tác phẩm Jen E-rơ đã nhận xét rất hay về mẫu người này- nhà truyền đạo Xanh- Jôn- như sau: “Tôi thấy anh được nhào nặn bằng những chất liệu tạo hoá dùng để dựng nên những con người anh hùng- cơ đốc giáo hay ngoại đạo- những nhà lập pháp, những chính trị gia, những người đi chinh phục…đó là bức thành luỹ kiêncố bảo vệ những quyền lợi lớn lao, nhưng đặt bên ánh lửa lò sưởi của gia đình thì nhiều khi chỉ là một cây cột cồng kềnh, u ám và lạc lõng”. Và trong số những “thủ đoạn phá hoại hạnh phúc” cũng không phải chỉ riêng có cánh đàn ông.

Nam tước Da Stal đã than phiền về De Stal phu nhân - nữ văn hào Pháp như sau: “Thưa cậu, mỗi khi nghĩ đến cảnh ngộ thảm hại của vợ chồng cháu, cháu nhận thấy đã sai lầm khi cưới một người đàn bà quá thông minh, một loại thần đồng, chỉ mong muốn vợ chồng nói chuyện với nhau như những nhà hiền triết thời Hy Lạp cổ đại. Nàng ham thích những câu chuyện cao siêu từ sáng đến tối và tai hại hơn là từ tối đến sáng. Ân ái lứa đôi nào cần đến thứ triết học cao siêu ấy. Trời ơi, thưa cậu, gần mãi hạng nữ trí thức điên khùng ấy rồi thì chỉ muốn làm quen với các cô gái giặt lụa bên sông”.

Tất nhiên, tranh luận về “lỗi tại ai” trong từng trường hợp đổ vỡ thật là vô cùng và nhiều khi chỉ làm trầm trọng thêm những vết rạn nứt đã có. Cho nên tốt nhất là nên “phòng hơn chống”.

Nếu bạn có ý định gắn bó với ai đó suốt đời thì phải có những hiểu biết cần thiết về người đó, như về tính tình, khí chất, tiểu sử, bệnh sử, nghề nghiệp, những nhu cầu, ham muốn, sở thích..Tuy nhiên phải hiểu với một cái TÂM rất sáng và với cái đích là để “xích lại gần nhau hơn”.

Và trong quá trình “xích lại gần nhau” đó, phải thấy được sự va chạm về sở thích, cá tình là tất yếu, phải lường trước khả năng “cải tạo” những cá tính của người khác là cực kỳkhó khăn, đặc biệt với những cá tình không hẳn là tốt nhưng cũng không hẳn là xấu.

Xin đừng lấy mình làm chuẩn để tìm mọi cách sửa chữa, uốn nắn người khác. Hãy khớp thử những đặc điểm sở thích, cá tình, thói quen của người bạn yêu của mình để dự kiến giải đáp tối ưu cho những tình huống cụ thể. Và dù tình huống có căng thằng đến mấy cũng cần hết sức bình tĩnh, tôn trọng nhân cách người khác, tránh thô bạo.

Nên nhớ rằng: “Chỉ trích, oán ghét, buộc lỗi thì kẻ điên nào cũng biết, nhưng để hiểu và tha thứ cho người khác thì phải có một tâm hồn cao cả và sức tự chủ mạnh mẽ mới làm được.”

P26: NHỮNG BIẾN ĐỔI TÂM LÝ TỪ TUỔI YÊU ĐẾN TUỔI… HÂM

Tuổi “hâm” - đó là cái tên gọi có vẻ hài hước, nhưng nhiều khi lại mang những nội dung tâm lý nào đó rất thật, mà các cô gái tặng cho các chàng trai ở tuổi “băm” vẫn còn “chăn đơn gối chiếc, ôm mối sầu riêng”.

Chắc sẽ có bạn phản đối, đâu phải mọi chàng trai bước vào tuổi “băm” mà “thuyền tình vẫn chưa hẹn bến”, đều có cái gì đó kỳ cục- hâm hấp cả!

Thưa vâng, nhưng xin bạn hãy nhớ, cùng với lứa tuổi,có những biến đổi tâm lý làm thay đổi tính tình của bạn mà không dễ gì bạn nhận ra nó, không dễ gì lường trước những hậu quả và đặc biệt không dễ gì cưỡng lại được.

Đối với con trai, tuổi thanh xuân bắt đầu được tính từ lúc dậy thì. Một cậu thanh niên bước vào tuổi dậy thì với những dấu hiệu: vỡ giọng, tay chân dài ra, lớn bổng lên… Rồi bỗng một hôm, cậu nằm mơ thấy Thượng đế trao cho mình cái quyền thiêng liêng ấy và khi giật mình tỉnh dậy, cậu ta chỉ còn thấy những dấu hiệu thông báo mình đã trưởng thành, đủ tin để gọi là một chàng trai.

Chàng trai mới lớn có trái tim mơ mộng, nhạy cảm, dễ xúc cảm, dễ bị kích thích, luôn khao khát một tình bạn khác giới. Nhưng dưới con mắt của các thiếu nữ cùng tuổi, bạn chỉ là những cậu gà tồ thật “trẻ con”. Bạn phải mất khoảng 5-6 năm nữa để mà đạt đến sự chín muồi về mặt tâm lý. Lúc đó bạn mới là một chàng trai đủ khôn ngoan để bước vào quan hệ yêu đương. Nhưng cũng chính lúc này con trai thường mới bắt đầu lập nghiệp.

Do ảnh hưởng của phong tục tập quán xã hội, con trai hay coi trọng đường học vấn, sự nghiệp, nên vào tuổi mười chín đôi mươi, các chàng trai có khát vọng yêu đương thường thích những pha ong bướm, gây khoái cảm hơn là một mối tình có tính toán nghiêm chỉnh.

Tuổi đôi mươi đầy sức sống ở các chàng trai (21, 22, 23,24 tuổi) thường khiến các thiếu nữ vừa độ trăng tròn say mê ở phong cách sống hào hoa lịch thiệp, phóng khoáng kiểu đàn ông, nhất là các chàng trai nhiều tài lẻ( biết đàn, hát, biết chơi thể thao..). với một số cô gái thì một số chàng trai có vẻ lầm lì nhưng có bản lĩnh, thông minh, có lòng yêu khoa học kiểu Xi-ôn-cốp-xki luôn là mục tiêu hướng tới của họ.

Có một hôm nào đó, chàng trai bỗng nhận được một bức thư tỏ tình của một cô gái mà lâu nay mải mê sự nghiệp chàng không để ý. Lời lẽ bức thư làm chàng cảm động vì hình như mỗi bước đi của chàng đều mang hơi thở hồi hộp của người bạn “xa lạ” đó.

Nhưng phần đông các bạn nam thanh niên ở tuổi đôi mươi, nhất là ở các vùng nông thôn, họ bước vào tình yêu với ý thức xây tổ ấm. Bao nhiêu khát vọng hoài bão mà tuổi thanh xuân trên ghế nhà trường họ mơ mộng ấp ủ giờ đây được xem xét lại. Tính thực tế thay dần tính lãng mạn. Tuổi đôi mươi là tuổi đẹp nhất để các chàng trai bước vào quan hệ yêu đương. Tính trẻ trung, mạnh mẽ, tự tin của chàng hiệp sĩ thích chinh phục, cùng với sự từng trải, khôn ngoan đủ độ làm cho năng lượng yêu ở bạn tưởng chừng như biển cả trào dâng, luôn dồn dập và đầy ắp những đợt sóng.

Thế mà không ít người, trái tim yêu đã khô cạn ngay từ tuổi này vì họ tiêu sài nó quá mức. Tuổi đôi mươi cũng là tuổi đẹp nhất để đấng nam nhi thực hiện cái chí làm trai. Bên tình duyên - bên sự nghiệp, bên nào nặng hơn? Đó luôn là những thử thách đối với họ.

Với một số người, những cuộc hẹn hò thú vị hơn tất cả, họ say mê săn đuổi nó nhưng rồi lại chẳng gặt hái nổi một chút hạnh phúc cỏn con. Với một số khác thì hình như tình phí, thời gian phí cho tình yêu sao mà đáng sợ, họ lao vào công việc.

Một số khác thì “kén cá chọn canh” mãi mà chẳng tìm nổi “nửa thứ hai” của mình. Nhưng rồi tất cả những ai đã “đánh mất một thời tuổi trẻ” một lúc nào đó bỗng giật mình: “Giá mà hồi ấy ta cứ yêu” “ Giá như hồi ấy ta yêu nghiêm túc hơn”. Nếu lịch sử có những điều “giá như” ấy, thì có lẽ thế giới này mất đi biết bao nhiêu những nhà khoa học thiên tài suốt đời chỉ say mê sự nghiệp, nhưng cũng bớt được bao nhiêu chàng hâm, công danh thì đang dang dở mà đời riêng chỉ đầy những nỗi cô đơn.

Tình yêu chân chính phải đi đến hôn nhân. Tuổi 25, 26, 28, 29 là tuổi đẹp nhất đối với con trai chuẩn bị đi vào cuộc sống hôn nhân gia đình. Vì phần lớn ở tuổi này các chàng trai đã lập nghiệp, họ đã có khả năng tự lập về kinh tế, có kinh nghiệm vốn sống.

Theo lời khuyên của nhiều nhà tâm lý học, họ nên có sự chuyển đổi từ “hoa tình yêu” thành “quả hạnh phúc”. Cũng theo tính toán của các chuyên gia, độ chênh về tuổi trong hôn nhân đẹp nhất là “tuổi nam/2+8=tuổi nữ”.

Nam nữ ở vào tuổi này thường có nhiều điểm cần bằng, tương đồng về các đặc điểm tâm sinh lý, thuận lợi cho cuộc sống hôn nhân gia đình. Tất nhiên để đi đến hôn nhân còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố: điều kiện kinh tế, hoàn cảnh gia đình, điều kiện học tập công tác, nhưng dù sao yếu tố tâm lý vẫn có vai trò quan trọng nhất.

Bước qua tuổi này nếu ai đó chưa từng có “mảnh tình vắt vai”, hoặc đã có tình yêu nhưng “chất chưởng”, họ dễ bị mặc cảm với chính mình.

Đường tình trắc trở làm bạn hao phí biết bao nhiêu năng lượng. Bạn dễ bỏ mặc buông trôi, hoặc trở nên thận trọng quá mức, không còn tin ở chính mình. Dường như trái tim biết yêu xưa tràn trề là thế, giờ đây như cạn kiệt năng lượng, rồi nỗi cô đơn bắt đầu vò xé.

Đôi lúc bạn cảm thấy “hốt hoảng”, bạn đi tìm bạn gái với cảm giác mình đi tìm vợ chứ không phải tìm người yêu. Trái tim “khó rung động” ở bạn bắt đầu chán ghét những cuộc hẹn hò kéo dài, cùng với trạng thái thần kinh khá căng thẳng( do phải tính toán mọi cách chinh phục nhanh đối tượng) làm mất đi những cảm giác khoan khoái tươi mát khi đến chơi với “người yêu” (con gái rất nhạy cảm về điều này).

Các cụ xưa có nói: “Tuổi ba mươi chưa lập gia đình có cảm giác như không muốn lấy vợ nữa”. Câu này chắc chưa thật đúng, nhưng ít nhiều cũng là trạng thái tâm lý thường gặp ở những chàng trai tuổi băm.

Tại sao vậy? Vì quá quen với cuộc sống phóng khoáng tự do, chàng “băm” bắt đầu thấy lo ngại bị bó buộc vào cuộc sống gia đình phải lo toan mọi chuyện, do đó, nếu đối tượng chưa hấp dẫn đến mức lấy hết sự khôn ngoan của chàng, thì chàng vẫn cứ “lửng lơ con cá vàng”.

Hơn nữa chàng trai bước vào tuổi này chẳng có những phút xao xuyến trước một người bạn gái nào đó, ấn tượng về nụ cười, lời nói có duyên ở người bạn tình này, những nét tính cách dịu dàng kín đáo ở người bạn tình kia…cứ như thế chàng so sánh, “chắp ghép” để rồi săn tìm cái mỗi người bình thường không có đủ - săn tìm cái bóng.

Con trai ở tuổi này thường bị tâm lý cân nhắc tính toán, trong đó đối tượng làm anh ta rung động thường là các cô gái trẻ, xinh xắn, ở độ tuổi mười chín đôi mươi. Với các cô gái này, sự chín chắn suy tính ít hơn là sự đòi hỏi được thoả mãn ý thích, sự mong muốn được chiều chuộng, trong khi các chàng trai “tính toán” lại cảm thấy lãng phí thời gian, tình phí vào những chuyện vô ích. Sự không hoà hợp về tâm lý thường để lại cho mỗi giới những mặc cảm.

Các cô gái trẻ thường cho các chàng trai tuổi băm là so đo kẹt xỉ, gọi họ là những chàng “hâm”. Còn các chàng trai gọi các cô gái tuổi mười chín đôi mươi là các nàng hay nhõng nhẽo, “rách việc”.

Thế nhưng các chàng trai lại ít chịu để ý đến các cô gái ở độ tuổi 27-30, vì hình như ở những người bạn gái này thời gian đã tước dần vẻ tươi mát hấp dẫn bên ngoài của họ, rồi sự “rêu hoá” trái tim làm cho các cô gái độ tuổi này có vẻ khó gần, khó tính.

Cái óc hay nghi ngờ, hẹp hòi ở các chàng trai thường đặt dấu hỏi: tại sao cô em xinh đẹp như vậy, ngoan vậy mà vườn hồng vẫn ngỏ…chắc là…

Các chàng trai ít tin vào tướng số, nhưng họ dễ tặc lưỡi cho qua và thời gian cứ thế trôi đi, họ bắt đầu thay đổi tính nết, trở nên kỳ quặc, lập dị, hay cáu gắt vì những chuyện không đâu.

Mặc cảm vì sự thua kém, họ không thích những “lời khuyên”, xa lánh dần kể cả những ban thân (đã có tổ ấm), khó chịu cả với những câu nói đùa vô ý. Xung quanh họ hình thành những dư luận tâm lý được thêu dệt rất bất lợi: chàng phong tình hoặc khó tính, vua kén, chàng lập dị… mà các cô gái thì thường yêu bằng tai nhiều hơn bằng mắt.

Chính tôi đã được chứng kiến một câu chuyện đáng buồn thời sinh viên: một bạn cùng lớp tuổi chừng 23, 24 được một chàng đã xấp xỉ tứ tuần để ý, theo đuổi. Chàng trai kia đủ sức thu xếp để cô gái có một cuộc sống đàng hoàng. Xem ra nàng có vẻ chấp thuận nếu dư luận vun vào. Nhưng ác thay, dư luận về tính lập dị ở chàng đã đến tai cô gái và kết quả là hỏng việc. Thế đấy, cái giá đắt mà mỗi chàng trai sẽ phải trả nếucuộc tình của họ cứ mãi lang thang.

Nhưng làm thế nào biết được mình sắp bước vào cái “vòng hâm” nguy hiểm đó.

Thật khó, nhưng bạn có thể nhận ra nó nếu chịu khó để ý những lời nhận xét của bạn bè.

Sau đây là một số cách thử đơn giản:

I. BẠN HÃY TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI SAU:

1) Bạn có cảm thấy tiếc thời gian mỗi khi đi chơi với các bạn khác giới? Trong cuộc bạn có hay nghĩ về các câu chuyện khác, về công việc? Bạn gái có hay hỏi bạn: “Anh làm sao thế?”

2) Bạn cảm thấy những cuộc hẹn hò, đi chơi mới vô lý làm sao? Bạn luôn cảm thấy sốt ruột? Luôn cảm thấy căng thẳng thần kinh?

3) Bạn coi những trò tặng hoa, tặng quà kỷ niệm đúng sở thích, sự đưa đón bạn gái là những trò phù phiếm, bạn chúa ghét.

4) Bạn luôn cảm thấy có cái gì gượng ép không tự nhiên khi phải chiều các bạn gái, luôn luôn sợ bị chế là không tâm lý.

5) Mỗi cuộc hẹn hò, bạn thường đắn đo, chuẩn bị rất kỹ càng đến từng chi tiết( vào chuyện thế nào? Nói những gì? Có cử chỉ gì…) và thường tìm cách tuân theo cái sườn đó.

6) Thường có cảm giác mình lạc lõng trong các câu chuyện đùa vui của các bạn khác giới, có mặc cảm họ nói kháy mình, nhiều lúc không biết nói gì?

7) Bạn thường tìm cách lãng tránh, hoặc không muốn thổ lộ với ai những chuyện riêng của mình, kể cả bạn thân, sợ họ coi mình là kém.

8) Những lời nhận xét, đùa nghịch của bạn bè luôn ám ảnh trong đầu bạn, bạn hay suy diễn và khó thoát khỏi trạng thái tâm lý đó.

9) Bạn cảm thấy trái tim mình khó rung động, mọi cô gái mà bạn tiếp xúc hình như chỉ hấp dẫn lúc ban đầu, còn sau đó đều có cái gì đó dễ là m bạn chán và bực mình.

10) Bạn hay cáu giận vô lý mỗi khi bậc phụ huynh thúc giục bạn, người thân muốn góp ý với bạn

II. BẠN HAY NGHĨ LẠI:

Trong khoảng 2-3 năm trở lại đây bạn có thường trở nên khó tính hơn không? Trong số các cô gái mà bạn thích và tìm đến, có những nhận xét nào của họ về bạn giống nhau: “Anh kỹ tính quá!” “Anh khó hiểu quá!” “Hình như lúc nào anh cũng chỉ quan tâm đến…công việc?”

III. HÃY LẮNG NGHE NHỮNG LỜI NHẬN XÉT XUNGQUANH:

Ví dụ như: “Chẳng ai hiểu nổi ông ấy”; “ Tính thế thì con gái mê thế nào được”.;” Tính thất thường”; “ Con trai mà quá tỉ mỉ”.

IV. TỰ NHÌN LẠI MÌNH

Bây giờ bạn hãy cho điểm vào các câu hỏi ở phần I: mỗi câu trả lời “có” cho 2 điểm, “ hình như có” cho 1 điểm, “ hoàn toàn không” cho 0 điểm. Nếu bạn từ 10 điểm trở xuống, bạn hãy yên tâm mình chưa bị hâm,cũng chưa phải là người khó tính, mặc ai nói gì thì nói, bạn đừng mặc cảm. Bạn nên cởi mở tự nhiên hơn, có lẽ vận may chưa đến nên chưa gặp được đối tượng đó thôi. Nhưng nếu ở phần II và phần III bạn thấy mình đúng như vậy, thì hãy cảnh giác.

Nếu bạn được từ 11- 15 điểm, bạn hơi khó tính đấy, dưới con mắt của nhiều bạn khác giới, bạn có cá tính hơi không bình thường một chút. Nhưng sẽ chẳng sao nếu bạn biết và tìm cách tự điêu chỉnh.

Nếu bạn được tử 16 điềm trở lên, bạn hãy cẩn thận vì bạn bị nhiễm căn bệnh rồi đó. Bạn có thể tự điều chỉnh bằng cách tham gia các hoạt động xã hội, chơi các môn thể thao mình thích, mở rộng giao tiếp với bạn bè. Một gia đình nho nhỏ sẽ là liều thuốc hiệu nghiệm giúp bạn lấy lại được thăng bằng.

P26: LÀM CHỒNG- THỬ THÁCH CỦA THỜI HIỆN ĐẠI

Có một thời, vị trí của người chồng bao giờ cũng được xếp cao hơn người vợ, và người vợ cũng vui vẻ chấp nhận cái thứ bậc đó, coi như là trật tự của tạo hoá:

Trên trời ba sáu vì sao

Vì thấp là vợ, vì cao là chồng.

Có một thời, người chồng bao giờ cũng được hưởng nhiều quyền lợi hơn vợ, kể cả cái đặc quyền được lấy nhiều vợ, trong khi người vợ lại bị đòi hỏi rất khắc khe về trinh tiết phẩm hạnh:

Trai anh hùng năm thê bảy thiếp

Gái chính chuyên thủ tiết thờ chồng.

Có một thời, những người vợ tìm thấy hạnh phúc trong việc tự nguyện làm người nâng khăn sửa túi cho chồng, thậm chí sẵn sàng nuôi chồng ăn học, ngay cả ý thức được rằng, điều đó chỉ khiến cho cuộc sống của họ ngày càng khuynh gia bai sản.

Có một thời, những người vợ ít khi làm phép so sánh, đối chứng giữa chồng mình với các ông hàng xóm, hoặc nếu có chăng thì cũng nhằm khẳng định thêm lòng sắt son,thuỷ chung của mình:

Chồng ta áo rách ta thương

Chồng người áo gấm xông hương mặc người…

Nhưng hình như thời ấy đã qua? Ngày nay, không ít các ông chồng đã biết phải từ bỏ vị trí gia trưởng độc tôn mà biết bao thế hệ đàn ông đã từng nắm giữ để chuyển sang vai trờ đồng gia trưởng với các bà vợ. Thậm chí, trong các cuộc thảo luận tại câu lạc bộ văn hoá gia đình ở Hà Nội, có ý kiến cho rằng, có thể chia đời sống gia đình ra làm nhiều mảng và tuỳ theo thế mạnh của vợ, hoặc chồng mà cân nhắc xem ai là người tổng chỉ huy trên từng mảng đó; và có những mảng, người vợ đã được thăng lên cấp trưởng…:”

Tình hình do đâu mà có những biến đổi lớn như vậy trong vai trò, vị trí của người chồng? Liệu như vậy cánh đàn ông có còn là những người chồng đích thực nữa hay không? Có lẽ, ai cũng dễ dàng nhận thấy cơ sở kinh tế- xã hội tạo ra bước ngoặt này là nền sản xuất đại công nghiệp. chính nền văn minh công nghiệp đã kéo những người vợ ra khỏi góc nhà xó bếp và trao cho họ những cương vị xã hội mới với mức thu nhập không kém gì nam giới, khiến vị trí độc tôn trước đây của các ông chồng bị lung lay.độc tôn trước đây của các ông chồng bị lung lay.

Mặt khác, sự nghiệp giải phóng con người nói chung, giải phóng người phụ nữ nói riêng cũng đang ngày càng diễn ra theo hướng đảm bảo sự bình đẳng thực sự giữa con người với con người, tôn trọng nhân quyền, phát huy cá tính, làm cho mỗi người có điều kiện tối đa để phát triển những thiên hướng, năng lực tiềm năng của mình. Điều này tất yếu sẽ làm thay đổi hình thức gắn kết vợ chồng theo kiểu bất bình đẳng trước đây để thiết lập một mối quan hệ hợp tác mới, bình đẳng, dân chủ hơn, thừa kế được những giá trị tích cực trong đạo vợ nghĩa chồng của mô hình gia đình truyền thống, song cũng hội nhập được với những giá trị nhân văn hiện đại.

Và chính cái xu thể không thể đảo ngược này đang đặt người chồng vào những thử thách mới trên con đường kiến tạo nên tổ ấm hạnh phúc, bền vững của mình.

Những thử thách gắn liền với quan niệm về sự trinh trắng và lòng chung thuỷ của người phụ nữ: Nếu một người chồng ngày nay không vượt qua được những định kiến khắt khe của xã hội truyền thống xung quanh quan niệm về chữ trinh và về tư cách, phẩm hạnh của người phụ nữ thì rất khó tránh khỏi những bi kịch nghi kỵ, ghen tuông, tự dày vò bản thân và hành hạ người bạn đời của mình.

Bởi sẽ không thiếu gì những tình huống, khiến cho người phụ nữ có thể bị xét nét theo kiểu ngày xưa như: những trực trặc trong quan hệ ái ân ngay từlần đầu tiên, những sắc thái mới lạ trong phong cách ăn mặc, đi đứng, tiếp xúc, những chuyến đi công tác dài ngày thậm chí vượt đại dương với những người đàn ông khác…

Mặt khác, nếu người chồng chỉ đòi hỏi sự trinh trắng và lòng chung thuỷ tuyệt đối của người vợ một cách ích kỷ cho riêng bản thân mình, trong khi chính anh ta lại là một kẻ phóng đãng, trăng hoa với những cuộc tình vụng trộm ngoài hôn nhân thì khả năng bị cắm sừng của anh ta cũng rất có thể xảy ra, bởi khả năng chịu đựng những sự bất công phi lý kiểu đó của phụ nữ thời nay đã giảm đi rất nhiều so với các thế hệ tiền bối của họ. Đáng tiếc là trong nhiều trường hợp, sự phóng túng của người chồng đã kéo theo sự ngoại tình bất đắc dĩ của người vợ

Những thử thách về sự bình đẳng trong việc cùng giúp nhau thành đạt: Khát vọng vươn tới sự thành đạt trong sự nghiệp đang cuốn hút ngày càng nhiều phụ nữ trong thời hiện đại. điều đó khiến họ bước vào đời sống gia đình muộn hơn so với các thế hệ trước và khiến cho họ gặp nhiều khó khăn hơn trong quyết định lựa chọn bạn đời.

Nếu người chồng không ý thức được nhu cầu chính đáng này của người vợ mà cứ khư khư giữ quan niệm lỗi thời cho rằng người vợ không cần thành đạt, chỉ cần có trình độ tối thiểu để phục vụ chồng con thì anh ta sẽ tước bỏ đi những niềm hạnh phúc đích thức và cả những lợi ích thiết thực của gia đình mình. Bởi vì khi cả vợ và chồng đều thành đạt thi con cái dễ có điềukiện thành đạt hơn.

Mặt khác, khả năng hoà hợp trong đời sống gia đình hiện đại phụ thuộc rất nhiều vào sự cân đối, hài hoà về trình độ văn hoá và mức độ thành đạt của cả vợ lẫn chồng.

Không phải ngẫu nhiên mà ở các nước phát triển, nhiều phụ nữ cao tuổi vẫn theo đuổi các học vị thạc sĩ, tiến sĩ không phải vì mục đích để hành nghề mà để có sự hoà hợp trong đời sống gia đình. Và họ thường nhận được sự đồng viên giúp đỡ của các ông chồng.

Tuy nhiên, trong điều kiện thực tế Việt Nam,sẽ có những khó khăn nảy sinh, khi cả hai vợ chồng cùng có ý nguyện vươn tới sự thành đạt, đó là gánh nặng của lao đồng gia đình và của việc chăm sóc, giáo dục con cáinhững công việc mà nhiều người đàn ông ngộ nhận đó là việc của phụ nữ.

Song, kinh nghiệm cho thấy, nhiều khi đó chỉ là những khó khăn giả tạo, do sức ỳ tâm lý của đàn ông chưa quen chấp nhận chia sẽ gánh nặng việc nhà cùng phụ nữ. nếu chịu khó quan sát, chúng ta cũng có thể tìm thấy ở quanh ta có biết bao nhiêu tấm gương vợ chồng biết cùng nhau vượt lên những hoàn cảnh khó khăn, nghiệt ngã,đã cùng thành đạt.

Thậm chí,có những người chồng đã biết dành cho vợ những sự ưu tiên đặc biết để giành lấy cơ hội thành đạt trước mình mà hạnh phúc gia đình của họ vẫn đảm bảo êm ấm, vẹn toàn.

Tóm lại, hình mẫu người chồng ngày nay đang có những biến đổi rất lớn so với mô hình truyền thống. Bên cạnh sự kế thừa những giá trị tình nghĩa, đạo lý của hình mẫu người chồng xuyên suốt chiều dài quá khứ của nhânloại, những người chồng ngày nay đang đứng trước những thử thách lớn lao theo hướng hội nhập với những giá trị dân chủ, bình đẳng, nhân quyền trong đời sống gia đình của xã hội hiện đại.