BENH TANG SAN LANH TINH TUYEN TIEN LIET-BPH

I-YHHD

1-Trieu chung

1.1- Co nang

-Cac trieu chung kich thich:  dai nhieu lan,dai voi , khongnhin duoc ,dai  son

-cac trieu chung do chen ep: dai kho , phai ran dai , dung lau moi dai het, tia nuoc tieu yeu va nho

-Trong giai doan co bien chung:bidai hoan toan hoac khong , dai duc,dai buot   khi co nhiem khuan ,.Dai ra mau , do soi bang quang ,hay viem nhiem nang o bang quang

-Cac roi loan ve chuc nang tinh duc : liet duong , roi loan xuat tinh ,

-Tinh trang toan than : mat ngu , met moi

1.2-Cac trieu chung thuc the

tham truc trang  de xac dinh mat do ,ranh gioi , uoc luong trong luong ...

1.3-Cac phuong phap dieu tri 

- Phong benh : an uong dieu do , tranh ruou , thuoc la .Tranh nhiem trung duong nieu ...

-Dieu tri noi khoa : de lam giam ap luc co tron co bang quang va lam nho  TTL

-Dieu tri ngoai : chi dinh

+bi dai hoan toan va ngay sau khi rut ong thong benh nhan van  khong dai duoc

+bi dai khong hoan toan ,voi muc do u do ng trongbang quang  tren 100ml

+Nhiem khuan

+Soi tiet nieu, tui thua bang quan g

+Dai ra mau

+Suy than do u phi dai tuyen tien liet

-Phau thuat kinh dien boc u khi u qua lon, phau thuat noi soi qua duong nieu dao ,

-Cac bien chung : chay mau , nhiem khuan  , vo nieu , xuat tinh nguoc  dong....

II-YHCT : Dong y xep vao loai long be

1-Nguyen nhan

-Do roi loan chuc nang cua tang : ty ,phe ,than, tamtieu , bang quang , vi 1 so nguyen nhan:

+Do that tinh: mat dieu hoa , noi thuong khi  co mat dieu hoa , kinhlac khong thong , chuc nang khi hoa cua ty , phe , than , tam tieu , bang quang bi roi loan ,lam thuy dao bi nghen tac

+Do met nhoc  lam ton ty hoac  phong tung ,dam duc  qua suc lam ty  hu , than hu , hoac ty than luong hu , khi hoa bat cap , su thong loi cua bang quang bi ngan tro ma sinh benh

+Su xam nhap cuangoai ta lam phe khi mat chuc nang tuc giang khong thong dieu duoc thuy dao

+AM thuc sinh ra noi thuong : an uong khong dieu do, an nhieu do beo ngot , nuoc ran.... bo qua sinh thap nhiet  do xuongbang quang  an do song lanh lam ton thuong ty vi ,

2-Trieu chung

2.1-Bang quang hu han ,than duog hu

- Bang quang hu han la thoi ki dau cua benh

-Trieu chung : Tieu dem , tieu nhieu lan ban ngay nang thi dai vat , tieu khong tu chu , dai son , daumoi lung , luoi nhat, reu trang ,mach vo luc

-Giai doan sau khi than duong hu: lung dau , chan lanh, tinhthan  ue oai , so lanh , matt rang nhat, tieu co lan tinh , liet duong, tao tinh, luoi nhat beu , mach tramm nhuoc

*Phap : On than hoa khi hanh thuy

*Phuong duoc :  chu tuyen hoan hop  THo ty tu hoan gia giam

-Neu di nieu nang phai dung Phuc bon tu , Kim anh tu

-Cac vi thuoc hay dug : ba kich , do trong ,  khiem thuc , lien tu , long cot , mau le , tho ty tu , nhuc que, tang tieu  phieu , ich tri nhan , phuc than, o duoc ,

-Than duong hu : te sinhthan khi hoan gia  giam , hop tu than hoan

+On cham : menh mon , than du , quan nguyen , thai khe , am coc , dung tuyen

2.The can khi uat ket

-TRieu chung: tieu kho ,tieu son , hoac di nieu , dau nhuc chuong bung duoi ,kem tinhthan uat uc , hay noi cac\u  hoac da phien , mieng dang hong kho ,nguc suon day tuc , reu luoi mong , mach huyen hoat

-Phap;' so can giai uat,hanh khi loi nieu

-Phuong : Saiho so can thang

cac vi thuoc hay dung:  sai ho,tru linh, bach thuoc , ich mau, dan sm . chich thao ,trau co , phuc linh ,.bach  hoa xa thiet thao , sa tien tu , tam that ,huong phu

2.3-Nieu lo uc tac:

Khi huyet u tro , huyet u , u tro bang quang , dam ngung u tro ...

-TRieu chung :  tieu kho tieu nho giot , tieu dau , day chuong bung duoi ,dau choi khong di chuyen , mieng luoi tim, co diem u huyet, mach sap

-Phap: Hanh u tan ket ,loi nieu

-Phuong : huyet phu truc u thang

cac vi thuo c hay dung :  haong ba , xuyen son giap , tam lang, nga truat , ,hoang ky , trach ta, dan bi, nguu tat , ich mau ,dao nhan , tri mau

-Neu tuyent ien liet co cang gia tam lang, nga truat , neu khi hu gia hoang ky . dang sam , thuong uong kem tam that .

-Cham : Hop coc , tam am giao, khuc tri, trung cuc , tuc tam ly

2.4-Ty   khi hu

-Trieu chung : sac mat khong tuoi , khong co suc,hoi hopp hoi tho ngan , tay chanlanh, tu ra  mo hoi , tieu tien phai gang suc , ra nho giot , sot rot dam de ,lao dong thi benh nang hon, vungho iam nang tuc , luoi nhat, ria luoico nep han rang ,mach te nhuoc .

-Phap : ich khi kien ty , loi nieu

-Phuong : bo trung ich khi thang hop voi tho ty tu hoan : tho ty tu , phuc linh ,son duoc , lien nhuc , ,ky tu , hoang ky, dang sam,cam thao , bach truat , thang ma , sai ho , suong quy  ,tran bi

2.5-The than am hu

-Trieu chung : mot tieu ma di khong ra , lung dau , cahn moi ,dau vang , hoa mat, ngu tam phien nhiet, di tinh ,roi loan  sinh duc , vung hoi am co cam giac nang tuc , luoi do , mach tram te sac

-Phap: ich than tu am , thanh tiet tuong hoa

-Phuong: Tri ba  dia hoang hoan , luc vi dia hoang hoan

-Cham : than du , quan nguyen du , tam am giao, thai khe trung cuc

2.6-bang quang thap nhiet

-Trieu chung:  tieu nhieu, tieu dat, tieu buot ,tieu duc , tieu ra mau , duong tieu nong, vung hoi am chuong tieu, dau lan rong  bung duoi , xuong xuong cung, am hanh va dui ,toan than luc nong  luc lanh , nuoc tieu vang , do hoac dau, tao bon, mieng kho, dang , luoi do, reu luoi vang  beu , mach hoat sac

-Phap : Thanh nhiet loi nieu

-Phuong duoc : Bat chinh tan gia giam : cu mach , xa tien tu , bien  suc , hoat thach , dang tam , chi tu , dai hoang m cam thao , sac uong

-Cham : trung cuc, am lang tuyen , tam am giao

II-Quy Trinh Cham soc nguoi benh BPH

1- Nhan dinh

-Hoi : tinh trang  roi  loan tieu tien  cua  nguoi benh , tinhtrang  toan than , tinhtrang tinh duc....

-Kham thuc  the de xac dinh mat  do , ranh  gioi  , trong luong cua TTL

-Dung thang  diem  IPSS de danh gia  muc do nang nhe  cua cac trieu chung  cung  nhu theo doi  khi duoc dieu tri ...

2-Chan doan va can thiep dieu duong

2.1-Nguoi benh tieu nhieu lan ,tieu dem, tieu kho

- Chuan bi nguoi benh giup bac si tham kham truc trang , lam cac xet  nghiem

-Huong dan benh  nhan cach xoa bop , chuom nong vung  bung duoi phia tren xuong mu , tang sinh mon hoac ngam nuoc am

-Thuc hien xoa bop  va cham cac huyet : dung tuyen , huyet hai , , tam am giao , khuc cot , quan nguyen, khi hai.... theo y lenh. huong dan benh nhan uong thuoc theo y lenh

2.2-Nguoi benh nhiem trung duong tieu nieu : tieu duc , tieu buot ,tieu rat

- theo doi nhiet do , thuc hien khang sinh va uong thuoc theo y lenh ,thuc hien cac ky thuat  cham soc vo trung , rua tay truoc va sau khi cham soc nguoi  benh

2.3-Nguoi benh bi dai hoan toan  hoac khong hoan toan

-Thuc hien xoa bop , chuom nong vung bung  duoi phia tren xuong mu , tang  sinh  mon hoac ngam  nuoc am , cham cuu  theo y lenh

-Tien hanh thong tieu khi cac phuong phap tren that bai

- Sau khi luu sonde bang quang , theo doi so luong , mau sac  nuoc tieu , lam cac xet nghiem

-Tinh trang benh nhan  truoc , trong va sau khi dat sonde

III-CSNB mo BPH

-1-chuan bi benh nhan truoc mo

- theo doi DHST : mach, njhiet do ,huyet ap  theo quy dinh

-Do can nang ,chieu cao ,

-Lam dien tim do ,

-CHieu XQ tim , phoi 

-THuc hien cac xet nghiem : HIV, HbsAg , cong thuc mau , mauchay mau dong ,,nhom mau

-Coi bo tu trang ,thao rnag gia

-Ve sinh : VS sach se ,  VS  vungmo bang  xabong , co the khong can cao long ma sat khuan bang dung dich Savon

-An uong : Chieu truoc mo an nhe loang , toi truoc mo nhin an hoan toan ( toi thieu 8h) Ngung uong toi thieu 4h

-Thut thao : toi hom truoc va sang hom mo uong thuoc xo

-Tam ly: cho benh n hangap nguoi n ha , ngu som  , co  the dung thuoc an than

2-CSBN sau  mo BPH

-theo doi benh  nhan da tinh chua khi benh  nhan duoc gay me

-Benhnhan nam  dau thap  trong 24h dau sau mo doi voi gay te tuy song

-Mach, nhiet  do ,huyet ap  2h/lan cho den khi on dinh , sau do 4h /lan  de theo  doi chay mau sau mo

-Neu mo mo : theo doi ong sonde dich chaymau ra co mau hoac khong , co dich chay ra khong ,Theo doi tinh trang vet mo,thay  bang vet mo hang ngay

-Mo noi soi :  rua bang sorbitol 20% , 20l/ngay qua ong sonde, rua  lientuc trong 3 ngay ,theo doi luong nuoc  vao ra xem co tac ong thong khong

-Dung khang sinh , giam dau  theo y lenh

 BENH CHAM

I-YHHD

1-Nguyen nhan

-Benh cham phat sinh  do 2 yeu to : co dia va di nguyen

a- Co dia :  co tinhchat gia dinh , , di truyen , co tien su trong gia dinhco nguoi  bi cham, bi di ung,hen suyen

-co cac tac nhan kich thich ben trong , co thuyet cho rang do roi loan than  kinh TV

b- Di nguyen : cac thuoc gay phan ung, hoa chat, cac san pham vi sinh  co co che di ung (vi khuan , nam ,sieu vi .), cac yeu to moi truong song ( khoi , bui ,lanh ,nong ,am ),yeu to tam than  kinh

2-Phan loai tien trien va dieu tri

-Cham uot : khi ton  thuong la nhung mun nuoc hoac dang ri dich, rat ngua , de boi nhiem

-Cham kho nut ne : thuong xuat hien o ban tay , banchan ,nag len khi troi lanh hoac khi tiep xuc hoa chat , xa phong,chat tay rua ...

*Cham khong the tri dut han duoc , chi co the ngan ngua su tai phat va tram trong cua benh

-Tranh thay doi nhiet do  dot ngot , mot so thuc an , thuoc uong , my pham ,trang suc , xa phong,chat tay rua , thuoc nhuom ,... dong  thoi cung can biet cach che ngu stress

-Ben canh do , ta can thuong xuyen  thoa cac chat giu am ,lam mem da ,va nen chon cac chat khong mau

-Voi truong hop cham uot :  thuoc tim pha loang de ngam rua  thuongton ,xanh  methylen, do eosine, tim gentian ....

-Voi nhung nguoi bi cham lam nut ne banchan ,got thoa lien tuc cac chat giu am -an than  giam ngua , giam man cam ,khang sinh hoac cac loai thuoc thoa co chua corticosteroid ..

II-YHCT

Benh nay thuoc chung  Phong chan cua YHCT

1- Nguyen nhan -phac dieu tri (toan than )

-Do an uong khong dieu do  uong  ruou , an cay , an tanh qua nhieu  lam ton thuong den ty vi .Ty mat kien van se lam hap nhiet noi sinh a u tre dong thoi  ngoai cam hai phong thap ,nhiet ta .Noi ngoai ta tuong tac voi nhau u tre lai o bi phu ma sinh ra benh

-Cung co khi vi co the hu nhuoc ,ty bi thap lam khon ,khien ho co nhuc khong duoc nuoi duong roi sinh benh

-CUng co khi vi thap nhiet uat lau ngay lam hao ton phan amhuyet , huyet hu hoa  tao roi sinh phong tao len chung huyet hu phong tao  lam cho bi phu khong duoc nuoi duong ma thanh benh

1.1- The thap nhiet

-The nay thuong gap o giai doan  cham cap tinh

-Benh phat cap ,dien bien ngan<Tonthuong  da do va nong , phu ne nhieu .Tam phien ,mieng khat ,dai tien tao ,m tieu tien it va do , reu luoi vang .Tinh trang  nay do htp nhiet cung thinh , xam nhap vao bi phu roi  gay nen benh

-Phap dieu tri : Thanh nhiet loi thap , luong huyet giai doc

-Bai thuoc : LOng dom ta can than gia giam

+Long dom thao , hoang cam,chi tu , moc thong ,xa tien tu , sai ho (8g)

+Sinh dia , trach ta -12g

+Thuyen thoai - 6g

+Cam thao - 4g

-nhiet thinh gia bach mao can , thah cao ,nhiet  doc gia dai thanh diep

1.2- The Ty hu thap thinh

-Benh keo dai lam ton thuong da tho va day co the co xuat tiet nhe , thuong co   vay da , dai tien khong kho hoac long ,  chat luoi nhot ,beu co  ngan rang , reu luoi trang nhot ,mach tram hoan hoac hoat

-,Tinh trang nay do ty hu  thap thinh lam cho bi phu khong duoc nuoi duong ma sinh benh

-Phac dieu tri : Kien ty tao thap ,duong huyet nhuan phu

-Bai thuoc : Tru thap vi linh thang gia giam

+Hau phac , Phuc linh , Tru linh, Bach tien bi - 12g

+Nhan tran -20g

+Trach ta -16g

+Tran bi- 8g

-Thap thinh xuat tiet nhieu thi gia Ty giai , Xa tien

1.3-The huyet hu phong tao

-The nay hay gap o giai doan cham man tinh

-Benh dien bien man tinh, ton thuong da day , nut ne ,  hay co vay mau , chat luo nhot , reu luoi trang mmach tram tehoac atramhoan

-Tinh trang nay do benh lau ngay lam hao ton am huyet ,huyet hu phong tao gay nen

-Phac dieu tri : Duong huyet so phong ,tru htap nhuan tao

-Bai thuoc : Tieu phong tan hoac Tu vat tieu phong tan  gia giam

+Kinh gioi , phong phong, Nguu bang tu , Kho sam , Moc thong - 12g

+Sinh dia -16g

+Tri mau-8g

+Thuyen  thoai -6g

+Thach cao -20g

-Thap thinh gia Xa tien tu, trach lan

-Ngua nhieu gia bach tat le , kho sam

2-Dieu tri bang Cham cuu

-Tru phong : hop coc    -Tru thap : tuc tam ly  -Hoat huyet: huyet hai

-Tuy vi tri cham o co the ,a chon huyet cho phu hop :

+ vung tay : Khuc tri , hop coc

+vung chan: tam am giao , duong lang tuyen

-DUng cham va cuu (nhat la cuu dap ) o cac diem quanh vung  bi dau

3-Dieu tri tai cho

3.1-Giai doan cap tinh

-Khi benh moi chi phat chi do tai cho ,san va mun nuoc chua vo ,chua xuat tiet thi nen dung cac thoc on hoa tieu viem, tranh kich thich chin cach dap uot cac thuoc nhu Lo cam thach

-Khi cac mun nuoc da vo va xuat tiet nhieu thu liem ,tieu viem ...nham muc dich thuc day da hoi phuc ,co the sac lay nuoc dac dap uot (rau sam 60g, hoang ba ,sinh dia -30g, bo cong anh ,long dom thao ,cuc hoa -30g_)

-Khi co boi nhiem co the them vao nuoc dap : xuyen tam lien, sai ho .

-Khi xuat tiet nhieu : dung tam dieu tan ( hoang ba , nguu tat ,thuong truat) hoac tru thap tan ( dai hoag ,hoang cam, han thuy thach -30g, thanh dai -3g)tron voi Glycerin thanh cao long boi len ton thuong

3.2-Giai doan cuoicua cap tinh

-La giai doan bong vay neu xu ly  khong tot de rat de  lam cho benh keo daiva chuyen thanh man tinh

-Luc nay nen dung cac thuoc bao ve ton thuong tranh cac kich thich tu ben ngoai thuc daylop sung tai sinh  vagiai quyet tinh trang viem con sot lai

-Thuoc nen dung cac bai : Cao thanh  luong (Duong quy-30g, tu thao -6g, Daihoang 4-5g , dau thuc vat 480g, sapong  -120g)

-Hoac dung cao hoang lien : Hoang lien -20g, vaselin -80g

3.3-Giai  doan ban cap

- Nguyen tac dieu tri  luc nay  la tieu viem  tru ngua thu liem , co the dung mo oxit kem, tru thap tan c (Dai hoang - 30g, hoang cam - 30g, han thuy thach - 30g, thanh dai -3g, ) Tam tam dieu tran ( hoang ba-  10g , han thuy thach -5g , thanh dai -1g) Luyen voi dau thuc vat thanh cao , dau tu thao  5% , dau dia du -oxitkem 10%

3.4-Cham man tinh

- Nguyen tac dieu tri la chua ngua , uc che su tang sinh  cua bieu bi  tieu tru tinh trang viem tham nhiem  trong lop chan bi co the dung cao hoang lien (hoang lien -20g, vaselin-80g) hoac  cao dau dau den 10-20%

 BENH VAY NEN

I-YHHD

1- Nguyen nhan

- Bieu hien chu yeu o benh vay nen la tang nhanh lop  thuong bi ( roi loan chuyen hoa lanhtinh  cua te bao thuong bi )

-Cho den nay van chua lkhang dinh ro rang nguyen nhan , nhung nta biet chac chan 5 yeu to sau day lam nen co che  sinh benh :

+Di truyen : khoang 30% beh  nhan co yeu to gia dinh (cha , me anh chi em ruot hoac ho hang truc he )70% cac cap song sinh  cung mac

+Nhiem khuan :

+Stress ; lam benh tai phat hoac dot ngot nang len

+Thuoc : chen Beta keodai , lithium dac biet saukhi sudung corticoid

+Hien tuong Kobner

2-Vi tri

-Vay nen o da, vay nen mong  : mong day , lo nho , tren ben mat mong

-Vay nen o khop : cac khop bibien dang , benh nhan kho van dong

-Vay nen the  mu : tren da co cac mun mu kho va nong

-Vay nen the do da toan than

3-Nhung dieu can tranh

-Tranh cang thang

-=Tranh ky co va boc da

-Tranh chat co tinh bazo cao nhu xa phong , chat tay rua , voi

-Can than khi dung thuoc neumac them cac benh ve timmach

-Tranh nhiem khuan : dac biet la  nhiem khuan  tai , mui , hong

-TRANH ruou vi ruou lam benh nang len va tuong ki voi thuoc  dieu tri

-Nen lac quan voi benh tat

-Tranh gay tray xuoc da o vung nay , se gay nhiem trung , vet thuong tro nen dau don .Can than khi su dung cac loai thuoc boi duong da , can phai xem ky cac  loai thuoc boi duong da  co anh huong den vung da bi benh hay khong

4-DIEU TRI

4.1- Dieu tri tai cho

-Dung cac loai mo , kem, dung dich , vo imuc dich bong vay , tieu sung nhanh chong  vay da nhu : mo Salicyle 5%, 10%, vitamD3 va cac dan hat, han che tiep xuc voi xa phong 

4.2 Dieu tri toan than

-Acitretine( Soriatane

-Cyclosporin( Neoral)

 -Methotrexate

-Quang tri lieu : UVB pho  hep , PUVA

II-YHCT

1-KHAI NIEM:   benh vay nen hay "tungbi tien ", "Nguu bi tien "" trong Bi phu benh , nghia la chung ngua , san oda , theo yly yhct la benhman tinh , tai phat lien tuc ,da phan phat sinh o tu chi ,mat ben dui , dau goi , cang chan , mat ngoai tay , chan va vung dau

-Tom thuong chu yeu  la nhung san com , dam hoac mang  , do hoac ,trang  moc nhu sap nen co ngua hoac khong ngua

2- NGUYENNHAN

-Benh thuoc ban tang ,khoi phat do  yeu to thuan loi phong ta , nhiet ta  ket tu o bi phu ma dan den ta khi uat tu, tre lau ngay sinh ra nhiet ,(bieu hien la  not san do ,vay)

-KHi huyet khong luu thong ,nen da khong duoc nuoi duong  day du sinh ra san do , vay nhieu hon , ngua lien tuc

3-BIEN CHUG- THE LAM SANG

- Thoi ki dau cua benh chu yeu la so phong thanh nhiet thi thuongphai chon  dung cac loai thuoc  luong huyet giai doc ,BEnh lau ngay , khi - huyet bat tuc  sinh ra phong hoa tao thi phai lay duong huyet tru phong

3.1- The benh phong huyet nhiet

-Mat da noi len san do hoac  co the nho nhu dinh ghim ,o the tulai thanh tung dam , mang , be mat da tang sinh nhieu tang  trang nhu sap nen ,,ngua nhieu , sau khi bong di  de lai lop da do va co diem xuat huyet  nho ,

-chat luoi do , reu luoi vang , mach huyen sac

-Phuong thuoc :

+cuc hoa - 12g

+thuongnhi tu - 12g

+kho sam - 12g

+kim ngan hoa -16g

+Xich thuoc - 12g

+Tho phuc linh -20g

+Dan bi - 8g

+Sinh dia - 16g

+Cam thao -8g

3.2- The  huyet hu phong tao

- Cac ton thuong thanh da, mang  san com , thuong co mau   hong do hoac tim nhot , co the co sac hong xam tham ,thoi ky nay , ngua giam

-reu luoi vang mong , chat luoi hong nhot ,mach doi huyen hoac huyen ma te

-Phap dieu tri: duong huyet , nhuan tao , khu phong

-Bai thuoc :

+Duong qui- 12g

+Thu o do - 16g

+Dan bi - 12g

+Sinh dia - 16g

+Thuyen thoai - 8g

+bach tat le - 12g

+Phong phong - 12g

+O tieu xa-16g

 -Boi cao mem thach luu bi : bot thach luu bi  1 phan, dau vung 3 phan , luyen thuoc thanh dang  ho de boi

4- Cham cuu

- Cham cac huyet o chi tren : khuc tri , noi quan , than mon

-cac huyet chi duoi : huyet hai , phi duong, tam am giao

-Moi ngayy 1 lan, moi lan 3-5 huyet , 15 lan /lieu trinh

-Nhi cham : thuong dung cac diem nhu : thanmon ,phe, noi tiet, giao cam

BENH LY HAU MON TRUC TRANG

I-YHHD

1-KHAI NIEM : TRI la  1 he thong dam  roi tinh mach sinh ly binhthuong nam o hau mon truc trang , do 1 nguyen nhan co hoi nao day lam cho he thong tmach sa gian ko hoi phuc, kh ido goi la benh tri

2-Nguyen nhan va yeu to thuan loi

-Tao bon kinh nien

-Hoi chung ly

-Tang ap luc o bung: nhung benh nhan viem phe quan man , dan phe quan ,phai ho nhieu, nuung nguoi lao dongnang  nhu khuan vac nhieu ....lam tang ap  luc o bung , de dang benh tri de xuat hien

-Tu the dung:khi nghien cuu ap luc tinh mach tri , nguoi ta ghi nhan ap luc tinhmach tri la 25cm H2O o tu the nam , va tang vot len 75cm H2Oo tu the dung

-U buou vung hau mon truc trang va cac vung xung quanh :nhu ung thu truc trang ,thai nhieu thang , u buo vung tieu khung...

3-Co che benh sinh

-thuyet gian tinhmach:benh tri la 1 tinh trag tang gian tinh mach . boi nhieu nguyen nhan co hoi:dung lau , ngoi nhieu , ly , tao bon ,keo dai ....lam cho he thong tinh may sa gian

-thuyet viem hiem tuyen hermann- desfosses :xung quanh onghau mon gom he thong tuyennam ngay duoi lo niemmac cua ong hau mon truc trang , do 1 nguyen nhan nao do gay viem , khien he thong tuyen nay bi phu ne, xung huyet he thong tinh mach tri

-Thuyet loan san mach mau : cho rang benh tri la tinh trang tang sinh lien tuc cuahe thongtinh mach vung hau mon truc trang, lam cho he thong tinhmach ngay cang day len,boi  vay benhtri o moi nguoi la khac nhau 

-Thuyet tuan hoan :

-THuyet co hoc: Dam tinh mach  duoc tro boi he thong day chang park, nguyen nhan nao do khien he thong sa gian , dut , thanh benh

4- Trieu chung lam sang

-Chay mau : la trieu chung co som nhat va thuong gap nhat ,day  la 1 trong nhung ly do dua benh nhan den kham .luc dau chay mau rat kien , co the phat hien tinh co qua giay ve sinh , hoac va tia mau  ophan ,ve sau moi lan di dai tien ,tao bon ,phai ran mauchay thanh giot hay thanh tia .Muon hon nua, mo lan di dai tien ,dilai nhieu , ngoi xom ,mau chay rat nhieu bat benh nhan phai vao cap cuu.Co khi mau tu bui tri chay  donglai o truc trang sau do di dau moi ra mau cuc

-Sa bui tri : thuong xay ra tre hon sau htoi giandi dai tien ra mau ,moi lan di dai tien thay co kho inho loi ra khoi lo hau mon ,sau do  tu tut vao duoc ,cang ve sau khoi loi do to dan va ko tu tut vao duoc sau khi di dai tien nua ma phai dung tay nhet vao , cuoi cung , khoi sa do thuong xuyen nam ngoai hau mon

-Ngoai  2 trieuchung tren , benh nhan co the co kem theo cac trieuchung  khac nhu dau khi di  dai tien , ngua quanh lo hau mon,Thong thuong tri  khong gay dau xay ra khi co bienchung  nhu tac mach , sa tri , ghet  hay do cac benh khac o vung hau  mon nhu nut hau mon, ap xe canh haumon...

-Trieu chung ngua xay ra bui tri sa ra ngoai va tiet dich , gay viem da  da quanh hau mon lam cho benh nhan cam thay hau mon  luc nao cung co cam giac uot va ngua ...

5-  Phan do tri

-tri noi do 1: benh  nhan di dai tien ramau , bui tri con nam trong hau mon

-tri  noi do 2: bui tri sa ra ngoai sau khi dai tien  nhung tuco len duoc

-Tri noi do 3-  bui tri sa ra ngoai , sau khi di dai tien, ko tu co  len duoc , phai dung tay day len

-tri no ido 4-  Bui tri lien tuc sa ra ngoai

6-Dieu tri benh Tri

6.1-* Ngan chan cac yeu to thuan loi phat sinh benh

-  Tap thoi quen di cau deu dan hang ngay

- Dieu chinh thoi quen  an uong: trnh cac chat  kich thich nhieu nhu ca phe ,  ruou , tra... Tranh cac  thuc an  nhieu gai vi nhu  ot , tieu,Uong nuoc day du , an nhieu chat xo

 -Van dong the luc : nen tap the duc  va choi cac min the thao nhe nhu boi loi ,di bo 

-Dieu tri cac benh man tinhhien co nhu  viem phe quan, dan phe quan , benh ly ....

6.2- DIeu tri Noi khoa

-Vs taoi cho bang  PP ngam nuoc l anh 2-3 ngay, moi lan 15 phut 

-THuoc uong : Gom cac thuoc co tac nhan tro tinhmach ,dan xuat tu flavonoid.Co che tac dong cua cac thuoc nay la  lam gia tang truong luc tinhmach , beo ve vi tuan hoan , giam phu ne  nho tac dong khang viem tai cho ,chong nhiiem trung va chong tac mach

-Thuoc tai cho : gom cac loai thuoc mo(pommade_ va dan duoc ( suppositoire) bao gom cac tac nhan khang viem , vo cam tai cho ,va dan xuat tro tinh mach

6.3-Dieu tri bang thu thuat

-Chich xo

-That vong cao su

- Quang dong hong ngoai

6.4-Phau thuat

-phau thuat cat khoang niemmac - cat tung bui tri

-pp phau thuat LOngo

-Khau treo tri bang tay

-Khau triet mach tri

II-YHCT

1-DINHNGHIA :  Tri la 1 benhman  tinh do tinh trang sa gian tinh mach hau mon truc trang khong hoi phuc , tuy vi tri  goc bui tri tren lam sang phant hanh tri no ihay tri ngoai

2-Nguyen nhan

-Do Dai trang thap nhiet  hoac thap nhiet keo dai lam hu hao tan dich  gay tao bonthuong xuyen , dait ien ran nhieu  lam khi huyet don xuong  giang mon  gay nen  ha tri

-Can khi so tiet  khong dieu hoa , tuan hoan khi huyet tro tre huyet u vung giang mon ma sinh benh

-Cac benhnghe nghiep do dung lau , ngoi lau , mang vac nang , nguoi  gia , phu nu de nhieu lan , co chua lam cacn mach bi sa gian thanh tri

-Dacbiet  do an uong qua nhieu    chat cao luong my vi cac chat cay nong ,nhon beo , thap nhiet don dong  ha tieu gay nen khi tre

3-Phan do tri- nhu YHHD

4- Phep dieu tri

- Thanh nhiet nhuan tao  hoat huyet  chi huyet,ich khi , thang de

-dung thuoc uong trong de chong chay mau , chong nhiem trung lam nho bui tri dung thuoc boi , thuoc dat

- Cac thu thuat ngoai khao de gay bui tri hoai tu va  cat cac bui tri

NOI KHOA - BAO TON

4.1-  Tri noi xuat huyet hay the huyet 

-trieu chun g: di ngoai ra mau tuoi , dau ,tao bon ,

-Phep : luong huyet, chi huyet , hoat huyet , khu u

-Bai thuoc:

HOAT HUYET DIA HOANG THANG GIA GIAM

+ Sinh dia -20g

+ Duong quy , Dia du , hoe hoa , Hoang cam , Kinh gioi ,  xich thuoc-12g

TU VAT THANG GIA GIAM

-+Thuc dia , Xuyen quy , BAch thuoc , Dia du, HOang ky -12g

-Xuyen khung ,  Agiao - 8g

+Cam thao- 4g

4.2-Tri ngoai  bi boi nhiem hay the thap nhiet

- Trieu chun g: vunghau mon  sung do dau , tri bi sung to , do dau , dai tien tao , nuoc tieu do

-Phap dieu tri : Thanh nhiet loi , thap, hoat huyet chi thong

-Phuong thuoc : HOE HOA TAN GIA VI

+HOe  hoa ,Dia du , trac ba diep -12g

+ Kinh gioi , Sinh dia, Kim ngan hoa -16g

+Xich thuoc , cam thao -6g

+chi Xac -8g 

 4.3- Tri lau ngay  thieu mau ,  tri o nguo igia  the khi huyet deu  hu

-Trieu chung : Dai tien   ra mau lau ngay , hoa mat , u tai , sac mat trang nhot ,  nguo met moi , doan hoi , tu ra mo hoi ,  reu lluoi trang , mong,mach tram te

-Phap: Bo khi huyet , thang de , chi huyet

-Bai thuoc : TU VAT THANG TAN GIA VI

+Thuc dia, hoang ky , xuyen quy , bach thuoc , dia du -12g

+Xuyen khung, cam thao - 6g

+A giao - 8 g

NGOAI KHOA

-cao dan    tieu viem , giam dau : gom cac vi thuoc  nhu hoat thach , long cot , bo imau , chu sa, bang phien

-thuoc lam hoai tu rung tri : 

+ thach tin 40g

+Phen chua -200g

+Than sa-180g

+Hac o mai - 80g

III-CHAM SOC BENH NHANSAU MO TRI\

.1. Nhận định

.1.1. Nhận định trước mổ

a) Nhận định toàn trạng người bệnh

- Thể trạng: xem người bệnh gầy hay béo ?

- Người bệnh có hội chứng thiếu máu không?

+ Da và niêm mạc: xem da có xanh, niêm mạc có nhợt hay không ?

+ Dấu hiệu sinh tồn: xem mạch có nhanh không ?

+ Số lượng hồng cầu có giảm không ?

b) Nhận định tại chỗ

- Đau: xem người bệnh đau nhiều hay ít?

- Chảy máu: xem mỗi lần đi đại tiện có ra máu hay không?

- Sa búi trĩ: xem búi trĩ có sa ra ngoài mỗi lần đi đại tiện hay không và nếu có búi trĩ có tự co được lên không?

.1.2. Sau mổ

- Nhận định về dấu hiệu sinh tồn?

- Nhận định về tiểu tiện: xem có bí tiểu tiện hay không? (sau mổ vùng hậu môn người bệnh hay bí tiểu tiện).

- Nhận định về đại tiện: xem có bị táo bón sau mổ hay không?

- Nhận định về vết mổ: xem vết mổ có bị chảy máu, có bị nhiễm khuẩn không?

.2.Chan doan cham soc

- Người bệnh thiếu máu.

- Búi trĩ nhiễm trùng.

- Búi trĩ sa ra ngoài hậu môn.

- Theo dõi dấu hiệu sinh tồn sau mổ.

- Vệ sinh hậu môn hằng ngày.

- Thực hiện chế độ ăn uống chống táo bón.

3. Lập và thực hiện kế hoạch chăm sóc

.3.1. Chuẩn bị người bệnh trước mổ

- Chuẩn bị người bệnh để khám trực tràng hoặc soi trực tràng

+ Cần phải thụt tháo sạch phân (thụt 2 lần).

+ Điều dưỡng phụ chuẩn bị dụng cụ, ánh sáng.

+ Chuẩn bị tư thế.

- Cho người bệnh ngâm hậu môn nước muối ấm ngày 2 lần, mỗi lần từ 10 đến 15 phút.

- Đặt thuốc vào hậu môn nếu có chỉ định.

- Dinh dưỡng: ba ngày trước khi mổ cho ăn ít chất xơ, ăn thức ăn nhẹ dễ tiêu, hướng dẫn cách dùng thuốc nhuận tràng.

- Thụt tháo chiều hôm trước mổ và sáng hôm mổ. Phải đảm bảo sạch phân trong đại tràng.

- Làm xét nghiệm và các thủ tục trước mổ.

- Vệ sinh vùng tầng sinh môn và hậu môn cho thật sạch.

3.2. Chăm sóc sau mổ

- Theo dõi sát về dấu hiệu sinh tồn: ngày đầu cần theo dõi 1 giờ/lần, cần chú ý hơn về mạch và huyết áp vì sau mổ hay bị chảy máu nơi cắt trĩ.

- Tiêm thuốc giảm đau, an thần theo y lệnh.

- Chăm sóc vết mổ

+ Theo dõi chảy máu vết mổ: ngày đầu cần theo dõi sự chảy máu vết mổ, ngày thứ ba trở đi theo dõi hiện tượng nhiễm trùng vết mổ.

- Chăm sóc tiểu tiện

+ Theo dõi xem người bệnh có bị bí tiểu tiện hay không?

+ Theo dõi lượng nước tiểu trong vòng 24 giờ đầu.

- Thay băng khi băng thấm ướt và thay băng hằng ngày.

- Rút mét theo chỉ định

+ Thường mét được rút sau 24 giờ.

+ Trước khi rút mét, cần cho người bệnh ngâm hậu môn vào nước ấm. Có thể ngâm thuốc tím hay nước muối ấm.

+ Cần rút nhẹ nhàng, tránh chảy máu trong trường hợp mổ trĩ.

- Tránh táo bón:

+ Cho uống nhiều nước, ăn thức ăn có tính chất nhuận tràng như đu đủ chín, chuối tiêu, khoai lang.

+ Hướng dẫn cho người bệnh sau mỗi lần đi đại tiện phải rửa kỹ và ngâm bằng nước ấm.

- Dinh dưỡng

+ Ngày đầu: uống sữa.

+ Ngày thứ hai: ăn cháo sau đó ăn cơm, cần ăn thức ăn mềm, tránh thức ăn nhiều chất xơ.

- Chăm sóc vận động: sau 12 giờ giúp người bệnh ngồi dậy, sau 24 giờ giúp người bệnh đi lại.

.3.3. Giáo dục sức khoẻ

- Hướng dẫn cho người bệnh ăn uống tránh táo bón.

- Tránh ăn uống các chất kích thích như rượu, chè, ớt...

- Tập đi đại tiện đúng giờ.

- Ngâm hậu môn nước muối ấm ngày 2 lần trong 1 tuần.

- Tập thể dục thường xuyên.

- Mỗi lần đi đại tiện cần rửa hậu môn sạch sẽ.

4. Đánh giá

Việc chăm sóc được coi là có kết quả khi:

- Trước mổ

+ Hậu môn không bị chảy máu, viêm nhiễm.

+ Chuẩn bị tốt trước mổ.

- Sau mổ

+ Không chảy máu vết mổ.

+ Không nhiễm khuẩn vết mổ.

+ Không mắc bệnh tái phát.

+ Người bệnh thực hiện tốt lời dặn dò của người điều dưỡng.

BENH RO HAU MON

I-YHHD

- 1-DN: Ro hau mon la  hinhthai  benh ly cap tinh hay man tinh ,co nguon goc nhiem khuan  Hermann va tuyen  Desfosses   gay ra 1 o apxe nam trong khoang lien co that ,coduog thong  tu o mu vao long ong hau mon , dong thoi co  1 duong hoac nhieu nhanh thuong xuyen  qua  cac co that mo ra ngoai  da hinh thanh ro hau mon

-Thuc chat  ro hau mon la giai  doan tiep cua ap xe quanh hau mon tu vo hoac dieu tri khong triet de

-ro hau mon dien hinh bao  gio cung co 3 bo phan chinh :

 +Lo trong ( lo nguyen thuy )

 +Duong ro

+Lo ngoai (Lo thu phat )

- Benh gap o ca nam va nu , thuong o do tuo i trung  nien , la 1 trong nhung benh hay gap ovung hau mon , ro hau mon dung hang thu 4  trong co cau benh hau mon  truc trang

2-NGUYEN NHAN

- -Ro hau mon bao gio cung bat nguoon tu cac  apxe hau m on truc trang  khong duoc dieu tri hay dieu tri khong dung luc hoac khong dung ky thuat

- O mu do nhiem khuan duong ruot  la chu  yeu chiem 90 % ,do  lao chiam 9% , giang mai it gap hon

3-Trieu chung-

-Thuong thay sau mot thoi gian o ap xe hau mon tu vo , vet huong  tu lien lai duoc nhung de lai 1 lo dong vay kho thinh thoang chay mu  hoac dich vang hoi , tai di tai lai nhieu lan

-Doi khi thay   ngua hay xi hoi qua lo ro

-Tham kham thay tai cho cung chac an vao  dau , kham hau mon co the  thay lo ro trong

4-Phan loai

- Ro hoan toan : lo trong va ngoai  thon gvoi nhau

-Ro khong hoan toan ';  duong ro chi co 1 lo  hay con goi la ro chuot

- Ro phuc tap :  Duong ro ngoan ngoeo  nhieu ngoc ngach, nhieu lo  thong ra ngoai  con goi la ro mong ngua

-Duong ro don gian :  duong ro thang it ngoc ngch

-Ro trong co that :   la giai doan  ro nong la hau qua cua apxe duoi da quanh hau mon ,loai nay dieu tri thuong cho ket qua tot , it tai phat

-Ro qua co that : duong rodi qua co that va hay qua cua apxe vungho ngoi truc trang

_RO ngoai co that : la hau qua cua apxe vungchau  hong truc trang

5-Dieu tri

5.1-Nguyen tac dieu tri

- Ro hau mon phai phau thuat,muon phau  thuat khoi     va khon gtai phat phai dam bao cac yeu cau sau

+ Phai tim duoc lo trong

+Phai lay duoc  het to chuc  xo, pjhe het cac ngoc ngach

+ KHong duoc lam, ton thuong co that vi se gay dai tien khong tu chu

+CHon phuong phap mo phu hop

+ Cham soc sau mo phai dam bao lien tu trong lien ra , tu duoi  tro  len

5.2-DIeu tri cu the

-RAch mo dan luu  thong do

+Cat bo duong ro

+ Cat bo duong ro va  cat bo 1 phan co that

5.3-Cac phuong phap phau thuat

-  cat mo duong ro bang chi dan hoi

II- YHCT

1-DN: benh danh  " giang lau "

2- NGuyen nhan - co che benh sinh

- Sau khi nhot o hau mon vo , du doc chua het , ngan ket khong tan  , khi huyet u tre khong thon g, hoac do ty phe deu hu , thap  nhieet uat ket  o dai truong hoac do phong thap , tao nhiet tu ta tuong hop ket tu thanh doc phat thanh sang lau

- Dua vao nguyen nhan va co che benh sinh co the chia thanh 2 the

+ thuc chung

+Hu chung

3-Chung trang

3.1-CHay mu

-thuc chung: muvang dac , nhieu , nang mui , phan lon do thap nhiet uat tre , nhiet thinh nungnau  gayton  rua co nhuc thanh mu

-Hu chung :  mu it , chat loan g, hoac mu von trang chu yeu  do khi huyet hu , thap nhiet ha tru

3.2-Dau sung

-Thuc chung: dau du do i, cuc bo sung nong do dau , chay mu dac , vang tang len kem theo   sot cao

-Hu chung : dau nhe keo dai , co khi khong dau, an dau tang , cuc  bo khong sung ro ret m chay mu it , loang kem theo  nguoi gay it ,an kem

3.3-Ngua

- do dich mu thuong xuyen dun ra kichthich gay am uot , ngua kho chiu , co khi  gay lo loet , cham hoa  day cop , doi mau , longoai so day

- Tham hau mon truc trng bang tay de xac dinhlo trong va duong ro  thuong co trang thai "thung - cung "  tu trong ra , an comu o lo ngoai , thuog khong dau

4-Bien chung luan tri

4.1-thuong gap o benh nhan moi mac hoac thoi ky tai phat , dung nong do , dau kich liet , chay mu vang , dac hoi , toan than sot caco , khat ,nguoi nangne ,tao bon, tieu tien vang do

-Phap: Thanh nhiet , loi thap

-Baithuoc : TY GIAI THAM THAP THANG GIA GIAM

+ty giai , Xich linh , -12g

+HOang ba, trach ta, xich thuoc,,  Dan bi  -10g

+Ydi -20g

+Xa tien theo -30g

4.2-Khi huyet deu hu 

-TC: benh dien bienman tinh , tai cho sung  khong ro rang , dau it , mu ra it , khong hoi , Toan than gay sut ,an ngu kem , da xam ,luoi nhat , reu it,  .Mach tram nhuoc

-Bai thuoc : Bat chanthang gia giam

+Dang sam -20g

+BAch truat , phuc linh , chich cam thao ,  xich thuoc , xuyen khung , xuyen ba,-10g

+Ho truong -30g

+Duong quy , thuc dia - 12g

-