12 giờ 15 phút trưa

NGƯỜI ĐÀO HUYỆT TRÔNG GIỐNG ÔNG GIÀ NOEL, và tôi không tin là ông ta không biết điều đó. Với bộ râu dài trắng xoá và thân hình mập mạp, ông ta phải biết bộ dạng của mình trong chiếc áo có mũ trùm đầu màu đỏ pha trắng trông không phù hợp như thế nào khi đứng giữa nghĩa trang dành cho người Do Thái. Tôi đoán khi cả ngày bạn làm công việc chôn xác chết, bạn sẽ phải tìm niềm vui bất cứ nơi nào có thể. Nhưng sáng nay lúc chúng tôi làm lễ hạ huyệt cho ba tôi thì trời mưa như trút nước, Thánh Nick toàn tâm vào công việc, và chiếc áo mưa kỳ cục làm ông ta nổi bật như một vết máu trên nền trời có màu răng sâu. Ông ta lặng lẽ hướng dẫn chúng tôi cách đặt quan tài xuống khung thuỷ lực dựng trên huyệt mới đào. Paul và tôi đứng ở đầu quan tài, chồng Wendy đứng giữa, bên kia là chỗ của Phillip nếu nó xuất hiện. Chú Mickey và con trai Julius, vừa mới đáp máy bay từ Miami tới, đứng ở cuối quan tài. Chúng tôi không gặp chú Mickey cả chục năm nay - ba tôi và chú đã từng lời qua tiếng lại vì tiền bạc sau khi ba tôi cho chú vay - Julius hoàn toàn là một người lạ đối với chúng tôi. Ông chú và cậu em họ này trông giống như những tay găng tơ sạm nắng, với cặp kính râm hàng hiệu không cần thiết, tóc chải bóng mượt ra phía sau và cặp nhẫn kim cương màu hồng đồng bộ.

"Sang bên phải," Thánh Nick nói. "Tất cả cùng một lúc nào. Đừng ai hạ xuống vội, phía đằng sau nhích lên mấy bước nào... được rồi. Khi tôi ra hiệu thì hạ xuống nhé. Các vị ở dưới chân chú ý, các vị là người đầu tiên đặt xuống, cẩn thận ngón tay..."

Các đạo diễn phim thường thích quay cảnh tang lễ dưới trời mưa. Những người đi đưa đám trong bộ đồ sẫm màu đứng dưới những chiếc ô đen lớn, thứ bạn không bao giờ có sẵn trong thực tế, khi mưa trút xuống quanh họ, trên cỏ, trên bia mộ và trên nóc xe, tạo nên một bầu không khí đặc trưng. Cái họ không chiếu là cảnh hai ống quần bạn bị cỏ bám đầy, dính chặt vào bắp chân, và mặc dù bạn đứng dưới ô nhưng nước mưa vẫn rơi vào đầu bạn, trườn xuống mặt bạn, len lỏi qua cổ bạn như một con ốc sên. Thế nên lẽ ra phải mặc niệm người quá cố thì đầu óc bạn thay vào đó lại theo dõi dòng nước đang trượt xuống sống lưng mình. Phim không chuyển tải cảnh nền đất bùn sũng nước sẽ nuốt chửng đôi giày xịn của những người bê quan tài nhanh như cát lún, cảnh nước thấm qua lớp vỏ gỗ thông của quan tài sẽ làm bốc mùi chết chóc và mục ruỗng, cảnh đống đất lớn để lấp mộ sẽ hoá thành đống bùn nhão bắn tung toé theo mỗi nhát xẻng trước khi rơi bịch lên quan tài. Thay vì chậm rãi trang nghiêm tiễn biệt người quá cố, ai cũng chỉ muốn nhanh chóng chôn thi hài và ba chân bốn cẳng trở vào ô tô.

Chúng tôi, những người bê quan tài, ướt sũng và lấm bùn, rời khỏi nấm mộ hoà vào trong đám người tương đối đông đứng bên cạnh, nơi một tấm vải bạt đã được căng lên để tránh mưa, nhưng không mấy hiệu quả. Bạn bè, hàng xóm, đối tác kinh doanh, tất cả đều chen vai thích cánh tranh một chỗ dưới tấm vải bạt, những người kém may mắn nhất bị ấn ra ngoài rìa, nơi nước mưa dồn lại đổ từ trên mái xuống ào ào như dòng suối nhỏ. Paul đứng cạnh vợ -  Alice nép mình vào người anh ấy an ủi vì Paul đang rưng rưng nước mắt. Barry tìm thấy Wendy và không ngăn nổi việc liếc xem chiếc điện thoại BlackBerry chị ấy trao lại trước khi nhét vào bao đeo trên thắt lưng như nhét súng. Tôi đứng bên cạnh mẹ, đôi mắt mẹ đỏ ngầu mờ đục đi vì hôm nay mẹ không muốn giảm liều thuốc an thần Valium. Mái tóc xám ở chân còn lại thì tuyền một màu hung đỏ của bà được búi chặt. Bà mặc bộ đồ đen ôm sát người, và như thường lệ, để lộ khe ngực phẫu thuật thẩm mỹ. Chiều cao của đôi già cao gót cũng như đường kính bộ ngực cấy ghép của bà không phù hợp với cả tuổi tác lẫn hoàn cảnh. Bà nắm chặt tay tôi, tránh nhìn thẳng vào mắt tôi, và tôi cảm thấy sự vắng mặt của Jen như một vết thương đang sưng tấy.

"Khóc được thì cứ khóc, con ạ," mẹ tôi khẽ nói.

"Con biết."

"Con cười cũng được. Chẳng cảm xúc nào là đúng hay sai cả."

"Cảm ơn mẹ."

Dễ nhận ra mẹ tôi là một chuyên gia tâm lý. Nhưng không chỉ có thế. Cách đây hai mươi lăm năm, mẹ tôi viết một cuốn sách nhan đề Chiếc nôi và tất cả: Hướng dẫn các bà mẹ nuôi con một cách sáng suốt. Cuốn sách trở thành hiện tượng quốc gia, biến mẹ tôi trở thành một kiểu chuyên gia có tiếng về cách nuôi con. Có thể đoán được là anh chị em chúng tôi đều thể hỏng nặng không thể sửa chữa.

Bạn chắc đã nhìn thấy cuốn sách, dày như một quyển từ điển, với đường viền đỏ và đen, còn ảnh bìa là một đứa bé trần truồng ở tuổi lẫm chẫm tập đi đang chuyển mình thành một trẻ vị thành niên. Cuốn sách khởi đầu bằng chủ đề nuôi con bằng sữa mẹ, tiếp theo là tập cho trẻ ngồi bô, rồi các giai đoạn khác cho đến tuổi dậy thì (chúng tôi thường nói với nhau là từ đại tiện đến thủ dâm), khuyên bảo các bà mẹ khác bằng một giọng từ mẫu thẳng thắn, gây sốc, như vẫn nói với chúng tôi. Bìa sau có hình mẹ tôi trong một tư thế gợi tình trên đi văng phòng khách nhà chúng tôi. Cuốn sách được tái bản nhân dịp mười năm, mười lăm năm, hai mươi năm, và năm tới họ sẽ tái bản có bổ sung nhân dịp hai mươi lăm năm, mẹ tôi sẽ đi một vòng qua hai mươi thành phố để ký sách và toạ đàm với độc giả. Tôi đã nghe nói đến khả năng lên chương trình truyền hình nổi tiếng Oprah cũng như viện thẩm mỹ nâng cơ mặt trước chuyến đi quảng cáo sách. 

"Hôm nay chúng ta nói lời chia tay với Morton Foxman, người chồng, người cha thương yêu, người anh gần gũi và người bạn quý mến của chúng ta."

Diễn giả là Grodner Cương Cứng. Anh ta là bạn thân của Paul khi chúng tôi còn bé. Bây giờ anh ta là giáo sĩ Charles Grodner của đền Israel. Nhưng với chúng tôi, những người lớn lên cùng anh ta, những người được mời ngồi hàng cuối cùng trên xe buýt tới trường nơi anh ta kín đáo cho xem những tấm hình khiêu dâm cuỗm được từ bộ sưu tập đồ sộ của bố anh ta, anh ta vẫn luôn là Grodner Cương Cứng. Những lúc anh ta không vừa hút cần sa với Paul vừa cố gắng tìm hiểu nghĩa bóng trong các bài hát của nhóm Led Zeppelin, anh ta sẽ lải nhải không biết xấu hổ về điểm mạnh và điểm yếu của những hành vi tình dục khác nhau. 

"Mort chưa bao giờ hâm mộ nghi thức..." Cương Cứng nói.

"Nhìn kìa," Wendy nói và huých vào mạng sườn tôi. Tôi dõi theo cái nhìn của chị ấy qua nghĩa trang sang bên kia đường, một chiếc Porsche màu đen vừa inh ỏi dừng lại. Lúc đầu tôi không nhận ra người đàn ông đang cố vừa thắt cà vạt vừa chạy ngang qua bãi cỏ ướt như thi ma ra tông nước rút trong chiếc quần âu nhăn nheo và chiếc áo khoác da của những tay đua mô tô ấy. Nhưng sau đó thì tôi nhận ra từ cách nó chạy ào về phía chúng tôi không một chút ý tứ nào. Lại còn đi giày lười nữa chứ. 

"Phillip," mẹ tôi nhẹ nhàng cất tiếng và ra hiệu cho Cương Cứng dừng lại. 

Đến lúc này Phillip đã đầu hàng chiếc cà vạt, để nó lòng thòng trên cổ. Nó chạy xuống bãi cỏ, trượt đi ở những bước cuối cùng, như cách chúng tôi vẫn làm trên cái dốc nhỏ trước bãi cỏ nhà chúng tôi khi trời mưa, và dừng lại ngay trước mặt mẹ tôi. 

"Mẹ," nó nói và choàng cánh tay ướt ôm lấy mẹ tôi.

"Thế là con đã về," mẹ tôi nói, giọng mừng vui quá đỗi. Phillip là đứa con cưng của mẹ, xưa đến nay việc gì mẹ tôi cũng thiên vị nó.

"Tất nhiên là con phải về rồi," nó nói. Lùi lại một bước, nó ngẩng lên nhìn tôi. "Anh Judd."

"Chào em, Phillip."

Nó nắm lấy cánh tay tôi, kéo lại gần và ôm chặt. Phillip, cậu em tôi, lúc bé thường trèo lên giường tôi, thơm mùi dầu gội đầu hoa oải hương, áp gò má bầu bĩnh mịn màng vào má tôi, giật khẽ cánh tay tôi trong khi tôi đọc truyện cho nó nghe. Nó thích phỏng đoán bài học đạo đức trong những truyện ngụ ngôn của Aesop. Bây giờ nó có mùi thuốc lá và nước súc miệng, nó phải tăng tối thiểu năm cân kể từ lần cuối tôi gặp nó, thấy rõ nhất là ở mặt. Cảm giác mất mát và hối tiếc quen thuộc có vẻ như luôn đồng hành vào những dịp hội ngộ ít ỏi của hai anh em lại dấy lên trong tôi. Tôi sẵn sàng đánh đổi tất cả để nó quay trở lại là đứa bé năm tuổi, ngây thơ và hạnh phúc.

Nó rướn qua người tôi để bắt tay Paul. Anh nhanh chóng nắm lấy tay nó rồi thả ra, cố gắng tăng tốc mọi việc để lễ tang lại được cử hành tiếp, Phillip hôn má Wendy.

"Em béo ra đấy," chị thì thầm.

"Còn chị thì già đi," nó giả bộ thì thầm như trên sân khấu, đủ to để tất cả mọi người đều nghe thấy. Phía sau, Cương Cứng hắng giọng. Phillip quay lại, vuốt thẳng áo. "Xin lỗi anh Cương Cứng. Tiếp tục đi ạ." Wendy đập vào gáy nó. "Charlie! Xin lỗi. Giáo sĩ Grodner." Nó nhanh nhẹn nói, nhưng những tiếng khúc khích đã rì rầm khắp đám đông và Cương Cứng bất chợt trông đằng đằng sát khí. 

"Trước khi tôi mời Paul, con trai cả của Mort, lên đọc điếu văn, tôi muốn đọc một đoạn thánh ca..."

"Lẽ ra em không nên gọi anh ta như vậy," Phillip thì thầm vào tai tôi, mắt mở to. "Chết tiệt."

"Không sao, chỉ là vô tình thôi."

"Nhưng như thế là bất kính."

Tôi rất muốn chỉ ra cho nó thấy đến muộn nửa tiếng ở lễ tang của ba mình cũng có thể bị coi là bất kính, nhưng chẳng để làm gì. Từ trước đến nay mọi lời khuyên nhủ hay chỉ trích đối với Phillip đều như nước đổ đầu vịt.

"Im lặng nào," Paul rít lên. Phillip nháy mắt với tôi. Và đây, đứng bên nấm mộ của ba là ba anh chàng Foxman, tất cả đều được phác thảo từ một khuôn mẫu nhưng lại trải qua chu trình hoàn thiện khác nhau. Cả ba đều có mái tóc xoăn đen, cằm vuông và lúm đồng tiền giống ba, nhưng không vì thế mà có thể bị lầm lẫn như những cặp sinh đôi. Paul trông giống tôi, chỉ có điều anh to lớn và cáu kỉnh hơn, hơn phiên bản phóng to của tôi. Phillip trông giống tôi, chỉ có điều nó thanh mảnh và dễ nhìn hơn nhiều, đường nét nó thanh thoát hơn và nụ cười rộng mang một vẻ quyến rũ tự nhiên. 

Khi Cương Cứng đọc xong bài thánh ca, đến lượt Paul bước lên. Bài điếu lẽ ra phải là những lời ca ngợi người quá cố lại giống như diễn văn công nhận giải thưởng Đứa Con Hiếu Thảo Nhất. Anh ấy cảm ơn ba đã dạy anh ấy cách quản lý kinh doanh; cảm ơn Alice, vợ anh ấy, phụ tá nha sĩ, đã tạm nghỉ việc để giúp một tay trông coi cửa hàng trong lúc ba ốm, anh ấy cảm ơn mẹ đã chăm sóc ba, và rồi anh ấy nói tràng giang đại hải về việc cùng với ba phụ trách hãng đồ thể thao Foxman, một chuỗi cửa hàng bán đồ thể thao đầu bảng ở Thung lũng Hudson. Anh ấy chẳng nhắc đến một ai trong các em mình, tất cả những người này đều đang ướt lạnh và ước có một dàn nhạc đuổi Paul khỏi sàn diễn. 

Khi rốt cuộc đã đến phần kết thúc, Paul có vẻ ngạc nhiên vì không có tiếng vỗ tay nào cả. Thánh Nick ấn nút trên khung thuỷ lực và quan tài của ba tôi từ từ hạ xuống. Khi quan tài đã ở dưới huyệt, Cương Cứng bước lên và trịnh trọng đưa một chiếc xẻng cán dài cho Paul. "Theo tục lệ, mỗi thành viên của gia đình sẽ xúc một ít đất đổ xuống huyệt, để thực hiện bổn phận chôn cất người thân," anh ta nói. "Thánh nhân nói rằng chôn cất ai đó là hình thức thể hiện lòng tốt và sự kính trọng chân thành nhất, bởi vì người chết sẽ không thể cảm ơn bạn về việc đó được."

Kể ra như thế khá là buồn cười, vì lúc còn sống ba không phải là người dễ nói lời cảm ơn các con của mình. Hoặc ba cho rằng chúng tôi đang làm hỏng việc, hoặc chúng tôi vô hình. Ba là người trầm lặng nghiêm khắc theo cái kiểu khiến bạn tưởng ông nói giọng Đông Âu. Ba có cặp mắt màu xanh nước biển dịu dàng, cánh tay đặc biệt chắc nịch, và khi ba siết bàn tay thành nắm đấm, có cảm giác như ba có thể đấm thủng bất cứ vật gì. Ba tự cắt cỏ, tự rửa xe, tự sơn nhà. Ba chịu khó làm tất cả những việc này một cách khéo léo, cẩn thận, và phê phán không thành văn những ai trả tiền thuê người khác làm. Hiếm khi ba cười trước một câu nói đùa, chỉ gật gù ra điều đã hiểu, như thể về cơ bản đó là tất cả những gì ba chờ đợi. Tất nhiên, còn nhiều điều để nói về ba, nhưng ngay lúc này đây tôi không nhớ nổi. Đến một thời điểm nhất định, bạn không nghĩ về ba mẹ như những đấng sinh thành nữa, bạn chỉ còn thấy một chuỗi những kỷ niệm và những vấn đề tồn đọng.

Paul xúc một ít đất nhão đổ xuống huyệt. Anh ấy đưa xẻng cho tôi, tôi làm tương tự. Khi đất chạm vào nắp quan tài, tôi cảm thấy trong tôi có gì đó bắt đầu lung lay. Tôi nhắm mắt lại để ngăn dòng lệ nóng hổi, và tôi có thể thấy ba ngồi trên chiếc ghế tựa ở sau vườn, tay nắm khẩu súng phun nước bắn vào mục tiêu di động là chúng tôi đang chạy vòng tròn như ở trên sân bóng chày, miệng giả làm tiếng súng máy. Ba yêu quý chúng tôi lúc chúng tôi còn bé. Tới khi chúng tôi lớn lên, ba chẳng còn biết làm gì với chúng tôi nữa. Tuổi thơ có vẻ vĩnh hằng, như thể nó chứa đựng cả thế giới là vậy Thế rồi một ngày nó chấm dứt, và bạn xúc đất ướt đổ xuống quan tài ba mình, bần thần trước sự vô thường của tất cả. Tôi đưa xẻng cho Wendy, chị ấy xúc có lẽ chỉ khoảng một thìa đất nhưng đổ trượt hết ra ngoài lỗ huyệt. Phillip, người bẩm sinh không có khả năng chừng mực, xúc một xẻng to đến tức cười nhưng hoá ra trong đó lại có một viên đá. Nó đập vào nắp quan tài như một phát súng khiến tất cả chúng tôi giật mình. Và sự yên lặng đơn điệu bị xé tung khi Phillip rú lên, khuỵu gối xuống và khóc. "Ba ơi," nó gào lên trong khi tất cả chúng tôi đứng nhìn nó thổn thức, âm thầm kinh hãi và có thể là pha chút ghen tị.