Ở thế hệ tôi, hẳn ai cũng cảm thấy mình giàu có, cái giàu ở đây là giàu về hiểu biết, về cảm xúc và về kí ức. Bởi, thế hệ như tôi đã được trải qua ít nhất hai thời kì xã hội, đủ để thấy rõ mồn một từng thứ thay đổi thế nào.

Kí ức rõ nét nhất về căn bếp của nhà tôi ngày xưa là nồi cơm cháy, nhưng phải nói chính xác hơn là món "cháy cơm". Ngày xưa nấu cơm nồi gang, đốt mùn cưa, rơm hoặc củi. Để có được nồi cơm chín đều đã khó nói gì cơm ngon, nấu không khéo thì cũng cháy hoặc khê cả nồi, nên cháy cơm thực ra cũng không phải món xa xỉ như bây giờ mà có khi còn là nỗi ám ảnh của cả nhà!

Chị tôi thuộc tuýp phụ nữ thuần Việt. Những việc vặt trong nhà hay chăm sóc mọi người gia đình chị đều đảm đương trọn vẹn. Món cháy cơm của chị cũng khiến tôi nhớ mãi không quên. Vừa nấu cơm vừa dọn dẹp nhà cửa, vừa trông em, nhưng chị luôn nhớ khi nồi cơm cạn là ra vần cơm cho cháy đều.

Cháy nồi gang thì chẳng cần tả nhiều, lớp cháy mỏng vừa có màu cánh gián vừa giòn thơm. Mỡ lợn thời đó với nhà nghèo quý như vàng, nhưng thi thoảng vì chiều thằng em là tôi mà chị vẫn lấy một ít để làm cho món cháy cơm thêm phần hấp dẫn. Khi cơm chín, chị trút hết cơm sang nồi khác, lộ phần cháy mỏng ở đáy nồi, chị rưới đều một thìa mỡ lợn và một ít mắm lên trên rồi lại đặt lên bếp.

Tiếng củi lửa cùng tiếng cháy nổ giòn tí tách thật kích thích các giác quan. Người ta bảo đói mờ mắt nhưng người tôi thì mới nghe tiếng tí tách trong nồi thôi là sáng bừng cả mắt rồi. Cháy cơm sẽ tự tróc ra khỏi nồi, óng màu cánh gián, thơm mùi mỡ. Món này cứ phải rình ăn ngay, ăn nóng mới thật ngon.

Thằng em thì lúc nào cũng vòi vĩnh cái mới còn chị thì lại hay mềm lòng chiều các em. Chỉ cần nghe thấy món gì hay, món gì lạ là chị tìm hiểu và làm bằng được cho các em. Đơn giản như món "Kho quẹt" ở tận miền Nam ấy vậy mà chị tôi cũng đưa được về cho thằng em nhỏ của chị. Cũng chính vì thế mà với tôi chị luôn có ví trí cực kỳ quan trọng.

Ở bên chị tôi hiểu rằng dù chỉ là vài muỗng nước mắm, vài muỗng đường, một chút tiêu, một chút hành khô, một chút tóp mỡ là có ngay món kho quẹt đựng trong nồi đất bé như lòng bàn tay nhưng khi làm phải chú tâm và đặt cả tấm lòng của mình vào trong đó thì kho quẹt mới vừa miệng và sánh đẹp mắt.

Chị tôi thường nói Bí Quyết để có nồi kho quẹt ngon là phải có miếng mỡ gáy luộc qua rồi xắt hạt lựu, rán lấy tóp mỡ béo giòn nhưng không ngấy ấy để nấu. Nếu lười biếng mà dùng dầu ăn thay thế là hỏng bét. Kho quẹt ngọt ngọt béo béo lại cay cay thấm đẫm lên từng hạt cơm cháy giòn tan nghe thôi cũng đủ thấy nhớ, đủ để ứa nước miếng rồi. Kho quẹt không chỉ hợp với mỗi cơm cháy đâu nhé mà củ quả luộc chấm kho quẹt cũng ngon hết sảy luôn.

Cuộc sống dân giã, những món ăn thân thuộc luôn chứa đựng những ký ức ngọt ngào. Ăn và yêu, yêu thêm những ký ức tuyệt vời bên chị và gia đình.

ST.