Canada sắp vào Thu. Mới hôm nào nắng hè chói chang, nhà nhà náo nức trồng hoa trồng rau, người người náo nức đi cắm trại, đi tắm biển. Mới ngày nào nhiệt kế lên tới 28, 30 độ C, nay chỉ còn xấp xỉ 20. Thời gian đi nhanh thế đó. Tôi nhớ ngày xưa còn bé, tôi đếm từng ngày mà mãi mới đến Tết Trung Thu, mãi mới đến Nguyên Đán, rồi mãi mới đến mùa nghỉ Hè. Nay thì rẹt một cái đã vào Hạ, rẹt một cái đã chớm Thu.

Ngay đầu tháng Cụ B.95 đã điện thoại mời cả làng đến ăn cơm 'dưa muối'. Cụ dặn dò kỹ lưỡng: Các bác cứ thấy nhà nào trước cửa trồng tía tô kinh giới thì đó chính là nhà lão. Cụ cẩn thận dặn thế thôi chứ làm sao chúng tôi quên được nhà cụ. Nhà có số mà. Chúng tôi đến đây đã nhiều lần, ăn mòn đũa mòn bát nhà cụ mà. Nhân việc cụ chỉ cây tía tô kinh giới trước nhà làm tôi tìm ra chân lý này: Các cụ đi qua nhà ai mà trước cửa trồng cây rau thơm tía tô và húng thì đích thị là nhà người Việt Nam. Nếu có thêm cây kinh giới thì rõ ràng đây là nhà bà Bắc Kỳ vì chỉ có người Bắc Kỳ mới ăn rau kinh giới. Nếu thấy cây dấp cá thì đúng boong là nhà ông Nam Kỳ vì chỉ có Nam Kỳ phe ta mới mê dấp cá.

Và ngày hẹn trọng đại đã đến. Dân làng náo nức và hăm hở tới rất đúng giờ. Cụ biết chúng tôi chán ngấy thịt bò thịt gà nên cụ đãi chúng tôi một bữa cơm đúng là 'dưa muối' theo lối nói Bắc Kỳ ngày xưa. Cụ nấu món cà bung và món bì cuốn chay. Cụ bảo phải ăn rau để từ giã vườn rau. Bữa nay cụ đãi chúng tôi toàn món rau hái ở vườn nhà cụ.

Cụ đúng là có tay trồng rau, ta quen gọi là 'mát tay', ông Anh gọi là có 'the green thumb', ông Pháp gọi là có 'la main verte'. Từ đầu mùa Xuân, tự tay cụ gieo hạt. Mới tuần trước gieo hạt, tuần sau đã thấy lú nhú những mầm non xanh xanh, vài tuần sau nữa là vườn đã xanh um các loại rau. Cụ qúy nhất cụm rau kinh giới. Cụ bảo món rau muống xào mà thiếu kinh giới là hỏng. Món bún chả Hà Nội mà thiếu kinh giới cũng hỏng.

Chị Ba Biên Hòa đến rất sớm để giúp cụ và học nấu món Bắc Kỳ mà vẫn hụt. Khi chị tới thì mọi sự đã xong. Chà, nồi cà bung của cụ mới ngon làm sao. Cụ không gọi là 'cà bung' mà là 'cà um'. Các cụ có thích món này không? Tôi thì mê lắm.

Món này ngày xưa bà tôi mẹ tôi vẫn nấu cho ăn mùa Hè. Nó gồm đậu phụ chiên vàng, thịt ba chỉ, cà chua, cà tím, nấu với nước dùng gà. Múc ra bát còn nóng hổi, ta rắc một chút lá tía tô thái nhỏ lên trên, ôi tô cà bung ngon làm sao. Phải nói là nó ngon lành hết sức, vừa ngon vừa lành. Cụ B.95 còn làm thêm một món nữa, món bì cuốn chay. Đây là món cuốn có nhân là miến, đậu hũ, khoai tây, ba thứ này chiên giòn, rồi cuộn với các loại rau thơm, ngoài là bánh tráng. Xin các cụ chấm với nước tương pha chua ngọt. Nhai thong thả, cụ sẽ thấy tất cả hương vị vườn rau Bắc Kỳ đang thấm vào người, phải không cơ?

Chúng tôi ngồi ăn ngoài hiên nhà, nhìn ra vườn rau. Đang ăn thì chúng tôi bị một đàn ong và ruồi kéo tới tấn công. Ui chao, không biết chúng ở đâu mà thính mũi đến thế. Cụ chủ nhà thì cầm quạt ra sức đuổi mà chúng nhất định không đi. Anh John thì bảo các loại côn trùng này rất mê món ăn của cái bếp VN. Nhà anh chị cũng bị cái đám giặc này tấn công mỗi khi nấu nướng và ăn cơm ngoài trời. Dân làng đã chuẩn bị cầm đũa bát chạy vào trong nhà. Nhưng ông ODP lên tiếng: Xin cứ yên vị. Tôi có phép dẹp được bọn giặc hỗn láo này. Xin cho tôi mấy phút. Rồi ông biến vào nhà. Ông thì thầm với cô cháu gái trong bếp rồi hai người chạy vào trong. Loáng một cái, ông cầm ra một cái chai xịt nước. Ông xịt vào không khí. Ông xịt đến đâu là bọn giặc ong và ruồi chạy xa đến đó. Loáng một cái là hết giặc. Mọi người hết sức ngạc nhiên, không biết ông đã xịt thứ thuốc gì. Đây không phải là thuốc xịt muỗi vì mùi thuốc xịt muỗi rất hăng, còn mùi này thơm rất nhẹ nhàng dễ chịu. Ông cười hà hà: Thưa cả làng, đây là nước Listerine ạ, cái thứ nước chúng ta thường súc miệng cho thơm ấy mà. Ruồi muỗi và ong sợ cái nước này lắm. Mỗi lần tôi theo các cháu đi picnic ngoài công viên tôi đều thủ sẵn chai nước này. Listerine rẻ rề mà hữu hiệu lắm. Ai cũng phục tài cái ông già ODP dễ thương dễ mến này. Bà Cụ B.95 thì cám ơn rối rít, rằng không có ông đuổi bọn giặc cỏ này thì bữa ăn của tôi hỏng hết.

Các cụ đã thấy bà cụ nấu ngon, và ông già tài ba chưa.

Thấy ai cũng khen mình tài ba thì ông ODP đáp ngay: tài giỏi gì đâu! Tôi hết thời oanh liệt rồi, bây giờ đang đi vào thời '5 Lờ'. Lần đầu tiên dân làng nghe tới căn bệnh mới lạ '5 Lờ' nên chả ai hiểu gì. Để cho dân làng ngạc nhiên và thắc mắc một lúc rồi ông mới giải thích: 5 Lờ là tên bệnh cao niên tôi mới đọc thấy trong sách. Tôi nghĩ ông bà già nào cũng mắc mà không biết đó thôi. Đó là căn bệnh:

Lãng tai nghễnh ngãng,
Lờ mờ con mắt,
Lung lay hàm răng,
Lỏng lẻo đầu gối,
Lẫn lộn trí nhớ.

Nghe xong ai cũng cười òa. Hóa ra ông chơi chữ L.

Thấy mọi người thích chuyện vui nên ông kể tiếp chuyện khác. Rằng trong một buổi tiệc cao niên tuần qua, có ông già kể chuyện rất tếu về việc viết thư phúc đáp cho một người bạn hỏi thăm sức khoẻ. Ông viết thế này: Xin cám ơn bạn hỏi thăm tôi đã phải chống gậy chưa, xin trả lời bạn rõ: tôi đã qua thời chống gậy rồi, bây giờ từ diện chống gậy tôi đã chuyển sang diện ngồi xe lăn tay, và vì hết xí quách nên mới hôm qua nhà dưỡng lão đã chuyển tôi từ diện xe lăn tay sang diện xe lăn điện. Tôi đang học lái xe này.

Cả làng lại cười nữa vì chuyện nghe mà thấm thía. Mọi người xin nghe tiếp nhưng ông lắc đầu.

Cụ Chánh tiên chỉ làng lúc này mới lên tiếng: Bác chưa hề già, bác còn minh mẫn lắm. Tôi xin tặng bác bài thơ khen tuổi già sau đây, bài này có người tặng tôi nhưng tôi xin tặng lại bác, tặng bác là đúng nhất:

Gừng càng già càng cay càng gắt
Tình càng già càng ngất càng ngây
Rượu càng già càng uống càng say
Tình già càng dẻo càng dai càng nồng

Nghe xong bài thơ, ông ODP vái Cụ Chánh một cái thật sâu và nói: Đúng quá và hay quá! Rồi ông quay vào anh John: Xin anh tiếp sức. Chúng mình vừa ăn ngon và ăn no, bây giờ tráng miệng bằng những tiếng cười nữa thì tuyệt vời. Tôi nghĩ đêm nay ai cũng ngủ rất ngon. Tôi biết cái kho chuyện tếu của anh nhiều lắm. Anh cứ lấy chuyện anh học tiếng Việt ra nói là đủ cười rồi.

Anh John liền tuân lệnh. Anh kể:
- Khi học đến bài tên gọi trong tiếng VN thì tôi thấy nhiều tên rất hay. Xin đố các bác trong tiếng VN có tên một người nào gồm bốn trái cây ?

Hà, việc này ít người để ý, trừ cái anh John hóm hỉnh này. Mọi người chịu hết. Anh đáp: Đó là tên cô LÊ THỊ HỒNG ĐÀO.

Đúng quá, phải không cơ? Quả là quê ta có bốn trái này: trái lê, trái thị, trái hồng, trái đào. Tuy mang danh trái cây mà tên này đọc lên nghe thơ mộng quá chứ, phải không ạ? Rồi anh kể tiếp: Tháng trước anh có gặp một ông già vui tính, có lẽ là em ông già ngồi xe lăn điện trên đây. Ông sang Canada đoàn tụ với con cái. Khi hỏi ông trước khi tới Canada, ông có đi chỗ nào khác không, thì ông già vừa cười vừa đáp: Có, tôi đi lung tung đủ nơi, nào đi Tây, nào đi Đức, nào đi Mỹ. Thấy tôi tròn xoe mắt nể phục, ông cười hề hề: Tây là Tây Ninh, Đức là Đức Hòa, Mỹ là Mỹ Tho ấy mà!

Kể xong anh John bảo: Tôi chưa hề thấy ai có máu tếu và vui vẻ như vậy, và chỉ có tiếng Việt mới có những địa danh dễ làm ta nghĩ lầm như vậy. Trong Anh Văn, tôi chỉ thấy có chữ NEWS là may ra địch nổi tên cô Lê Thị Hồng Đào.

Thấy dân làng chưa hiểu ngay thì Chị Ba Biên Hòa vợ anh giải thích: Chữ News có nghĩa là tin tức, mà đã là tin tức thì phải liên hệ tới tin bốn phương đông tây nam bắc. Bởi vậy chữ NEWS là tổng hợp bốn chữ đầu của North + East + West + South.

Chà, vợ chồng anh John này lém lỉnh dữ, phải không các cụ.

ST.