Mùa Hạ về, chói lói là nắng. Dì Hà xổ đám tóc màu mun dài như mây khói ra gội dưới giàn thiên lý ngan ngát. Mái tóc dày, trẻ trung ánh lên dưới mặt trời như chưa phải đã sắp sang tuổi bốn mươi mãn chiều xế bóng. Dì ngọt ngào: "Con ra đây gội đầu với dì cho mát. Nước lá sả, hương nhu, bồ kết dì nấu thơm lắm. Con gái gội lá tóc mới mượt mà và dày. Mà sao dạo này tóc con lại ngắn cũn cỡn vậy". "Bây giờ có mấy ai để tóc dài và gội đầu lá bằng nước đâu dì. Dì biết không, mái tóc của con lạ, hợp mốt nhất lớp đấy". Nó nói một tràng rồi im bặt vì biết mình lỡ lời. Nó tần ngần nhìn dì, đang không biết phải nói câu gì thì ngoại đi vào "Đi hái rau tập tàng về nấu canh cua với ngoại không?". Tìm được lối thoát, nó lon ton ôm cái rổ chạy theo ngoại, hệt như thuở bé tí xíu suốt ngày bám gót dì ngoài cánh đồng lúa xanh mát, bao la chạy tới chân trời.

Ngày đầu, lơ ngơ gặp nhau ở trường Đại học, Trung bảo "Xin lỗi, mình làm bạn với nhau được không?". Nó cười rũ rượi vì cái vẻ ngô ngố, quê quê, "bé cái nhầm" của Trung nhưng vẫn gật đầu rất điệu. Bởi rất đơn giản, nó thích được coi như một thằng con trai chính cống. Nhà gồm tứ mỹ nữ. Hình như bao nhiêu khát khao chờ mong có đứa con chống gậy, khói hương của bố trút cả vào nó. Từ mái tóc, dáng điệu đến tính cách y hệt một cậu con trai nghịch ngợm. Ngày vào Đại học, nó chọn giao thông khoa cầu đường, một sự lựa chọn không giống ai để bắt đầu khởi nghiệp.

Trung ở trọ trong căn phòng ngột ngạt chín mét vuông và ba người bạn. Thỉnh thoảng nó theo Trung về không gian chật hẹp ấy ăn bữa cơm sinh viên nghèo nàn nhưng ngon lạ. Món nó thích nhất là những chú cá thu đập riềng Trung mang ra từ miền quê cỗi cằn gió lào cát trắng. Con trai vùng biển mộc mạc, rắn rỏi và khéo tay lạ. Nó là con gái, vậy mà chưa bao giờ nấu cơm cho Trung, chỉ biết ăn, khen ngon rồi lãnh phần rửa bát. Đám bạn cùng phòng Trung trêu "Sau này ai lấy được em thì phước to bằng quả táo trái mùa". Nó cười ha hả "Thứ nhất, em không phải người yêu Trung, thứ hai, bố em bảo, con gái bố sau này chỉ nên làm việc lớn, và thứ ba (nó nhỏ giọng) em là con gái giao thông". Các anh cười ngất ngư, căn phòng nhỏ hẹp rộn lên. Nó đem cái ồn ào đi muôn nơi nên hòa nhập rất nhanh. Quen nhau một năm, sinh nhật, Trung tặng nó một cái kẹp tóc màu hồng nhỏ xinh gói trong một chiếc hộp hình trái tim kiểu cách. Nó xé toạc lớp giấy, băn khoăn sờ lên mái tóc ngắn ngủn "Lão Trung này thật dở hơi. Chắc mua quà không có ai tặng nên đem bừa cho nó" rồi quẳng cái cặp vào xó tủ. Đêm của màu hoa phượng tuổi hai hai là giấc mơ rực rỡ.

Hoàng hôn phủ lên phía chân trời cái màu đỏ tía gắt gỏng, buồn thương. Dì Hà xách thuyền ra hồ sen. Ngoại với theo "Nhớ cắt mấy bông về thắp hương cho thơm con à". Nó lập cập bước theo cái dáng liêu xiêu của dì. Mẹ bảo ngày xưa dì đẹp nhất làng. Vào tuổi cập kê trai làng đến nhà trồng cây si dì đông như trảy hội. Bà thường sai mẹ đun nước pha trà hoa nhài cho dì tiếp bạn. Chẳng hiểu số trời dun dủi làm sao hay hồng nhan bạc mệnh. Dì đem lòng yêu chú Đông, anh bộ đội cụ Hồ, chỉ trong một lần tình cờ gặp nhau ở hồ sen ngoài cánh đồng. Tình yêu ấy theo tháng năm mặn mà, bền chặt đến bây giờ. Chỉ có điều, người con trai dì chờ mong thì mãi mãi nằm lại nơi chiến trường, không bao giờ trở về để làm lễ cưới vào mùa sen rực rỡ như lời hẹn ước. Biết bao nhiêu người đến hỏi nhưng lòng dì đã khép chặt kể từ ngày nhận được giấy báo tử của chú Đông. Bao năm trôi qua, dì ở lại với ngoại trong căn nhà cũ kỹ và hồ sen ngan ngát bốn mùa. Dì làm nhiều việc nhưng công việc dì yêu thích và gắn bó nhất là chăm sóc hồ sen... Dì thẩn thơ buông mái chèo nhìn ra xa xăm, mái tóc quấn quýt bay giữa hương sen. Lần đầu tiên nó cảm nhận thấy vẻ đẹp sang trọng, thanh khiết của mái tóc dài. Chiếc cặp tóc màu hồng kỷ niệm sinh nhật năm cũ bất chợt ánh lên trong tâm trí.

Trung gọi điện hỏi sao về quê lâu vậy. Rồi huyên thuyên đủ chuyện "Loan đến chơi mấy lần, có hỏi Trung, "cậu" bạn con gái nghịch ngợm của cậu đâu rồi. Loan gửi cho Trung bông hồng khô và một bức thư. Chả hiểu thế nào, mau về giải mã giúp Trung nhé". Nó buông điện thoại, thấy buồn da diết. Loan là cô bạn gái gần nhà của Trung, đang học bên Sư phạm. Loan rất duyên dáng, đặc biệt là mái tóc dài, mượt mà. Đám con trai lớp nó vẫn thường xướng lên "Giao thông là chồng sư phạm". Còn gì phải giải mã nữa, đích thị là Loan có tình ý với Trung rồi. Tự dưng nó thấy mất mát gì đó.

Đêm. Dì Hà không thắp điện, ngồi dưới sân trăng óng ánh đan những chiếc giỏ mây xinh xinh óng vàng. Tay dì trắng thon như tay con gái, thoăn thoắt luồn những thanh nan quấn quýt vào nhau. Nó ngồi say mê ngắm dì, nghe dì kể đủ thứ chuyện xóm làng bằng cái giọng trong vắt như giếng làng. Nó không hiểu sao dì có thể vui vẻ đi qua tháng năm dằng dặc của cuộc đời lẻ loi và cô đơn một mình như vậy. Tâm hồn dì đa cảm và rộn ràng như mùa sen vào ngày tươi thắm nhất. Thoảng có chút buồn của sen cuối Hạ nhưng vẫn đẹp đến nao lòng. Nó không thể nhìn sâu vào lòng dì, cũng như chưa thể hiểu, sau những lấp lửng của Trung tại sao lại là ánh mắt quá đỗi nồng nàn.

Nó trở về thành phố vì thấy mình trống trải và thiếu vắng điều gì đó chẳng thể cắt nghĩa nổi. Trung lạch cạch đạp chiếc xe cà tàng không phanh ra tận bến xe đón nó. Chiều ngập ngừng thả những mong nhớ chơi vơi vào phố. Hai đứa không về nhà, chở nhau ra quán nước bờ sông ngắm hoàng hôn đang làm duyên làm dáng với sóng nước. Từ ngày về ngoại, nó thấy lòng mình mềm lại. Trung nhìn nó lạ lẫm "Này, cô bé! Sao về quê có vài ngày mà bâng khuâng quá vậy. Nói thật nhé, em chỉ nên để tóc dài thôi. Để tóc dài là em bao giờ cũng đáng yêu nhất đấy". Cái kiểu xưng hô của Trung hôm nay nghe là lạ, nhưng nó không nạt nộ như mọi lần mà thủ thỉ "Sao dì Hà lại trẻ mãi vậy Trung, mà dì đâu có yêu ai?". "Em ngốc thật, dì trẻ vậy là lòng dì mãi còn một tình yêu. Sao lại bảo dì không yêu ai. Chỉ cần lòng người ta luôn yêu và hướng về một người thì sự sống không bao giờ tắt". "Vậy là...". "Vậy dì là hoa không mùa đấy. Bé có muốn làm hoa không mùa không...?". Tiếng Trung làm tim nó run lên. Ngoài kia là chiều và dập dềnh con nước xuyến xao.

ST.