Ngày tôi còn thơ bé, mỗi khi lớp học được đi tham quan ở đâu đó là mẹ lại dậy thật sớm để thổi cơm và nắm chặt cho tôi mang đi để ăn. Nếu như buổi tham quan diễn ra trong ngày, nghĩa là đi từ sáng tới tối về, thì không bao giờ là mẹ không chuẩn bị cơm nắm cho tôi khi đi...

Mặc dù khi đó cả nhà 4 miệng ăn chỉ có một vài bơ gạo nấu độn kèm với khoai, sắn, nhưng vì thương con, muốn con "bằng bạn bằng bè" nên khi nào mẹ cũng dành hẳn một bơ gạo trắng để thổi và nắm cơm cho tôi.
  
Cơm mẹ thổi và nắm thật khéo, độ dẻo vừa phải, không nhão nên khi cắt ra ăn chấm muối vừng ăn ngon tuyệt. Tôi vẫn nhớ như in cung cách nắm cơm của mẹ. Từ nồi, mẹ xới cơm ra cho nguội bớt, rồi lấy chiếc khăn mặt khô, sạch bỏ cơm vào gói lại rồi nắm chặt tay cho các hạt cơm đan xen vào nhau mịn màng như một khối liền mạch.

Khi nắm cơm đã mịn màng, công đoạn cuối cùng mẹ lấy giấy sạch gói bọc cẩn thận rồi bỏ vào túi cho tôi. Nắm cơm thường đi kèm với một gói muối vừng nhỏ cũng do mẹ chế biến lấy. Muối và vừng được rang khô giòn, cho đến khi muối trắng vàng, vừng có mùi thơm thì bỏ ra bỏ vào cối giã nhuyễn là được. Thường là mẹ bỏ chút mì chính vào rang và giã cùng nên món muối vừng thơm ngon và ngọt hơn bình thường.

Thi thoảng, nhà hết vừng, nên mẹ lấy lạc trong chum sành, rang lên giã với muối và đó là món muối lạc. Muối lạc ăn với cơm nắm bùi hơn nhưng thơm thì dứt khoát là không thể sánh bằng muối vừng được.

Mẹ tôi là một người rộng lượng và có cái tâm nên hầu như lần nào nắm cơm cho tôi đi đâu đó, mẹ cũng nấu nhiều hơn để nắm cơm to hơn, lỡ có bạn học cùng ăn. Một phần vì mẹ sợ tôi đói, và phần nữa mẹ đoán chắc thể nào tôi cũng cho bạn ăn cùng... Và bao giờ nắm cơm nắm có muối vừng rắc đều... cũng thật ấm lòng.

Thuở tôi từ trường THPT Chuyên Hà Tĩnh đạp xe ra học Chuyên Phan Bội Châu - Nghệ An, trên 70km (trường tỉnh mới nhập, mượn cơ sở của Sở Thủy Sản Nghệ An - đóng xã Diễn Thành - Diễn Châu, xa cách Tp. Vinh hơn 35km) thế là mo cơm nắm chấm muối vừng đã theo tôi cả một buổi đến xế trưa - Mà hồi đó đi học xa nhà nghèo, mần chi có tiền vô nhà hàng. Đến bây giờ mỗi khi về quê, tôi vẫn tìm nơi các bà con nấu cơm nắm trộn muối vừng... mà nay tìm đâu ra...

ST.