Rối loạn nhân cách kịch tính

(Histrionic Personality Disorder)

1. Thế nào là rối loạn nhân cách kịch tính?

Rối loạn nhân cách kịch tính (Histrionic Personality  Disorder) là một dạng rối loạn tâm thần, hoặc có thể gọi là rối loạn nhân cách thèm khát sự chú ý, là một kiểu hành vi tâm lý thường kịch tính hoá mọi vấn đề, thiếu ý thức tự định hướng và có tính ám thị cao, thường biểu đạt cảm xúc quá khích để thu hút sự chú ý. Khoảng 1,5 đến 3% dân số chung mắc rối loạn nhân cách kịch tính, rối loạn này phổ biến ở nữ giới hơn nam giới.

2. Đặc điểm

Trong cẩm nang chẩn đoán và thống kê rối loạn tâm thần (The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition, DSM-5), người mắc chứng rối loạn nhân cách kịch tính có những biểu hiện sau:

- Cảm thấy bức bối khi không là trung tâm của mọi sự chú ý.

- Khi tương tác với người khác thường kèm những hành vi khiêu kích hoặc quyến rũ tình dục

- Biểu hiện cảm xúc thái quá nhưng hời hợt

- Luôn lợi dụng vẻ bề ngoài để lôi kéo sự chú ý của tất cả mọi người về phía mình

- Ngôn ngữ lưu loát, thu hút nhưng thực chất lại thiếu sự chi tiết

- Luôn biểu hiện kịch tính hoá, cường điệu, khoa trương trong mọi việc.

- Dễ bị ảnh hưởng bởi người khác và mội trường xung quanh

- Nghĩ rằng mối quan hệ của mình với mọi người thân mật hơn so với thực tế

2. Các triệu chứng lâm sàng đi kèm

Lo âu: Vì bị ám ảnh bởi việc phải thu hút sự chú ý từ người khác nên thường mắc các hội chứng lo âu quá thái về sự chia ly, hoặc sợ một mình, sợ những không gian rộng lớn.

Rối loạn Somatoform, rối loạn chuyển đổi.

Có thể lạm dụng rượu và ma tuý: Nhu cầu tình kiếm sự kích thích cao từ họ cũng có khả năng lạm dụng những chất gây nghiện như rượu hoặc ma tuý.

3. Biểu hiện cụ thể

- Thích "diễn", rất "drama"

Cô T là một đại diện điển hình của rối loạn nhân cách kịch tính. Cô ấy thích ăn mặc lộng lẫy quá mức, nổi bật so với những người khác và luôn mong đợi sự đánh giá chính xác hơn là khen ngợi từ người khác, nếu không cô ấy sẽ rất bực bội hay thậm chí là tức giận. Cô ấy thường đối xử với mọi người rất nhiệt tình nhưng thực chất chỉ là sự khoa trương về bề ngoài chứ thực ra cô ấy không quá để tâm đến bạn. Cô ấy thường biểu hiện những cảm xúc quá thái, giả sử trong một câu chuyện cười khiến mọi người mỉm cười thì cô ấy sẽ tỏ ra rất buồn cười và ôm bụng cười ngặt nghẽo, trong một câu chuyện buồn khiến mọi người trầm mặc suy nghĩ thì cô ấy sẽ tỏ ra rất đau khổ và khóc bù lu lên. Trong một câu truyện khiến mọi người kinh ngạc thì cô ấy sẽ tỏ ra rất hoảng hốt, lo lắng. Tóm lại, cô ấy cho rằng mình như là một diễn viên chính trong một bộ phim điện ảnh và những người khác chỉ có vai trò làm nổi bật cho sự tồn tại của cô ấy.

- Tự luyến

Họ có lòng tự ái rất cao, thường tự cho mình là trung tâm và phóng đại tầm quan trọng của bản thân. Họ thường tự nhấn mạnh hoặc phóng đại khả năng và sự hấp dẫn của bản thân để hạ thấp giá trị của người khác hoặc để giải thích cho lý do tại sao họ xứng đáng được khen ngợi hơn những người khác.

- Công kích người khác 

Đối với những người không chịu phối hợp "diễn" với họ hoặc không phối hợp khen ngợi hoặc không chịu đựng những cảm cúc tiêu cực của họ, hoặc thu hút sự chú ý của những người khác hơn họ, họ sẽ bức bối khó chịu và đôi khi sẽ bùng phát cảm xúc mắng chửi hoặc tìm cách hạ nhục hãm hại họ.

4. Nguyên nhân

Gen di truyền và cấu trúc não bộ.

Môi trường sống: Ảnh hưởng từ nơi bạn lớn lên, những sự kiện xuất hiện và mối quan hệ với các thành viên trong gia đình và những người xung quanh.

5. Điều trị

Tâm lý trị liệu là lựa chọn điều trị phổ biến và hiệu quả nhất cho rối loạn nhân cách kịch tính vì rối loạn nhân cách kịch tính khiến bạn nảy sinh những cảm xúc tiêu cực khi không hài lòng với tưởng tượng nên dễ nảy sinh rối loạn lo âu hoặc trầm cảm. Nhiệt tình và nhạy cảm cũng là một phần tính cách của họ nên việc điều trị cũng không quá khó khăn, dễ tư vấn và khám phá sâu tâm lý của họ.

Ngoài ra, liệu pháp nhóm hoặc gia đình có thể giúp củng cố và cải thiện các kỹ năng giao tiếp cụ thể là làm giảm kịch tính hoá trong việc thể hiện cảm xúc. Với đặc điểm tính cách như vậy, liệu pháp hành vi, kết hợp với đào tạo các kỹ năng cụ thể, sẽ hiệu quả hơn.

----

Nguồn : https://zhuanlan.zhihu.com/p/40855283

Dịch: Ngụy Minh Thư